श्रीगुंडामाहात्म्य - अध्याय दुसरा

॥ श्री गणेशाय नम: ॥ श्रीगुरवे नम: ॥

ॐ नमोजी गणेशाद्या । निर्गुणसगुणा वेदप्रतिपाद्या । तूंचि शारदा विद्याविद्या । स्वसंवेद्या सद्गुरुराया ॥१॥
तुज वर्णितां श्रुतिस्मृति । थकल्य नेतिनेति म्हणती । परी संत तुज आकळोनि चित्तीं । लीला गाती स्वानंदे ॥२॥
असो पूर्वानुसंधान आतां । श्रोते व्हावे सावधचित्ता । श्रीगुंडामाहात्म्य श्रेष्ठ कथा । भवव्यथानाशक जे ॥३॥
असो एकदां एकांतसदनीं । योगध्यानीं श्रीगुरु चूडामणी । तेथें त्र्यंबकेश्वर प्रगटोनी । प्रत्यक्ष वदनीं बोलती ॥४॥
ऐक चूडामणि योगिराज । एक मागतों तुजला मी आज । तें काहीं मोठेंही नाहीं काज । घडे सहज कीर्तिप्रद ॥५॥
कन्या उपवर म्हणोनि चिंता । बहु करीतसे तुझी कांता । यासाठीं एक येतें माझे मता । विलंब आतां न करावा ॥६॥
तुझा शिष्य गुंडा महाभक्त । सत्कीर्तिकर होईल विरक्त । तुझी कन्याही सुशील अनुरक्त । जोडा युक्त उभयतांचा ॥७॥
जेवीं रतीसि शोभे मदन । कीं सीताराम रुक्मिणीकृष्ण । तेवीं उभयतां रुपसंपन्न । गुणनिधान अवतरले ॥८॥
आतां तुझी कन्या राजाबाई । विलंब न करीं गुंडासि देंई । कुलस्वामी आज्ञा वंदोनि पाई । ठेवली डोई चूडामणी ॥९॥
ध्यानधारणा सारुनि तात्काळ । स्त्रीसि कळवी वृत्तांत सकळ । माझ्याही मनीं पूर्वीच पुष्कळ । परी चित्तीं मूळ यावें तुझें ॥१०॥
कौतुकें स्त्री म्हणे हें काय । किती महत्व तरी देणें माय । स्वामिमतेंचि होणें हा न्याय । अबला उपाय पतिचरणीं ॥११॥
माझ्या मनीं हेंचि सांगावे वाटे । साधनीं तुम्हां सवड कोठें । परी देवाचे उपकार मोठे । हें तरी खोटें करु नका ॥१२॥
स्वामी म्हणती सुदिन सत्वरीं । आजचि साहित्या आरंभ करीं । स्त्री वदे मुहूर्ता झडकरी । पहा सुंदरी बोलावितें ॥१३॥
गृहीं आरंभिती साहित्याला । स्वामीनीं एक शिष्य बोलाविला । म्हणे पाचारीं थोर ब्राह्मणाला । गुंडाही आणिला पाहिजे आतां ॥१४॥
शिष्यमूल त्वरें धांवले । थोर ब्राह्मण तत्काल आले । गुंडासीही तेव्हां आणिलें । पद वंदिलें गुंडानें ॥१५॥
चूडामणीनें प्रार्थना केली । म्या गुंडासी राजाई दिधली । तिथी पाहिजे समीप ठरली । आप्तमंडळी ये ऐसी ॥१६॥
दशवर्षे वधू राजाबाईस । वर गुंडासी पंचदशवर्षे । सर्वजिन्नामसंवत्सर चैत्रमास । शुध्दपंचमीस दहाघटि ॥१७॥
शके सोळाशेंएकोननवद । लग्नतिथी नेमिली ब्रह्मवृंदें । स्वजनसोयरे आले विशद । वाद्यनाद घेवोनी ॥१८॥
साधा म्हणती लग्नघटी । विप्र करिती धांदल मोठी । कोणी सर्वांसी अक्षता वांटी । अंतरपटीं वधूवर उभे ॥१९॥
विप्र म्हणती सावधान । गुंडा पाहे श्रीगुरुचरण । स्वामी करिती समाधान । करावें स्मरण प्रभूचें ॥२०॥
असावधा सावधत्व न भेटे । सावधा सावध म्हणणें खोटें । स्वरुप एकटें दोन्हीं ठायीं ॥२१॥
असो यथासांग दिवस चार । पाणिग्रहणविधी सर्वोपचार । सालंकृत कन्यादानविचार । घडला साचार सोहळा ॥२२॥
पांच दिन भोजनदानरंग । वधूवर मिरवले अव्यंग । जन म्हणती पाहोनि प्रसंग । रतिअनंग शोभती दुजे ॥२३॥
मग घेवोनि शकुनताट । वधूवर गृहीं आणिले नीट । सुखकाळ जातसे अतुट । कथा चोखट ऐका पुढें ॥२४॥
चूडामणि स्वस्थ एके दिवशीं । बैसले असतां आलें मानसीं । आज ग्रहणपर्वणी माध्यान्हासी । गंगास्नानासी जावें अवश्य ॥२५॥
कोणा न सांगतां एकटे पायीं । त्वरें निघाले प्रात:समयीं । तें शिष्यांसी सांगतां राजाबाई । गांठिलें लवलाहीं सद्गुरुसी ॥२६॥
तेव्हां गुंडा येवोनि इकडे । सद्गुरुसी पाहे चहूंकडे । नाहींत म्हणोनी स्त्रीमुखाकडे । विलोकितां दडे गृहामाजी ॥२७॥
गुंडा म्हणे आतां कोणा पुसावें । राजाई वदे गंगेसी गेले भावें । तुम्ही जातां हे लाडूमात्र न्यावे । म्हणतां द्यावे घाली पदरीं ॥२८॥
गुंडा तत्काल पंथे निघाला । मार्ग क्रमोनी जातसे एकला । सद्गुरुशोध पुसे पांथिकाला । म्हणती गंगेला गेला साधु ॥२९॥
गुंडा जातसे अतितांतडी । मार्गी पर्वत सघन झाडी । क्रमोनि त्रियोजन व्दादशघडी । गंगाथडीं पातले ॥३०॥
तंव सद्गुरु ग्रहणस्नान । सारिलें योगदेवतार्चन । स्वयें बोलती शिष्यालागून । फराळा कारणें त्वरं आणा ॥३१॥
एकाचें मुखएक पहाती । सर्वशिष्यांची खुंटली मती । घरींच जरि काहीं गोष्ट कळती । फराळा सांगाती ती आणतों ॥३२॥
गुंडा धांवत येतां पाहोनी बाळा । म्हणति कांही आणिलें कीं फराळा । पुढें ठेवितां घेतला गोळा । गुरुदयाळा प्रेम नावरे ॥३३॥
त्यांतील एक घेतला ग्रास । गुंडामुखीं घातला शेष । राहिले चार गुंडाहातीं खास । प्रसाद सर्वांसी वांटिला ॥३४॥
तेव्हां सर्व शिष्यांतें आला क्रोध । गुंडयासींच कां दिला प्रसाद । आम्हीं अप्रिय तो प्रिय प्रसिध्द । येणें सिध्द होऊं पाहे ॥३५॥
असो दिन आला तीन प्रहर । शिष्य क्षुधेनें व्याकुळ समग्र । हा सद्गुरुसी कळतां समाचार । नवल अपार वर्तलें ॥३६॥
गंगास्नाना आले विठ्ठलशेटी । संगे घेऊनि साहित्य कोटी । समीप उतरले वाळवंटी । बिर्‍हाड निकटीं स्वामींच्या ॥३७॥
श्रीविठ्ठल स्वयें होवोनि साहू । चूडामणीसी गुह्य बोले बहू । करावा पाक आम्ही जेवूं । मग जावूं आपल्याठायीं ॥३८॥
शिष्यांसी स्वामी आज्ञा करी । पाक करावा तुम्ही झडकरी । साहित्य पुरवी साहू हरी । उठा विचारीं पडूं नका ॥३९॥
भुकेनें सर्वही खवळले । तत्काल पाक सिध्द केले । सर्व शिष्य भोजना बैसले । गुंडा राहिले वाढावया ॥४०॥
भोजनीं गेली प्रहररात्र । मार्गक्लेशग्लानीनें सर्वत्र । ठायींच झोपेनें झाकले नेत्र । लोळतां गात्रशुध्दि नाहीं ॥४१॥
गुंडा मात्र जागृत जेवित । चूडामणी ध्यानस्थयोगांत । तों श्रीविठ्ठल आले ध्यानांत । गुंडासहित त्या वेळीं ॥४२॥
चूडामणी हातीं गुंडाशिष्य । देवोनि म्हणे देईं उपदेश । कृपा यावर विशेष । स्वमुखें ईश बोलिला ॥४३॥
घेतले एकग्रास सुदामपोहे । साठीं राज्य दिलें भार मी वाहें । तीन ग्रास घेतां त्रिलोक पाहे । द्यावें राज्य हें कां न लागतें ॥४४॥
तैसा त्वां ग्रास एक घेतला । प्रत्युपकार करणें योग्य तुला । उपदेश देवोनि शांतविला । पाहिजे या काला माझा गुंडा ॥४५॥
आणीक वांटिले लाडू सर्वांस । गुंडा तेणें तृप्त केला सर्वेश । ते फेडील नारदोपदेश । पुढें त्यास भेटूनी ॥४६॥
तिसरा ग्रास गुंडा स्वयें खात । त्यायोगें जाहला आत्मा शांत । तो प्रत्युपकार मी भगवंत । स्वतां निश्चित फेडीन ॥४७॥
सुदाम्या दिले इहलोकराज्य । गुंडा हा करीन त्रिलोकीं पूज्य । भजक गुंडा भजनीं मी भज्य । नाचे निर्लज्ज प्रीतिस्तव ॥४८॥
कारण मी प्रेमाचा भुकेला । मद्भक्तिस्तव जेणें देह विकिला । मग मजविण माझ्या गुंड्याला । कोण भुकेला पुसे सांग ॥४९॥
गुंडासी चूडामणिपदरीं । घालोनि घेतलें वचन करीं । मग अदृश्य जाहला श्रीहरी । ध्यानांतरीं न दिसे ॥५०॥
चूडामणि ध्यान विसर्जूण । पहाता गुंडा बैसला जेऊन । हांक दिली बापा गुंडा ये म्हणोन । तत्काळ उठोनपातला ॥५१॥
आज्ञा काय म्हणोनी लागे पायीं । या माध्यान्हरात्रीं एकांतठायीं । सद्गुरु म्हणती मंत्र तूं घेईं । हा जांवई स्मृति ही नसे ॥५२॥
गुंडा अत्यंत हर्ष पावला । स्वामी आणितों पूजासाहित्याला । गुरु म्हणती या दाक्षिण्याला । कां भुलला अससी तूं ॥५३॥
मार्गानें मानसपूजा गुंडा । करुनि नैवेद्य अर्पिला उंडा । आणि तृप्त केलें विप्रझुंडा । पुन्हां त्या वितंडा न पवत ॥५४॥
गुरुआज्ञा वंदूनि शिरीं । मंत्र घेतला नवाक्षरी । विलामृततृप्ति उदरीं । जाहली निर्धारीं गुरुकृपा ॥५५॥
घडला हस्तमस्तकसंयोग । तेव्हांचि साधले सकल योग । लाजोनि योगयागादिस्वर्ग । पळाले भवरोग तत्क्षणीं ॥५६॥
गुंडा स्तब्ध अति आल्हादें । सावध होईरे गुरु वदे । स्वात्मज्ञानावीण बोलिले वेदें । भोंडकीं सुप्तिमदें श्रम ऐसा ॥५७॥
आत्मानंदे मनीं स्तब्धता घडे । गुण त्यागितां निर्गुणत्व जोडे । सगुणमूर्ति ध्यातां रोकडें । उभें पुढें हरिरुप ॥५८॥
या नांव जाण समाधि परम । इतर समाधि केवळ श्रम । सावध आचरी स्वधर्मकर्म । जाणोनि वर्म निष्काम वागे ॥५९॥
ऐसा बोध करुनि निश्चिती । अनुग्रह देवोनि गुंडाप्रति । मूळपरंपरा सांगती । ऐका म्हणती सद्गुरु ॥६०॥
मूळसांप्रदायमंत्रविधी । कोणापासूनि कोणा सिध्दि । जाहली हें जाणावें तुवां आधीं । म्हणोनि बोधी चूडामणि ॥६१॥
गुंडागुरुपरंपरेचे कथन । श्रोतीं ऐकावें सावधान । चूडामणि तेव्हां मूळापासून । गुंडालागून बोधिती ॥६२॥
एकदां शिव कैलासीं असतां । पुसती झाली स्कंदमाता । तुमची मुख्य कोण देवता । मंत्र आदिनाथा सांगावे ॥६३॥
शिव म्हणे यांसी एकांतस्थान । पाहून तुजला करीं कथन । तेव्हां नंदी आणिला शृंगारुन । त्यावरि बैसून निघाले ॥६४॥
गेले ओलांडून क्षीरसिंधूंत । मच्छेंद्रनाथ होते गुप्त । त्यांसी तो मंत्र जाहला श्रुत । करणी अद्भुत जयाची ॥६६॥
मग ते तीर्थयात्रेसी निघाले । सप्तशृंगपर्वतावरी आले । तेथें चौरंगीनाथ पडले । तुटोनि गेले हस्तपद ॥६७॥
मच्छेंद्रनाथाचें होतां दर्शन । पूर्ववत्‍ झाले करचरण । तें नवनाथचरित्रीं कथन । असे पूर्ण पहावें ॥६८॥
असो ऐसे मच्छेंद्र फिरतां । एक ग्रामीं भिक्षा मागतां । दु:खित बाईसी म्हणती माता । काय आता दु:ख तुज ॥६९॥
ते सांगे नाही संतान । तव रक्षा दिली अभिमंत्रोन । तिने कुभावें उकिरडीं नेऊन । दिलीअ टाकून तत्काळ ॥७०॥
पुन्हा व्दादशवर्षानंतर । मच्छेंद्र पुसती कोठें वो कुमार । तिनें घाबरुण दिलें उत्तर । केला अविचार स्वामी मीं ॥७१॥
भस्म उकिरड्यामाजीं टाकिलें । कोठें पुसतां नेवोनि दाविलें । मच्छेंद्रांनी पाचारिलें । उत्तर दिधलें गोरक्षें ॥७२॥
श्रीगुरु बोलावितां तत्काळीं । गोरक्ष आला तेव्हां जवळी । उपदेश देऊनि त्यावेळीं । आपुल्या स्थळीं शोभत ॥७३॥
गुरुसेवा करोनि दिन काहीं । पुढें तीर्थयात्रेसी गेला तोही । वाटे जातां गहिनी त्यासमयें । भेटला डोई नांगर ज्याचे ॥७४॥
तो योगियासी म्हणे साधन काय । करुनि पावलासि योग निर्भय । सांग वो मजला उपाय । जेणें अभय होईन मी ॥७५॥
गोरक्ष म्हणती हेंचि करावें । कधीं मनाचें नायकावें । तेणे सकळही योग पावे । मुख्य जाणावें वर्म हें ॥७६॥
नांगर शिरीं होता तेव्हां जैसे । उभे राहिले तेथेंचि तैसे । व्दादशवर्षे जातां ऐसें । आले अनायासें गोरक्ष ॥७७॥
तैसाचि उभा गहिनी त्या वेळीं । पाहूनि गोरक्षें येऊनि जवळी । नांगर उतरविला तत्काळीं । मुख कुरवाळी तयाचें ॥७८॥
त्याशींकरितां मंत्रोपदेश । योग पावला सकळ निर्दोश । गेले तीर्थयात्रेसि अनायास । स्वयंप्रकाश जाहला ॥७९॥
गहिनीनें निवृत्तिनाथ बोधिला । गुरुसांप्रदाय उपदेश केला । मंत्रसामर्थ्य अंगीं लाधला । पूर्ण जाहला सिध्द स्वयं ॥८०॥
तो उपदेश ज्ञानदेव । निवृत्तीनाथापासून घे ठेव । ज्यानें केली अपूर्व । भक्तासि भव तराया ॥८१॥
ज्याची समाधी अलंकापुरीं । महाइंद्रायणी वाहे शेजारीं । सुवर्ण अश्वत्थ अक्षय्य द्वारीं । जेथें निर्धारीं अजानवृक्ष ॥८२॥
असो ते ज्ञानेश्वरी घेऊन । देवनाथ करी नित्य पठण । शेवटीं त्या उपरती होऊन । वनीं जाऊन बैसला ॥८३॥
म्हणे सप्तदिन लोटोनि गेले । अजूनि ज्ञानेश नाहीं भेटले । हें वृथा मी कासया वाचिलें । व्यर्थ गेले श्रम सर्व ॥८४॥
ऐसें बोलोनि तेव्हां झडकरी । तीक्ष्ण चाकू घेतला करीं । जिव्हा छेदितां पुसती जरी । सांगूं शरीरीं कुष्ठ लोकां ॥८५॥
जिव्हा छेदितां स्वयमेव । तत्काल प्रगटले ज्ञानदेव । जिव्हेसी जिव्हा लागोनि तंव । केला अपूर्व उपदेश ॥८६॥
गुरुकृपा होतां निर्धारीं । गुह्य ज्ञान पावला सत्वरीं । नित्य वाचितां ज्ञानेश्वरी । आनंद अंतरीं न समाये ॥८७॥
तोचि प्रज्ञान उपदेश । चूडामणीशीं अविनाश । लाधला तेणें जाहला संतोष । क्रीडा निर्दोष पैं केली ॥८८॥
तेथूनि गुह्यज्ञान गुंडासि पूर्ण । गुरुकृपें प्राप्त झालें निधान । ऐसी गुरुपरंपरा ऐकून । गुंडामन संतोषलें ॥८९॥
ही ऐसी गुरुपरंपरा बोलतां । सद्गुरुचरणीं ठेविला माथा । धन्य मानूनि श्रीगुरुनाथा । जाहला बोलता अभंग ॥९०॥

अभंग ॥
धन्य गुरु चूडामणि । नामासारखी करणी ॥
नाम सोनाबाई बाळा । हातीं कथिलाचा वाळा ॥
तैसा नोहे स्वामी माझा । सकळ योगियांचा राजा ॥
काय उतराई होऊं त्याला । जेणे हातीं विठ्ठल दिला ॥
त्याच्या चरणाचा किंकर । गुंडा सराफाचा पोर ॥१॥

तेव्हां झाला उष:काल । उठले शिष्यगण सकल । सद्गुरु स्नान करोनी तत्काळ । ध्यानस्थ केवळ बैसले ॥९१॥
पूजासंध्या सारोनी जप । स्वपुरा जाण्याचा केला संकल्प । तो येऊनि विठ्ठलवणिग्रूप । अयाचित अमुप दे पुन्हां ॥९२॥
शिष्यें केली पाकनिष्पत्ती । साहूसहित भोजन करिती । विडादक्षिणा देऊनि पुढती । करी विनंती साहू तो ॥९३॥
योगी अंतरसाक्षी तूं सुज्ञ । बहुदिसां भेटी तृषित कर्ण । आज ऐकावें वाटतें कीर्तन । गतदिनीं भजन ऐकिलें ॥९४॥
चूडामणि म्हणे विठ्ठलशेटी । उत्कंठा तुम्हां कीर्तनासाठीं । आज गुंडा कीर्तन वाळवंटी । करील जगजेठी साह्यत्वें ॥९५॥
तों बध्दपाणी बोले गुंडा । सद्गुरुसमर्था ज्ञानमार्तंडा । तूं कृपेनें बोलविशी धोंडा । मग या मूढा अशक्य काय ॥९६॥
मीं कधीं शास्त्र देखिले नाहीं । किंवा श्लोक आर्यापाठ कांही । एकमात्र साचें सद्गुरुपायीं । ठेविली डोयी कृपा इच्छे ॥९७॥
तंव सद्गुरु कृपाकर । मस्तकीं ठेवोनि देतसे धीर । आतां गुंडा न करी विचार । कीर्तननिर्धार करी येथे ॥९८॥
ज्या प्रभुइच्छे वायु हाले । आकाश स्तंभावीण धरिलें । समुद्र मर्यादें आकळिलें । हा गुंडा बोले नवल काय ॥९९॥
बृहस्पतिवत्‍ बोलेल मुका । जन्मांध पाहिल त्रिलोका । पूर्वापरसाह्य प्रभु साधकां । जाणोनि तूं का मग भिशी ॥१००॥
पूर्वी मी कीर्तन करितां मागें । तूंचि राहोनि पद अभंगें । साह्य केलेंस श्लोकादि अंगें । तूं त्याचयोगें कथा करी ॥१॥
तंव गुरुवाक्य ऐकून हे । गुंडा नमूनि उभा राहे । साहूनें सिध्दता केली आहे । आटोपली पाहे सायंसंध्या ॥२॥
त्यांत कांही शिष्य होते दुष्ट । गुंडा कीर्तनाची ऐकतां गोष्ट । हंसू लागले धरुन पोट । म्हणती चावट गुंडा असे ॥३॥
काय हा गुंडा कथा करिल आज । मग मात्र फजिती पावे पैज । अहो हा मूर्ख खरा वाटे मज । लोक तर सहज म्हणतील ॥४॥
एक म्हणे गुंडाची काय कथा । समर्थ कांपती सभा पाहतां । आणीक समक्ष सद्गुरुनाथा । हें सर्वथां न घडेची ॥५॥
त्यांत ज्यांसी गुंडा सौजन्य । ते म्हणती व्यर्थकां दौर्जन्य । गुंडा सद्गुरुसेवे जाहला मान्य । बुध्दिशून्य नीच तुम्ही ॥६॥
इतक्यांत गुरुंनी दिली हांक । तत्काळ पातले शिष्य भाविक । कथा गुंडाची आज नियामक । साह्य सकळिक व्हावें तुम्ही ॥७॥
तवं शिष्य गुरुआज्ञा वंदून । सिध्द टाळमृदंग घेऊन । पुढें गुंडा उभा राहे जाऊन । सद्गुरुसी नमून तत्काळ ॥८॥
यात्रेकरु श्रोते सघन दाटी । बैसले भोवतीं त्या वाळवंटी । वृध्द विप्रवेश घेऊनि काठी । कथेसाठीं आले हरिहर ॥९॥
गुंडानें आरंभिली कथा । वंदूनि सद्गुरु पंढरिनाथा । रंग चढतां डोलविती माथा । सद्गुरुसमर्था हर्ष नावरे ॥११०॥
कथेसी आला अत्यंत रंग । शास्त्री पंडित जाहले दंग । अनुमोदन देती अव्यंग । पाहूनि प्रसंग कथेचा ॥११॥
जेव्हां कथेसी उभा गुंडा । गुरुकृपेचा फडकला झेंडा । एकमेक पाहती जनझुंडा । पुढें काय तोंडा येती बोल ॥१२॥
दावीत पंचीकरणशोध । जीवशिवब्रह्म अद्वयबोध । भक्तिज्ञानवैराग्य वृत्तिरोध । साधक विविध वर्तनही ॥१३॥
चहूं वेदांचे चार महावाक्य । येणें बोधिलें आत्मानात्म ऐक्य । अन्वयव्यतिरेके बोले शक्य । समाधि मुख्य प्रज्ञानंब्रह्म ॥१४॥
ऐशा बोधें श्रोतें मंडळी । स्वानंद प्रत्ययें पीटिती टाळी । प्रणवविठ्ठल देती आरोळी । नसे त्या काळीं देहभान १५॥
ज्ञानादेव तु कैवल्यं । श्रुतिचा डांगोरा ज्ञानचि स्वयं । पुरुषसूक्तीं यद्भुतं यच्च भव्यं । आत्मा अयं जगद्रूप ॥१६॥
श्रीगुरुच्या कृपेंकरुन । श्रोते स्वानंदी जाहले निमग्न । नाहींच राहिलें देहभान । संपवी कीर्तन तें गुंडा ॥१७॥
गुंडानें श्रीसद्गुरु नमिला । चूडामणीनें कृपाहस्त ठेविला । पुढें नमी सभासद ब्राह्मणांला । मग श्रोत्यांला सर्वही ॥१८॥
श्रोतेमंडळी स्वस्थाना जाती । साहुविठ्ठलशेठी आज्ञा घेती । बिर्‍हाडासह अदृश्य होती । शिष्य पाहती अकस्मात ॥१९॥
आतांच साहु बिर्‍हाडाजवळ । होता तो नाहींसा झाला केवळ । स्वामीसी शिष्य पुसती सकळ । येरु मायाजाळ नेणों म्हणे ॥१२०॥
गुंडा म्हणे हा होय परमात्मा । अयाचित देऊनियां आम्हां । तृप्त केला प्रत्यक्ष अंतरात्मा । गुरुमहिमा अगाध हा ॥२१॥
गुंडामुखें कळतां समाचारु । म्हणति धन्य आमुचा श्रीगुरु । संकटीं साह्य जयातें ईश्वरु । तो दयावरु न करी जाय ॥२२॥
कृपाकटाक्षें मिळेल सायुज्य । दैवहीनातेंही हे साम्राज्य । आम्हां न कळोनी महिमापूज्य । निंदिले निर्लज्ज गुंडासी ॥२३॥
असो होतांचि अरुणोदय । स्नानसंध्या सारिती सद्गुरुराय । स्वग्रामा जाती जनसमुदाय । वंदूनि पाय श्रीगुरुचे ॥२४॥
हेही आपल्या ग्रामासी निघाले । गुंडा सद्गुरुसंगें राहिले । इतर शिष्य मागेंपुढें चालिले । येवोनि पातले स्वगृहासी ॥२५॥
आतां कथा पुढें सुंदर । श्रीगुंडाची ऐका सादर । जेणें सुलभतर भवसागर । ऐकतां निरंतर भाविकां ॥२६॥
इति श्रीसद्गुरु गुंडामाहात्म्य । सेवोत श्रोते भाविक परम । जें भक्तिज्ञानप्रद वैराग्यवर्म । महाभवश्रमनाशक ॥२७॥
भक्तवरदा लक्ष्मीरमणा । तारक होसी तूं नारायणा । अनंतकृपाकर सद्गुरुराणा । प्रेरकमना तुलसीप्रिया ॥२८॥
इति श्रीगुरुगुंडामाहात्म्य । गुंडालग्न अनुग्रहादि सप्रेम । द्वितीयाध्यायीं कथा उत्तम । गोड परम संपली ॥२९॥
॥ श्रीसद्गुरुगुंडार्पणमस्तु । श्रीरस्तु ॥
अध्याय २ रा समाप्त.