निरालम्बनवादः - श्लोक १२६ ते १५०

न च शक्यो विधिर्वक्तुं वस्तुन्यसति केन चित् ’ ।
एवं स्थिते च सर्वज्ञनिषेधादावियं गतिः ॥१२६॥
प्रत्यक्षादेरसामर्थ्यं तदीयस्याsस्मदादिवत् ।
वैधर्म्याsसंभवेsप्येतदन्ये त्वाहुरदूषणम् ॥१२७॥
विनैव तत्प्रयोगेण हेतुरैकान्तिको यतः ।
सर्वथा सदुपायानां वादमार्गः( २ )प्रवर्तते ॥१२८॥
अधिकारो sनुपायत्वान्न वादे शून्यवादिनः ।
ननु सर्वं भवत्सिद्धं मयेदं साधनं कृतम् ॥१२९॥
किमर्थं( १ )मदसिह्या त्वं विकल्प्याsत्राssत्थ( २ )दूषणम्
विप्रलिप्सुरिवाssहैवं किमर्थं न्यायविद्भवान् ॥१३०॥
नाsश्रौषीः साधनत्वं किं प्रसिद्धस्य द्वयोरपि ।
यो sपि तावत्पराsसिद्धः स्वयं सिद्धोsभिधीयते ॥१३१॥
भवेत्तत्र प्रतीकारः स्वतो sसिद्धे तु का क्रिया ।
तं साधयन् विर्रुन्ध्याद्धि पूर्वाsभ्युपगतं नरः ॥१३२॥
असाधिते तु साध्याsर्थो न तेन प्रतिपद्यते ।
पराsसिद्धो न पर्याप्तः परेषां प्रतिपत्तेये ॥१३३॥
तेनाsसाधनता युक्ता, स्वतो sसिद्धे तु किङ्कृता ।
द्वयोः सिद्धस्य हेतुत्वं नाsदृष्टायोपदिश्यते ॥१३४॥
प्रत्येष्यन्ति स्वसिद्धेन साधनेन स्वयं यतः ।
वदेत् कथमसिद्धं चेत्, इत्यनेनापि किं तव ॥१३५॥
गृहीतमगृहीतं वा साध्यं वा साधनो sपि वा ।
मयोच्यते चेत्त्वत्सिद्धं ( ३ ) किं त्वं न प्रतिपद्यसे ॥१३६॥
यत्र स्यात् पुरुषाsधीना बुद्धिस्तत्रेदमुच्यते ।
कुतो sस्य पूर्वविज्ञानमित्यत्रैतन युज्यते ॥१३७॥
यदि चैवं भवेदत्र प्रतिज्ञामात्रएव हि ।
मद्दोषाsज्ञानमात्रेण प्रतिपत्तिर्भवेत्तव ॥१३८॥
यतस्तु साधनाsपेत्ता तेनाsस्यैव प्रमाणता ।
तत्स्मृत्युत्पत्तिमात्रे तु वाक्यव्यापार इष्यते ॥१३९॥
तस्माद्यथैव साध्यांशव्याप्तहेतुनिदर्शनात् ।
साध्यं गृह्णन्न वक्तारमपेत्तेत तथा भवान् ॥१४०॥
यच्चापि भवतो ज्ञानं प्रत्यक्षादि ( १ ) किमत्र ते ।
मत्प्रसिद्धा sस्ति युक्तिर्वा साध्यं वाsत्र यथेच्छसि ॥१४१॥
तस्मान्न विदुषामेतदुत्तरं युज्यते यतः ।
तव हेतुरसिद्धो sयं मम तेन न साधनम् ॥१४२॥
‘ सत्यं यदि ममैवाsत्र प्रतिपत्तिः फलं भवेत् ।
तदा त्वदप्रसिद्धे sपि हेतौ मां प्रति हेतुता ॥१४३॥
यदा तु ज्ञानमात्रत्वप्रतिपत्तौ ( १ ) भवान् मया ।
पृष्टः को हेतुरत्रेति तदैवं ( २ ) नोपपद्यते ’ ॥१४४॥
स्वयं न ह्यगृहीतेन ( ३ ) मत्प्रसिद्धेन वा भवान् ।
हेतुना साध्यमेतत्तु प्रतिपन्नः कथञ्चन ॥१४५॥
न च व्याप्रियते sन्यत्र वचनं प्राश्निकान् प्रति ।
स्वनिश्चयाय यो हेतुस्तस्यैव प्रतिपादनात् ॥१४६॥
मत्प्रसिद्धत्वमेतस्य कुतश्चाsवगतं त्वया ।
कथं चेत्थं विवक्षा ते स्वयमर्थमजानतः ॥१४७॥
मयि जिज्ञासमाने sपि बुद्धिपूर्वाsभिधायिनः ।
इति ज्ञात्वा च वो वृद्धैर्भाषितोभवसिद्धता ॥१४८॥
तेन यद्वन्ममैतेन त्वमाधित्ससि हेतुना ।
साध्यज्ञानं, तथैवाहमज्ञानं तव दूषणैः ॥१४९॥
यथैव च भवानीदृक् साध्यमुत्त्का sस्य साधनम् ।
साध्याsनुरूपमज्ञात्वा विहतः प्रतिपादनात् ॥१५०॥