कातर

{ kātara }

हिन्दी (hindi) WN

See : आतुर, कष्टग्रस्त, कातल, भयभीत, पाट

कोंकणी (Konkani) WN

noun  केंस, लुगट, बी कापपाचें आवत   Ex. आमी कातरीन लुगट कापतात

MERO STUFF OBJECT:

धातू

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm কেঁচী

bd खेमसि

ben কাঁচি

guj કાતર

hin कैंची

kan ಕತ್ತರಿ

kas کینٛچی , دُکٲرۍ

mal കത്രിക

mar कात्री

mni ꯀꯥꯇꯤ

nep कैँची

ori କଇଁଚି

pan ਕੈਂਚੀ

san कर्त्तरी

tam கத்தரிக்கோல்

tel కత్తెర

urd قینچی , کترنی

A dictionary, Marathi and English

kātara f A disease of the hair and wool of living creatures. v लाग. Called also कातरी, चई or चाई, उंदरी
Frightened: but pop. fearful, timorous, cowardly.
Large scissors or shears. 2 fig. The triangular space included between two rivers or roads meeting; between two radii of a circle; between two rafters joined transversely &c. &c.: applied likewise to the two rafters so joined, a couple. 3 Hence a state of difficulty and perplexity; a dilemma or strait. 5 The triangular space included between particular lines on the palm; or the lines so meeting as to form it. It is indicative of lucklessness, conjugal love &c. 6 The scissor-form member of an oilmill, embracing the घाणा and turning with it.

Aryabhushan School Dictionary

 f  Large scissors. Fig. A dilemma.
a   Timorous, frightened.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

वि.  भयभीत भित्रा , भेकड , भ्याड ;
वि.  कात्री , कैची .

मराठी (Marathi) WN

See : कात्री, भयभीत, कातल

महाराष्ट्र शब्दकोश

वि.  १ भ्यालेला ; भित्रा ; भयभीत ; भ्याड . ' बहु कातर विदुर सदा वटवट करितो अशीच हा नीच । ' - मोसभा ४ . ९० . २ अंगचोर . ' गुरु दास्यविषयीं कातर । ' - विपु १ . ५२ . ' त्यासि चोरु हेरू कातरू । म्हणोनि दंड केला थोरु । ' - एभा ११ . ४५९ . ( सं .)
 स्त्री. १ मोठी कात्री ; बोटें अडकविण्यासाठीं मागें पोलादाचीं दोन भोकें असलेली व एका खिळ्यानें साधलेली व फिरतीं पातीं असलेली ; हिनें कागद , कापड इत्यादि वस्तु कातरल्या जातात . २ ( ल .) दोन नद्या किंवा रस्तें जेथें जुळतात . मिळतात त्यांच्यामधील त्रिकोणाकृति प्रदेश ; वर्तुळाच्या दोन त्रिज्यांमधील भाग ; आढें ठेवण्यासाठी दोन वांसे जोडुण केलेली कैंची त्रिकोण . ३ ( ल .) अडचणीची स्थिती ; घोंटाळा ; अपत्ति ; पेंच ; कोडें ४ तळहातांवरील विवक्षित दोन रेषांमधील त्रिकोणकृति भाग व त्या रेघा . या रेघांवरुन दुर्भाग्य वर्तवितात . अशा माणसाजवळ पैसा टिकत नाहीं . अशी समजुत आहे . ५ तेल्याशिवाय घाण्याभोंवती फिरणारें कातरीच्या आकाराचें एक लांकुड . ६ ( माण .) कणसें असलेल्या कडव्याच्या पुष्कळ पेंढ्यांची मंडलाकृति रचना . ७ अष्टदिशांच्या मधील अंतराळे प्रत्येकी . ८ ( कों .) ओक्तीचें दुबेळकें , बेळें ९ दांडपट्टा खेळण्याचें एक हत्यार . ' याशिवाय मारु , धोक कातर इत्यादि नाना प्रकारची उप्करणीं मर्दानीं खेळांस लागतात . ' = सव्या ६८ . ( सं . कृत - कर्तरी ; फ्रें . जि . कत ; पोर्तु जि . कच्छ कपस् ) म्ह० हातावर साखर , आणि मानेवर कातर ( गोडबोल्या दुष्ट माणसाच्या बाह्म वर्तनाला , बोलण्याला लावतात )
 स्त्री. जिंवत प्राण्याच्या केसावर अथवा लोंकरीवर पडणारा एक रोग . कातरी ; चई ; चाई ; उंदरी .
०वेळ   ऐन तिन्हीसांज ; दिवस व रात्र यांचा संधिकाल . ' मग काय करतां इथें बसुन ? कातर वेळ झालीना ?' - स्वप ३४ .
०लावणें   कमी करणें ; काटकसर करणें . ' वाढत्या खर्चास कातर लावली .'
०कुतर वि.  आंत बाहेर कापलेलें कातरलेलें ; करवतीकांठी . - स्त्री . कातरलेला चुरा , भुसा .
०खुरा  पु. ( चांभार ) नखीखालच्या खुरा .
०चुरा  स्त्री. ( ओतकाम ) जिल्हई देतांना खाली पडणारा धातूचा चुरा , भुसा . ०ण - क्रि . ( गो .) कातरणें .
०ण   णी - स्त्री . कापण्याची , कातरण्याची क्रिया ;- न . १ वस्त्र विणल्यावर फणीला जीं उभ्या सुताची टोकें राहातात तीं . २ कातरलेलें तुकडें ; चुरा . ३ ( व .) कातीण नांवाचा किडा . ४ वनस्पतीवरील रोग .
०बेत   ती बेवत ती - कतरबेत - ती पहा .
०माळा  पु. घराच्या अगदीं वरचा माळा , मजला .
०विडा   कात्रीविडा - पु . चार पानें घेऊन त्यांतील एक एक पान मधल्या शिरेस दुमडुन हाताचें नखांनीं डेखापासुन ते शेवटपर्यंत सारखे कातरे पाडून गोविंदविडा करतात तो .
०वेल  स्त्री. कातरी ; हिंची पानें कातरनिरगुडीच्या पानाखालीं असतात . - बगु ५ . ३२ . ( कातर + वल्ली )
०शितर वि.  काटकसरी ; मितव्यायी ; सावध ; विचारी . ( कातर द्वि ). कातर्‍या चोर - पु . कातरीनें खिसा कापणारा चोर ; खिसेकातरु .

नेपाली (Nepali) WN

See : आतुर

A Sanskrit English Dictionary

कातर  mfn.  mf( आ)n. ( etym. doubtful, perhaps from कतर, ‘uncertain as to which of the two’ [BRD.]), cowardly, faint-hearted, timid, despairing, discouraged, disheartened, confused, agitated, perplexed, embarrassed, shrinking, frightened, afraid of ( loc. or inf. or in comp.), [R.]; [Mṛcch.]; [Ragh.]; [Megh.]; [Śak.]; [Pañcat.]; [Hit.]
कातर  m.  m. a kind of large fish ( Cyprinus Catla, कातल), [L.]
कातरायण    N. of a man (See )
कातर  n.  n. (in स-कातर) ‘timidity, despair, agitation.’

The Practical Sanskrit-English Dictionary

कातर [kātara] a.  a. [ईषत्तरति स्वकार्यसिद्धिं गच्छति तॄ-अच् कोः कादेशः [Tv.] ]
Cowardly, timid, discouraged; वर्जयन्ति च कातरान् [Pt.4.42;] [Amaru.8,34,77;] [R.11.78;] [Me.79.]
Distressed, grieved, afraid; किमेवं कातरासि [Ś.4.]
Agitated; perplexed, confused; उन्मत्तप्रेमसंरम्भादारभन्ते यदङ्गनाः । तत्र प्रत्यूहमाधातुं ब्रह्मापि खलु कातरः ॥ [Bh.1.6.]
Tremulous through fear (as eyes); [R.2.52;] [Amaru.79.]
Eager; सन्तं वयसि कैशोरे भृत्यानुग्रहकातरम् [Bhāg.3.28.17.]
रः A large kind of fish.
A boat, raft.

Shabda-Sagara

कातर  mfn.  ( -रः-रा-रं)
1. Confused, perplexed, disordered.
2. Timid, gentle.
 m.  ( -रः) A large kind of fish, commonly Katala (Cyprinus catla, HAM.)
E. का a little or badly, and तर what crosses.

ROOTS:

का तर

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

See : भीरु