तास्ताः क्षपाः प्रेष्ठतमेन नीता मयैव वृन्दावनगोचरेण ।
क्षणार्धवत्ताः पुनरङ्ग तासां हीना मया कल्पसमा बभूवुः ॥११॥
नवल गोपिकांचा हरिख । मज वृंदावना जातां देख ।
माझें पाहोनि श्रीमुख । प्रातःकाळीं सुख भोगिती ॥३९॥
गायी पाजोनियां पाणी । गोठणीं बैसवीं मध्यान्हीं ।
तेथें उदकमिषें गौळणी । पहावयालागूनी मज येती ॥१४०॥
तेथें नाना कौतुकें नाना लीला । नाना परींच्या खेळतां खेळां ।
तो तो देखोनि सोहळा । सुखें वेल्हाळा सुखावती ॥४१॥
मज सायंकाळीं येतां देखोनी । आरत्या निंबलोण घेऊनी ।
सामोर्या येती धांवोनी । लागती चरणीं स्वानंदें ॥४२॥
ऐसी त्रिकाळ दर्शनें घेतां । धणी न पुरे त्यांचे चित्ता ।
त्याहीवरी वर्तली कथा । एकांतता अतिगुह्य ॥४३॥
त्या गुह्याचें निजगुज । उद्धवा मी सांगेन तुज ।
महासुखाचें सुखभोज । मी अधोक्षजा नाचिंनलों ॥४४॥
तें सुख गोपिका जाणती । कीं माझें मी जाणें श्रीपती ।
जे रासक्रीडेच्या रातीं । झाली सुखप्राप्ती सकळिकांसी ॥४५॥
त्या सुखाची सुखगोडी । रमा काय जाणे बापुडी ।
ब्रह्मादिकें केवळ वेडीं । त्या सुखाची गोडी नेणती ॥४६॥
पावावया त्या सुखासी । सदाशिव झाला योगाभ्यासी ।
तरे प्राप्ती नव्हे तयासी । भुलला मोहिनीसी देखतां ॥४७॥
उमा होऊनि भिल्लटी । तिने भुलविला धूर्जटी ।
त्या सुखाची हातवटी । नेणती हटी तापसी ॥४८॥
जवळी असोनि निश्चितीं । संकर्षण महामूर्ती ।
त्यासी त्या सुखाची प्राप्ती । नव्हे निश्चितीं उद्धवा ॥४९॥
रासक्रीडा गोपिकांप्रती । कोणी म्हणेल कामासक्ती ।
तेथ कामाची कैंची प्राप्ती । ऐक निश्चितीं उद्धवा ॥१५०॥
शिवातें जिणोनि फुडा । काम म्हणे मी सबळ गाढा ।
माझी भेदावया रासक्रीडा । वाऊनि मेढा चालिला ॥५१॥
जेथ माझ्या स्वरूपाचें वोडण । तेथ न चले कामाचें कामपण ।
मोडले मदनाचे बाण । दृढ वोडण स्मरणाचें ॥५२॥
काम कामिकां चपळदृष्टी । निजक्षोभाची तीक्ष्ण बाणाटी ।
संधि साधूनि विंधे हटी । ते नव्हेचि पैठी हरिरंगीं ॥५३॥
जेथ मी क्रीडें आत्मारामू । तेथ केवीं रिघे बापुडा कामू ।
माझे कामें गोपिका निष्कामू । कामसंभ्रमू त्यां नाहीं ॥५४॥
जो कोणी स्मरे माझें नामू । तिकडे पाहूं न शके कामू ।
जेथ मी रमें पुरुषोत्तमू । तेथ कामकर्मू रिघेना ॥५५॥
कामू म्हणे कटकटा । अभाग्य भाग्यें झालों मोटा ।
रासक्रीडेचिया शेवटील गोटा । आज मी करंटा न पवेंचि ॥५६॥
देखोनि रासक्रीडा गोमटी । काम घटघटां लाळ घोटी ।
लाज सांडूनि जन्मला पोटीं । त्या सुखाचे भेटीलागोनि ॥५७॥
तो काम म्यां आपुले अंकीं । केला निजभावें निजसुखी ।
तें माझें निजसुख गोपिकीं । रासमिषें कीं भोगिलें ॥५८॥
ते रासक्रीडेची राती । म्यां ब्रह्मषण्मास केली होती ।
गोपिका अर्धक्षण मानिती । वेगीं कां गभस्ती उगवला ॥५९॥
जेथ माझा क्रीडासुखकल्लोळ । तेथ कोण स्मरे काळवेळ ।
गोपिकांचें भाग्य प्रबळ । माझें सुख केवळ पावल्या ॥१६०॥
ऐशा माझिया संगतीं । भोगिल्या राती नेणों किती ।
तरी त्यांसी नव्हे तृप्ती । चढती प्रीती मजलागीं ॥६१॥
गोपिका करूनि माझी भक्ती । मी प्रसन्न केलों श्रीपती ।
रास मागीतला एकांतीं । माझी सुखप्राप्ती पावावया ॥६२॥
त्या जाण वेदगर्भींच्या श्रुती । श्रुतिरूपें नव्हे मत्प्राप्ती ।
तैं परतल्या म्हणोनि 'नेति नेति' । माझी सुखसंगती न पवेचि ॥६३॥
विषयबुद्धी तें मुख्य अज्ञान । तें असतां मी न भेटें जाण ।
असतां वेदोक्त जाणपण । तेणेंही संपूर्ण न भेटें मी ॥६४॥
जाणीवनेणीव गेलिया निःशेष । माझें पाविजे निजात्मसुख ।
श्रुति जाणोनि हें निष्टंक । गोकुळीं त्या देख सुखार्थ आल्या ॥६५॥
त्याचि जाण समस्त श्रुती । गोपिकारूपें गोकुळा येती ।
रासक्रीडामिसें एकांतीं । माझी सुखप्राप्ती पावल्या ॥६६॥
हाही असो अभिप्रावो । उद्धवा ज्यासी जैसा भावो ।
त्यालागीं मी तैसा देवो । यदर्थीं संदेहो असेना ॥६७॥
उद्धवा मी भक्तांसी देख । कोणे काळीं नव्हें विन्मुख ।
जो तैसा भावी भाविक । तैसा मी देख तयासी ॥६८॥
मी जनांसी सदा सन्मुख । जनचि मजसी होती विन्मुख ।
यासी कांहीं न चले देख । दाटूनि दुःख भोगिती ॥६९॥
मी सकाम सकामाच्या ठायीं । निष्कामासी निष्काम पाहीं ।
नास्तिका मी लोकीं तिहीं । असतूचि नाहीं नास्तिक्यें ॥१७०॥
असो हे किती उपपत्ती । ऐक गोपिकांसी माझी प्रीती ।
माझे सुखसंगें भोगिल्या राती । त्या मानिती निमेषार्ध ॥७१॥
माझ्या वियोगें त्यांसी राती । ज्या आलिया यथास्थिती ।
त्या गोपिका कल्पप्राय मानिती । सन्निध स्वपती असतांही ॥७२॥
त्यांच्या दुःखाची अवस्था । बोलें न बोलवे सर्वथा ।
माझेनि वियोगें मातें स्मरतां । समाधिअवस्था पावल्या ॥७३॥