मग सौमित्र आणि अष्ट दिक्पती ॥ तेही बिभीषणासी भेटती ॥ पुष्पवर्षाव करिती ॥ वृंदारक तेधवां ॥५१॥
मग बिभीषण जोडूनि कर ॥ उभा राहिला श्रीरामासमोर ॥ म्हणे जयजय राम करुणासमुद्र ॥ जगदोद्धारा दीनबंधो ॥५२॥
जयजय रामकमळपत्राक्षा ॥ हे ताटिकांतका सर्वसाक्षा ॥ मखपाळका निर्विकल्पवृक्षा ॥ कर्माध्यक्षा कर्ममोचका ॥५३॥
जय राम चंडीशकोदंडभंजना ॥ हे राम दशकंठदर्पहरणा ॥ हे राम विषकंठदाहशमना ॥ भक्तरंजना जगवंद्या ॥५४॥
हे राम पद्मजातजनका ॥ हे राम विबुधबंधच्छेदका ॥ हे राम दुष्टअसुरांतका ॥ सहस्रमुखा न वर्णवेचि ॥५५॥
ऐसी बिभीषणें करितां स्तुति ॥ मग तयासी हाती धरूनि सीतापति ॥ आपणजवळी बैसवी प्रीतीं ॥ बहुत मान देऊनियां ॥५६॥
संतोषोनि बोले रघुनंदन ॥ आमचा पांचवा बंधु बिभीषण ॥ वानर म्हणती धन्य धन्य ॥ भाग्यरावणानुजाचें ॥५७॥
मग चतुःसमुद्रींचीं उदकें आणुनी ॥ बिभीषणासी रामें बैसवूनी ॥ लंकापति हा म्हणूनि ॥ अभिषेक केला यथाविधी ॥५८॥
लंकानगरींचा नृप पूर्ण ॥ येथून अक्षयी बिभीषण ॥ यावरी लोकप्राणेशनंदन ॥ काय करिता जाहला ॥५९॥
वाळूची लंका विशाळ केली ॥ कपींचीं किराणें बाहेर पडली ॥ ते बिभीषणाजवळी गहाण ठेविली ॥ राघवेंद्र तेधवां ॥६०॥
माझ्या हनुमंताच्या लंकेवरून ॥ ते लंका सांडीन ओंवाळून ॥ परम प्रीतीं सीताजीवन ॥ लंका विलोकी मारुतीची ॥६१॥
असो यावरी बिभिषणाप्रति ॥ विचारीत जनकजापती ॥ म्हणे सागर तरावया निश्र्चितीं ॥ काय उपाय करावा ॥६२॥
यावरी बोले बिभीषण ॥ सागराची पूजा करून ॥ मागावा मार्ग प्रार्थून ॥ वानरदळ उतरावया ॥६३॥
मग समुद्रतीरीं रघुनंदन ॥ बैसला दर्भासन घालून ॥ पूजा सागरी समर्पून ॥ मित्रकुळभूषण मार्ग मागे ॥६४॥
फळ तोय वर्जून समस्त ॥ निराहार बैसला सीताकांत ॥ हिमाचळीं हिमनगजामात ॥ तप करी जयापरी ॥६५॥
तो तेथे रावणाचा हेर ॥ शार्दूळनामा होता असुर ॥ लंकापतीपुढें जाऊन सत्वर ॥ वार्ता सांगे ते काळीं ॥६६॥
म्हणे कमळिणीप्रियभूषण ॥ अगाध वानरसमुदाय घेऊन ॥ प्रतापसिंधु रघुनंदन ॥ जळसिंधुतीरीं राहिला ॥६७॥
ऐसा समाचार ऐकतां साचार ॥ चिंतेनें व्यापिला दशकंधर ॥ मग शुकनामें असुर ॥ दशकंधर त्यासी सांगे ॥६८॥
तूं आमचा बंधु होसी ॥ जाऊन सांग सुग्रीवासी ॥ तुज काय कारण सीतेसी ॥ परतोन जाईं माघारा ॥६९॥
मग तो शुक रूप जाहला ॥ क्षणें सिंधू उल्लंघूनि आला ॥ अंतरिक्षीं उभा राहिला ॥ बोलों लागला धीटपणें ॥७०॥
म्हणे मज पाठविलें रावणें ॥ वानरेश्र्वरा तूं एक वचनें ॥ तुवां शीघ्र परतोनी जाणें ॥ मर्कटसेना घेऊनियां ॥७१॥
आम्ही जानकी आणिली हिरून ॥ तरी तुम्हांसी यावया काय कारण ॥ व्यर्थ वेंचू नका प्राण ॥ जावें परतोन किष्किंधे ॥७२॥
जरी तुम्ही न जाल परतोन ॥ तरी मी शुक स्वकरेंकरून ॥ तुमची शिरकमळें छेदून ॥ नेईन आतां लंकेसी ॥७३॥
ऐसें बोलतां शुक निशाचर ॥ परम क्रोधावले वानर ॥ बहुत धांविन्नले वीर ॥ आसडून खालीं पाडिला ॥७४॥
बहुत मिळोनी कुंजर ॥ ताडिती जैसें एक मार्जार ॥ पाणिप्रहारें तैसा असुर ॥ वानरवीरीं ताडिला ॥७५॥
परम कासावीस होऊन म्हणे मज राघवा सोडवीं येथून ॥ कृपासागर रघुनंदन ॥ पाहे विलोकून त्याकडे ॥७६॥
सुमित्रासुत म्हणे सोडा सत्वर ॥ तात्काळ मुक्त करिती वानर ॥ सवेंचि गगनीं उडोनि असुर ॥ मागुतीं बोले निंद्योत्तरें ॥७७॥
म्हणे एथून जाय तूं किष्किंधापति ॥ न धीर रामाची संगती ॥ जैसें देवांचे बुद्धी छळितां उमापती ॥ पुष्पचाप भस्म झाला ॥७८॥
तुम्हांसी मारावया देख ॥ घेऊन आला रघुनायक ॥ तुम्ही वानर शतमूर्ख ॥ नेणा हित आपुलें ॥७९॥
ऋषभ म्हणे रे शुका ॥ दुर्बुद्धि मलिना मशका ॥ जाऊनि सांगे दशमुखा जनकात्मजा सोडी वेगीं ॥८०॥
तूं आमुचा शत्रु साचार ॥ तुज वधावया आला रघुवीर ॥ तुझीं दाही शिरें छेदून सत्वर ॥ बळी देईल दशदिशां ॥८१॥
शुक म्हणे सीता गोरटी ॥ पुन्हां न पडे तुमचे दृष्टीं ॥ मर्कटहो व्यर्थ कष्टी ॥ कासया होतां उगेची ॥८२॥
ऐसें ऐकतां वाळिनंदन ॥ म्हणे धरा धरा मागुतेन ॥ तो तात्काळ वानरीं आसुडोन ॥ केले ताडण ते वेळां ॥८३॥
मग करचरण बांधोन ॥ शुक ठेविला रक्षून ॥ असो इकडे रघुनंदन ॥ समुद्रासी मार्ग मागे ॥८४॥
तीन दिवसपर्यंत ॥ गुणसमुद्र रघुनाथ ॥ समुद्राची वाट पहात ॥ परी तो उन्मत्त सर्वदा ॥८५॥
परम क्षोभला रघुनाथ ॥ म्हणे हा समय नोळखे यथार्थ ॥ यास मी मान दिधला बहुत ॥ सागरनिर्मित म्हणोनिया ॥८६॥
लवणजळविषेंकरून ॥ सर्प हा पसरला लंबायमान ॥ आतां यावरी बाण सुपर्ण ॥ सोडितां भक्षील क्षणार्धे ॥८७॥
माझा बाण वडवानळ ॥ क्षणें शोषील समुद्रजळ ॥ जैसें ज्ञान प्रवेशतां सकळ ॥ अज्ञान जाय निरसोनी ॥८८॥
की माझा बाण कलशोद्भव ॥ क्षणें शोषील जळार्णव । सूर्य उगवतां तम सर्व ॥ जाय जैसें निरसोनी ॥८९॥
मागुती क्षण एक वाट पाहून ॥ उभा ठाकला रघुनंदन ॥ धनुष्यावरी योजिला बाण ॥ अर्ध क्षण न लागतां ॥९०॥
बाणाचे मुखी ब्रह्मास्त्र ॥ स्थापिता जाहला राजीवनेत्र ॥ की क्षोभला प्रळयरुद्र ॥ अक्षय सागर देखतां ॥९१॥
आकर्ण चाप ओढितां प्रचंड ॥ भयें तडाडी विरिंचिअंड ॥ जळचर खेचरें उदंड ॥ मूर्च्छना येऊन पडियेलीं ॥९२॥
निशा संपतां समग्र ॥ उदयाद्रीवरी ये मित्रचक्र ॥ तैसा दिव्यरूप समुद्र ॥ सरितांसहित प्रगटला ॥९३॥
यागीं होतां पूर्णाहुती ॥ तात्काळ प्रगटे आराध्यमूर्ति ॥ तैसा प्रगटला सरितापति ॥ परिवारेंसी तेधवां ॥९४॥
वंदूनियां रघुवीरचरणां ॥ म्हणे राजीवाक्षा रघुनंदना ॥ स्मरारिमित्रा आनंदसदना ॥ जानकीजीवना रघुपति ॥९५॥
तूं कृपासमुद्र रघुवीर ॥ कां हे लहरी आली क्रूर ॥ माझा अन्याय नसतां शर ॥ धनुष्यावरी घातला ॥९६॥
माझा स्वभाव रघुनंदना ॥ सर्वदाही करावी गर्जना ॥ तुजसीं गर्व गर्वहरणा ॥ सर्वथाही केला नाही ॥९७॥
मग म्हणे रघुनंदन ॥ म्यां शरासनी योजिला बाण ॥ पुन्हा काढितां नये पूर्ण ॥ यासी कारण सांग कांहीं ॥९८॥
यावरी बोले सरितानाथ ॥ पश्र्चिमेस असे मरु दैत्य ॥ तो माझी जळचरें भक्षित ॥ सदा पीडितो गोब्राह्मणां ॥९९॥
त्यावरी टाकूनियां बाण ॥ मरूचा तात्काळ घ्यावा जी प्राण ॥ तों शर गेला न लागतां क्षण ॥ कल्पांतचरपळेसारिखा ॥१००॥