व्यञ्जनम्

{ vyañjanam }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

व्यञ्जनम् [vyañjanam]   1 Making clear, indicating, manifesting.
   A mark, token, sign; सुकुमारं महासत्त्वं पार्थिवव्यञ्जनान्वितम् (रामम्) [Rām.3.17.8.]
   A reminder; [Māl.9.]
   Disguise, garb; नानाव्यञ्जनाः प्रणिधयः [Mu.1;] [Śi.2.56;] तपस्विव्यञ्जनोपेताः; गृहपतिवैदेहकतापसव्यञ्जनाः प्रणिधयः [Kau.A.2.] &c.
   A consonant.
   A mark of the sex, i. e. the male or female organ.
   Insignia.
   A mark or sign of puberty; अजातव्यञ्जनः श्रीमान् बालः श्यामः शुभेक्षणः [Rām.3.38.14;] बालमप्राप्तवयसमजातव्यञ्जनाकृतिम् [Mb.1.157.35.]
   The beard.
   A limb, member.
   (a) A condiment, sauce, a seasoned article; व्यञ्जनानि ओदनार्थानि ŚB. on [MS. 1.8.29;] अशक्नुवद्भिर्बहुभुक्तवत्तया यदुज्झिता व्यञ्जनपुञ्जराशयः [N.16.14.] (b) An article used in seasoning food, spices &c.
   The last of the three powers of a word by virtue of which it suggests or insinuates a sense; see अञ्जन-ना (9) (written व्यञ्जना also in this sense); विरतास्वभिधाद्यासु यथार्थो बोध्यतेऽपरः । सा वृत्तिर्व्यञ्जना नाम शब्द- स्यार्थादिकस्य च [S. D.]
   The letter (as opp. to अर्थ 'meaning').
   A day.
   A privy part. -Comp.
-उदय a.  a. followed by a consonant.
-कारः   the preparer of a sauce or condiment.
-धातुः (वाद्यवादनविधिः)   playing of the lute; व्यक्तिर्व्यञ्जनधातुना दशवधेनाप्यत्र लब्धामुना [Nāg. 1.14.]
-संधिः   the junction or coalition of consonants.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  एकं पक्वं रसयुक्तं शाकम्।   Ex. भोजने तस्य एकं व्यञ्जनम् आवश्यकम् एव।

ONTOLOGY:

खाद्य (Edible) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm তৰকাৰী

ben তরকারী

guj શાકભાજી

hin तरकारी

kas سِٮُ۪ن , سبزی

kok पातळ भाजी

mar रस्सा भाजी

tam வேகவைத்தகாய்கறி

tel తనకు తానుగా

urd سبزی , سالن , ترکاری

 noun  पक्वः शाकः।   Ex. आलुम् उपयुज्य नैकविधानि व्यञ्जनानि कर्तुं शक्यन्ते।

HYPONYMY:

व्यञ्जनम्

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पाक्वशाकः

Wordnet:

asm তৰকাৰী

bd ओंख्रि

guj શાક

kas سَبزی

mal പച്ചക്കറിക്കറി

nep तरकारी

ori ତରକାରି

tam காய்கறிகள்

tel కూర

urd سبزی , ترکاری , بھاجی

 noun  ओदनादिभिः भक्ष्यमाणं पदार्थम्।   Ex. उत्सवेषु नैकानि प्रकारकाणि व्यञ्जनानि निर्मीयन्ते।

HYPONYMY:

धोखम् इडली क्वथितम् द्विपलाण्डुः

ONTOLOGY:

खाद्य (Edible) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तेमनम् तेमः निष्ठानम्

Wordnet:

bd ओंख्रि

ben ব্যাঞ্জন

guj વ્યંજન

hin व्यंजन

kas سُین

mni ꯑꯦꯟꯁꯥꯡ

ori ବ୍ୟଞ୍ଜନ

pan ਭੋਜਨ

tam உணவுபண்டம்

tel కూర

urd پکوان , غذا , خوردنی لوازمات

 noun  सूपशाकादौ रसवर्धनाय उपयुज्यम् अन्नोपकरणम्।   Ex. व्यञ्जनेन शाकः रूचकरः जातः।

HOLO MEMBER COLLECTION:

गन्धद्रव्यम्

HYPONYMY:

अरपाव्यञ्जनम् आर्द्रकम् कृष्णजीरः चोचम् हिङ्गुः लवङ्गम् मेथिनी रक्तमरिचम् एला हरिद्रा लशुनम् ऊषणम् तेजःपत्त्रम् छत्रा जीरकः यवानी सुगन्धम्

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

उपस्करः तेमनम् सूदः उपकरणम्

Wordnet:

ben মশলা

guj મસાલો

hin मसाला

kan ಮಸಾಲೆ

kas مثالہٕ

kok मसालो

mal മസാല

mar मसाला

mni ꯃꯔꯨ꯭ꯃꯔꯥꯡ

nep मसला

ori ମସଲା

pan ਮਸਾਲਾ

tam மசாலா

tel మసాలా దినుసులు

 noun  सः वर्णः यस्य उच्चारणार्थे स्वरस्य आवश्यकता अस्ति।   Ex. हिन्दीभाषायाः वर्णमालायां ककारात् आरभ्य हकारपर्यन्तं व्यञ्जनानि सन्ति।

HOLO MEMBER COLLECTION:

वर्गः

HYPONYMY:

ज्ञवर्णः स्पर्शः क्षवर्णः त्रवर्णः यकारः रेफः लकारः वकारः शकारः सकारः षकारः मकारः बकारः भकारः फकारः नकारः पकारः धकारः थकारः दकारः तकारः ढकारः णकारः ठकारः डकारः ञकारः टकारः झकारः जकारः चकारः छकारः ङकारः घकारः गकारः खकारः ककारः हकारः अल्पप्राणः

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

हल्वर्णाः

Wordnet:

asm ব্যঞ্জন

bd खौरां हांखो

ben ব্যঞ্জন বর্ণ

guj વ્યંજન

hin व्यंजन

kan ವ್ಯಂಜನ

kas مُصمت

kok व्यंजन

mal വ്യഞ്ജനം

mar व्यंजन

mni ꯕꯌ꯭ꯟꯖꯟ

nep व्यञ्जन

ori ବ୍ୟଞ୍ଜନବର୍ଣ୍ଣ

pan ਵਿਅੰਜਨ

tam மெய்யெழுத்து

tel హల్లులు

urd حروف صحیح

   See : वीजनम्, चिह्नम्, सूपिकः