उष्णीष

{ uṣṇīṣḥ }

हिन्दी (hindi) WN

See : पगड़ी

महाराष्ट्र शब्दकोश

 न. पागोटें ; शिरोवेष्टण ; रुमाल ; मंदील . [ सं . ]

A Sanskrit English Dictionary

उष्णीष  mn.  mn. ( उष्णम् ईषते हिनस्ति, शकन्ध्व्-आदि [ Vārtt. on [Pāṇ. 6-1, 94]] पर-रूपम्, [T.]) anything wound round the head, turban, fillet, [AV. xv, 2, 1-4]; [ŚBr.]; [ĀśvŚr.]; KātyŚr.; [MBh.] &c.
a diadem, crown, [L.]
a kind of excrescence on the head of बुद्ध.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

उष्णीषः [uṣṇīṣḥ] षम् [ṣam]   षम् [उष्णमीषते हिनस्ति ईष् क [Tv.] ]
Anything wound round the head. रक्तोष्णीषधराः स्त्रियः [Rām. 6.8.6.] उष्णीषबन्धस्थाने ललाटोपरि पट्टबन्धरेखा.
Hence, a turban, diadem, crownet; बलाकापाण्डुरोष्णीषम् [Mk.5.19.] हेमासने कृतोष्णीषमभिषिच्य नृपं व्यधात् [Bm.1.678.] उष्णीषेणैव शुचिना व्यभादुत्तंसधारिणा [Śiva. B.21.29.] and 22.8. ˚पट्ट [K.16;] [Ratn.1.4.]
A distinguishing mark.
A characteristic mark (of hair) on the head of a Buddha which indicates his future sanctity उष्णीषः स्फुट एष मूर्धनि विभात्यूर्णेयमन्तर्भुवोः [Nāg.1.17.]
The top of a building.

Shabda-Sagara

उष्णीष  mn.  ( -षः-षं)
1. A turban.
2. A diadem.
3. A distinguishing cog- nate mark.
4. The curly hair with which a Buddha is born, and which indicates his future sanctity.
E. उष्ण heat, ईष् to oppose or injure, क aff.

ROOTS:

उष्ण ईष् क