कमल

{ kamala }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  पानी में होने वाले एक पौधे का पुष्प जो बहुत ही सुन्दर होता है   Ex. सरोवर में कई रंगों के कमल खिले हुए हैं ।; कमल से सरोवर की शोभा बढ़ जाती है ।

HOLO COMPONENT OBJECT:

कमल

HOLO MEMBER COLLECTION:

पद्माकर

HYPONYMY:

लाल कमल श्वेत कमल अष्टदल

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कँवल पंकज नीरज सरोज पद्म अरविन्द अरविंद राजीव पंकजात पंकजन्मा वारिज कमलिनी पुष्कर सलिलज पयोज अंभोज अम्भोज अंबुज अम्बुज रवींद रवीन्द अब्ज इंदीवर इन्दीवर इंदंबर इन्दम्बर वारिरुह वनरुह पाथोज पिंडपुष्प पिण्डपुष्प प्रफुला प्रफुल्ला जलेज जलेजात शृंग कंज कुंद कुन्द श्रीवास श्रीवासक अर्कबंधु अर्कबन्धु जलरुह श्रीगेह श्रीधाम शतपत्र नलिन शतदल तामरस पर्णसि आस्यपत्र पुरइन

Wordnet:

asm পদুম

ben পদ্ম

guj કમળ

kan ಕಮಲ

kas پمپوش

mal പങ്കജം

mar कमळ

mni ꯊꯝꯕꯥꯜ

ori ପଦ୍ମ

san कमलम्

tam தாமரை

tel కమలము

urd کنول , گل نیلوفر

 noun  जल में उत्पन्न होने वाला एक पौधा जो अपने सुन्दर फूलों के लिए प्रसिद्ध है   Ex. बच्चे खेल-खेल में सरोवर से कमल उखाड़ रहे हैं ।

HOLO MEMBER COLLECTION:

पद्माकर

HYPONYMY:

नीलकमल कुमुद

MERO COMPONENT OBJECT:

कमल

ONTOLOGY:

जलीय वनस्पति (Aquatic Plant) ➜ वनस्पति (Flora) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

कँवल अरविंद अरविन्द पंकज नीरज पंकजात पंकजन्मा पुष्कर अंज अंभोज अम्भोज इंदीवर इन्दीवर इंदंबर इन्दम्बर अंबुज पाथोज पद्म अम्बुज वारिरुह प्रफुला प्रफुल्ला जलेज जलेजात शृंग श्रीवास श्रीवासक पयोज जलरुह श्रीगेह श्रीधाम शशिपुष्प शतपत्र रविनाथ रवींद रवीन्द नलिन वारिज शतदल पंकेज पंकेरुह तामरस पुरइन

Wordnet:

asm পদুম

bd फामि

ben পদ্ম

guj કમળ

kas پَمپوش , کَمل ,

kok साळीक

mal താമര

nep कमल

ori ପଦ୍ମ

pan ਕਮਲ

san कमलम्

tam தாமரை

tel తామరపువ్వు

urd کنول , گل نیلوفر , کنار

   See : पीलिया

A dictionary, Marathi and English

   Grah. 2 A lotus-form vessel or stand for an idol. 3 Added by poets to मुख or वदन, नेत्र or लोचन, कर or हस्त, पाद or चरण, हृत्, नामि &c. in eulogy of their form.

Aryabhushan School Dictionary

 n   A lotus. A lotus form vessel or stand.

मराठी (Marathi) WN

   See : कमळ

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. १ तळ्यांत सरोवरांत उप्तन्न होणारें फुल . याचे कांदे असुन त्यास लांबट देठ येतो व देठास फुल येतें ; पान वटोळे असतें . कमळाच्या तांबडें , पांढरें , गुलाबी , निळें अशा रंगपरत्वें जाती असून तांबड्या कमळास कोकनद किंवा निळ्या कमळास इंदीवर म्हणतात . शिवाय कल्हार , कुमुद , कमलाक्ष , पोयसर , अशा जाती आहेत . पोयसर कमळास चपटें फळ येतें . त्यांत पांच सहा बिया असतात . त्यांस कमलाक्ष किंवा कमळ काकडी म्हणतात . कमलाक्षाच्या काशीकडे लाह्मा करतात . कमळाच्या देंठास भिसे म्हणतात . कमलाच्या सर्व बेलास कमलिनी म्हणतात . शरीरावयवांचें सौंदर्य दाखविण्याकरितां त्या त्या अवयववाचक नामांच्यापुढें कमल शब्द घालून समासांत योजितात . जसें ; मुखकमल , नेत्रकमल , चरणकमल , इ० २ पुजेचें देव ठेवावयाचें कमळाच्या आकाराचें एक पात्र ; देवाचें आसन , बैठक . ३ गर्भ . ' कमळ लागलें फिरुं पोटामध्यें करीं कांति झळझळा । ' - पला १०० . ४ केळफुल ' जैसें केळीचें कमळ । तैसें हऋदयीं अष्टदळ । ' एभा १४ . ४६५ . ( सं .) ०कला - ळी - स्त्री . कम - लाची कांति , सौदर्यं ( ल .) तेज ; सौदर्यं ; शोभा ; कांति . ( चेहर्‍याची इ० )
०काकडी    १ कमळांतील बी . २ एक वनस्पति . कमलाक्ष पहा . - शे . ९ . २३७ .
०गट्ट  पु. कमळाचें बी ज्यांत असतें तो गाभा ( कमळ + गट्टा = गोळा कांदा )
०जन्मा  पु. कमलामध्यें जन्मलेला ; कमलोद्भव ब्रह्मा . ' तंव म्हणे तो कमळजन्मा । भुतांप्रति । ' - ज्ञा . ३८७ . ( सं . कमल + जन्म )
०जा  स्त्री. कमलांतुन उप्तन्न झालेली ; लक्ष्मी ; रमा . ( सं .)
०नयन वि.  कमलासारखें सुंदर डोळें असलेला ; कमलाक्ष . - पु . विष्णु ; लक्ष्मीपति . ' कमळनयना कमळापती । थोर अपकीर्ती तुज तेव्हां ॥ ' - एरुस्व ४ . १७ .
०नाल  न. कमळाचा देठ . ( सं .)
०पिडी  स्त्री. ( नृत्य ) कमळाच्या आकारांत नर्तकांनी उभें राहून नृत्य करणें .
०बीज   न , कमळांचें बीं , अठरा उपधान्यांत यांची गणना होते . याचें माळेचें मणी करतात . कमलबी औषधी आहे . कमलाक्ष पहा .

नेपाली (Nepali) WN

 noun  पानीमा उत्पन्न हुने एउटा बोट जुन आफ्नो सुन्दर फुलका लागि प्रसिद्ध छ   Ex. केटाकेटीहरू खेल्दा-खेल्दै सरोवरबाट कमल टिप्दै छन्

MERO COMPONENT OBJECT:

कमल

ONTOLOGY:

जलीय वनस्पति (Aquatic Plant) ➜ वनस्पति (Flora) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पङ्कज नीरज पङ्कजात पङ्कजन्मा पुष्कर अङ्ज अङ्भोज अम्भोज पद्म अम्बुज प्रफुला प्रफुल्ला शृंग श्रीवास श्रीवासक

Wordnet:

asm পদুম

bd फामि

ben পদ্ম

guj કમળ

hin कमल

kas پَمپوش , کَمل ,

kok साळीक

mal താമര

ori ପଦ୍ମ

pan ਕਮਲ

san कमलम्

tam தாமரை

tel తామరపువ్వు

urd کنول , گل نیلوفر , کنار

 noun  पानीमा हुने एकजातको फुल जुन धेरै राम्रो हुन्छ   Ex. तलाउमा धेरै रङका कमल फुलेका छन्/ कमलले तलाउको शोभा बढाउँछ

HOLO COMPONENT OBJECT:

कमल

HOLO MEMBER COLLECTION:

पद्माकर

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पङ्कज पद्म

Wordnet:

asm পদুম

ben পদ্ম

guj કમળ

hin कमल

kan ಕಮಲ

kas پمپوش

mal പങ്കജം

mar कमळ

mni ꯊꯝꯕꯥꯜ

ori ପଦ୍ମ

san कमलम्

tam தாமரை

tel కమలము

urd کنول , گل نیلوفر

A Sanskrit English Dictionary

कमल  mfn.  a mfn. (Comm. on [Uṇ. i, 106]) pale-red, rose-coloured, [TS. vii, 3, 18, 1]
कमल   (), [AV. viii, 6, 9] (desirous, lustful, [BRD.])
कमल  m.  m. a species of deer, [L.]
   the Indian crane ( Ardea Sibirica), [L.]
    N. of ब्रह्मा, [L.]
   of a pupil of वैशम्पायन, [Kāś.]
   of an असुर, [GaṇP.]
   (in mus.) a particular ध्रुवक ( q.v.)
कमल  mn.  mn. a lotus, lotus-flower, Nelumbium, [Suśr.]; [Śak.]; [Bhartṛ.] &c.
कमल  fn.  f( ई)n. N. of a metre (four times three short syllables)
कमल  n.  n. a particular constellation, [VarBṛ.]
   water, [Kir. v, 25]
   copper, [L.]
   the bladder, [L.]
   a medicament, drug, [L.]
    N. of a town built by कमला, [Rājat.]
   a particular number, [Buddh.]
कमल    b See col.1.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

कमल [kamala]   a.
   Desirous.
   Palered.
   लः The &Sārasa bird.
   A kind of deer.
  N. N. of Brahmā.
-ली   A collection of lotuses.
-लम्   [कम्-कलच्]
   A lotus; कमल- मनम्भसि कमले च कुवलये तानि कनकललतिकायाम् [K. P.1;] so हस्त˚, नेत्र˚, चरण˚, &c.
   Water; [N.1.13;] सकमलं कमलम् [Ki.5.25.] कमलासन-कमलेक्षण-कमलारिकिरीट-कमलभृद्वाहैः Subhās. (लक्ष्मीप्रशंसा).
   Copper.
   A medicament, drug.
   The Sārasa bird.
   The bladder, the right lobe of the lungs.
   Comp. अक्षः The lotus-seed.
   Viṣṇu; कमलाक्षः पद्मबीजे विष्णावपि पुमान् भवेत् Nm.-अक्षी a lotus-eyed lady.
   आकरः an assemblage of lotuses. हरिदश्वः कमलाकरान्.
   a lake full of lotuses.-आलया an epithet of Lakṣmī; [Mu.2.]
-आसनः   'lotus-seated' N. of Brahmā; क्रान्तानि पूर्वं कमलासनेन [Ku.7.7.]
-ईक्षणः  N. N. of Viṣṇu.
-ईक्षणा   a lotus-eyed lady.
-उत्तरम्   safflower.
-खण्डम्   an assemblage of lotuses.
   जम् an epithet of Brahmā.
   the lunar asterism called Rohiṇī.
-जन्मन्   -m.,
-पत्त्राक्ष  N. N. of Kṛiṣṇa त्वत्तः कमलपत्त्राक्ष [Bg.11.2.]
-भवः, -योनिः, -संभवः   'lotus-born', epithet of Brahmā.
-भृत्   A cloud. Hence कमलभृद्वाहः (= मेघवाहनः = इन्द्रः) cf. कमलासन-कमलेक्षण- कमलारिकिरीट-कमलभृद्वाहैः । नुतपदकमला कमला करधृतकमला करोतु मे कमलम् ॥ Subhās.

Shabda-Sagara

कमल  n.  ( -लं)
   1. A lotus, (Nelumbium speciosum or Nymphæa nelum- bo.)
   2. Water.
   3. Copper.
   4. A medicament, a drug.
   5. The blad- der.
  m.  ( -लः) A species of deer.
  f.  ( -ला)
   1. A name of LAKSHMI. 2. An excellent woman.
    E. कम् water, and अल what adorns, or कम् to desire,

ROOTS:

कम् अल कम्

   with कलच् aff.