यमक

{ yamaka }

Puranic Encyclopaedia

YAMAKA   A region in ancient India. The inhabitants of this place were called “Yamakas”. [Mahābhārata, Sabhā Parva, Chapter 52] , refers to the presents offered by the princes and people of Yamaka at Yudhiṣṭhira's Aśvamedhayajña.

हिन्दी (hindi) WN

 noun  साहित्य में एक प्रकार का शब्दालंकार जिसमें एक शब्द एक से अधिक बार आता है और उसका अर्थ भिन्न-भिन्न होता है   Ex. कनक कनक ते सौ गुनी मादकता अधिकाय में यमक है ।

HYPONYMY:

अव्ययेत

ONTOLOGY:

() ➜ कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

यमक अलंकार

Wordnet:

ben ছন্দ

guj યમક

kan ಯಮಕ

kok यमक

mal യമകം

mar यमक

ori ଯମକ ଅଳଙ୍କାର

pan ਯਮਕ

tam யமக் அலங்காரம்

tel యమకం

प्राचीन चरित्रकोश

यमक n.  एक लोकसमूह, जो युधिष्ठिर के राजसूय यज्ञ के समय भेंट ले कर उपस्थित थे [म.स.४८.१२] । पाठभेद (भांडारकर संहिता)-‘वैयमक’।

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  कवितेच्या निमाण्या अक्षरांनी आशिल्ली ध्वनी संबंदींची समानताय वा मेळ   Ex. यमकाक लागून कवितेंत सरसताय येता

ONTOLOGY:

() ➜ कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm অন্ত্যানুপ্রাস

bd खन्थाय खबाम

ben অন্তমিল

guj અંત્યાનુપ્રાસ

hin तुक

kan ಪ್ರಾಸ

kas قافیہ

mal സമാസം

mni ꯑꯔꯣꯏꯕ꯭ꯃꯥꯟꯅꯕ

ori ଧ୍ୱନି ମେଳ

pan ਕਾਫੀਆ

tam கடைச்சொல்

tel అంత్యానుప్రాసం

urd قافیہ , تک

 noun  जातूंत एक उतर एका परस चड फावटीं येता आनी ताचे अर्थ वेगळेवेगळे आसतात असो साहित्यांतलो एके तरेचो शब्दाळंकार   Ex. कनक कनक ते सौ गुनी मादकता अधिकाय हातूंत यमक आसा

HYPONYMY:

अव्ययेत

ONTOLOGY:

() ➜ कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

यमकाळंकार

Wordnet:

ben ছন্দ

guj યમક

hin यमक

kan ಯಮಕ

mal യമകം

mar यमक

ori ଯମକ ଅଳଙ୍କାର

pan ਯਮਕ

tam யமக் அலங்காரம்

tel యమకం

A dictionary, Marathi and English

   Alliteration, rhyme, repetition of a sound in the course of a sentence or line, at the end of two corresponding stanzas, or elsewhere, for many varieties are reckoned. Ex. वर्ण-पद- लिंग-प्रकृति-प्रत्यय-भाषा-पदावयव-यमक.

Aryabhushan School Dictionary

 n mf Alliteration, rhyme.
यमकाल यमक   Tit for tat.

मराठी (Marathi) WN

 noun  कवितेच्या एका चरणात किंवा चरणार्धात जी अक्षरे ज्या क्रमाने संनिध असतील त्याच क्रमाने दुसर्‍या चरणात किंवा चरणार्धात त्यांची आवृत्ती झाली असता होणारा शब्दालंकार   Ex. वामन पंडिताची कविता यमकासाठी प्रसिद्ध आहे

ONTOLOGY:

() ➜ कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben ছন্দ

guj યમક

hin यमक

kan ಯಮಕ

kok यमक

mal യമകം

ori ଯମକ ଅଳଙ୍କାର

pan ਯਮਕ

tam யமக் அலங்காரம்

tel యమకం

 noun  कवितेतील शब्दांची किंवा त्याच्या नादाची पुनरावृत्ती करणारी शब्दछटा   Ex. यमकामुळे कवितेत सरसता येते.

ONTOLOGY:

() ➜ कला (Art) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm অন্ত্যানুপ্রাস

bd खन्थाय खबाम

ben অন্তমিল

guj અંત્યાનુપ્રાસ

hin तुक

kan ಪ್ರಾಸ

kas قافیہ

kok यमक

mal സമാസം

mni ꯑꯔꯣꯏꯕ꯭ꯃꯥꯟꯅꯕ

ori ଧ୍ୱନି ମେଳ

pan ਕਾਫੀਆ

tam கடைச்சொல்

tel అంత్యానుప్రాసం

urd قافیہ , تک

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. एक शब्दालंकार . कवितेच्या एका चरणांत किंवा चरणार्धांत जीं अक्षरें ज्या क्रमानें संनिध असतील त्याच क्रमानें दुसर्‍या चरणांत किंवा चरणार्धांत त्यांची आवृत्ति झाली म्हणजे हा अलंकार साधतो . याचे अनेक भेद आहेत . उदा० वर्ण - पद - लिंग - प्रकृति - प्रत्यय - भाषा - पदावयव - यमक . या अलंकारांतील प्रत्येक ओळींतील अक्षरांचा अर्थ प्रायः निराळा असतो . उदा० जो धैर्यें धरसा सहस्त्र करसा , तेजें तमा दूरसा । जो रत्नाकरसा गभीर सुरसा भूपां यशोहारसा । - र . [ सं . ] हरिकीर्तनासीं नर हो तुम्ही जागा अशा चार ओळी . यमकाला यमक -
   जशास तसें ; तोडीस तोड . ( क्रि० मिळवणें ; साधणें ; लावणें ; बसवणें ; मिळणें ; लागणें ; बसणें ).
   होस हो ; प्रत्येक गोष्टीला होकार देणें ; अनुमति देणें ; होयबा करणें .

A Sanskrit English Dictionary

यमक  mfn.  mfn. twin, doubled, twofold, [MBh.]
यमक  m.  m. a religious obligation or observance (= व्रत), [L.]
स्नेह   ( scil.) two similar greasy substances, oil and ghee, [Suśr.]
यमक  n.  m. or n. restraint, check (= यम), [L.]
यमक  n.  n. (in med.) a double band or bandage, [Suśr.]
   (in rhet.) the repetition in the same stanza of words or syllables similar in sound but different in meaning, paronomasia (of which various kinds are enumerated), [Kāvyâd.]; [Vām.] &c. ( cf. [IW. 457])
   a kind of metre, [Col.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

यमक [yamaka] a.  a. [यम-स्वार्थे क]
   Twin-born, twin.
   Two-fold, double.
   कः A restraint, check.
   A twin; one of a pair, a fellow.
   A great moral or religious duty; see यम (4).
   कम् A double bandage.
   (In Rhet.) Repetition in the same stanza (in any part of it) of words or syllables similar in sound, but different in meaning, a kind of rhyme, (of which various kinds are enumerated; see [Kāv.3.2-52] ); सभा नलश्रीयमकैर्यमाद्यैर्नलं विनाभूद् घतदिव्यरत्नैः [N.1.24;] आवृत्तिं वर्णसंघातगोचरां यमकं विदुः [Kāv.1.61;3.1;] [S. D.64.] -Comp.
-काव्यम्  N. N. of an artificial poem (ascribed to घटकर्पर).
-भारतम्   a summary of the Mahā-Bhārata made by आनन्दतीर्थ.

Shabda-Sagara

यमक  mfn.  ( -कः-का-कं) Twin, fellow, one of a pair or twins.
  m.  ( -कः)
   1. A religious obligation or observance.
   2. A twin.
   3. Restraint, check.
  n.  ( -कं)
   1. A species of alliteration, the repetition of similar words or syllables either in a similar or a dis-similar sense in various parts of a stanza, beginning, middle, or end of each hemistich, pervading the whole verse: ten varieties are enumerated.
   2. A couple of like articles; (in medicine,) serum and marrow; oil and ghee, (in diet,) &c.
   3. A double bandage.
    E. कन् added to the preceding.

ROOTS:

कन्