|
दिनः [dinḥ] नम् [nam] नम् [द्युति तमः, दो दी वा नक् ह्रस्व; [Uṇ.2.49.] ]
Day (opp. रात्रि); दिनान्ते निहितं तेजः सवित्रेव हुताशनः [R.4.1;] यामिनयन्ति दिनानि च सुखदुःखवशीकृते मनसि [K.P.1;] दिनान्ते निलयाय गन्तुम् [R.2.15.]
A day (including the night), a period of 24 hours; दिने दिने सा परिवर्धमाना [Ku.1.25;] सप्त व्यतीयुस्त्रिगुणानि तस्य दिनानि [R.2.25.] -Comp.
-अंशः any portion of a day, i. e. an hour, a watch, &c.-अण्डम् darkness.
-अत्ययः, -अन्तः, -अवसानम् evening, sunset; [R.2.15,45;] दिनान्तरभ्योऽभ्युपशान्तमन्मथः [Ṛs.1.1;] [Ki.9.8.]
-अधीशः the sun.
-अर्धः mid-day, noon.
-अन्तकः darkness.
-आगमः, -आदिः, -आरम्भः daybreak, morning; [Ki.11.52.]
-ईशः, ईश्वरः the sun. ˚आत्मजः
an epithet of Saturn.
of Karṇa.
of Sugrīva.
-करः, -कर्तृ, -कृत् m. m. the sun; तुल्योद्योगस्तव दिनकृतश्चाधिकारो मतो नः [V.2.1;] दिनकरकुलचन्द्र चन्द्रकेतो [U.6.] 8; [R.9.23.] ˚तनयः N. of (1) Saturn; (2) Sugrīva; (3) Karṇa; (4) Yama. ˚तनया N. of (1) the river Yamunā, (2) the river Tāptī.
-कर्तव्यम्, -कार्यम्, -कृत्यम् ceremonies to be performed daily; [Ks.]
-क्षयः, -पातः evening.-चर्या daily occupation, daily routine of business.
च्छिद्रम् a constellation or lunar mansion.
a change of the moon at the beginning or end of a half-day; [Hch.]
-ज्योतिस् n. n. sunshine.
-दुःखितः the Chakravāka bird.
-नक्तम् ind. by day and night.
-नाथः, -पः, -पतिः, -बन्धः, -प्रणीः, -मणिः, -मयूखः, -रत्नम् the sun; दिनमणिमण्डलमण्डन Gīt.; पस्पृशुर्न पृथिवीं तुरङ्गमाः स्पर्धयेव दिननाथवाजिनाम् [Vikr.14.64;11.1.]
-पाटिका a day's wages; [Vet.4.]
-बलम् N. N. of the fifth, sixth, seventh, eighth, eleventh, and twelfth signs of the zodiac taken collectively.
-मलम् a month.
-मुख morning; तुल्यतां दिनमुखेन दिनान्तः [Ki.9.8;] दिनमुखानि रविर्हिमनिग्रहै- र्विमलयन् मलयं नगमत्यजत् [R.9.25.]
-मूर्द्धन् m. m. the eastern mountain behind which the sun is supposed to rise.-यौवनम् mid-day, noon (the youth of day).
-वारः a week-day.
-व्यास-दलम् the radius of a circle made by an asterism in its daily revolution; Sūrya [S.2.6.] -स्पृश् n. a lunar day coinciding with 3 week-days; [Hch.]
|