मृदु

{ mṛdu }

हिन्दी (hindi) WN

See : मुलायम

प्राचीन चरित्रकोश

मृदु n.  (सो. कुरु. भविष्य.) एक राजा, जो विष्णु के अनुसार नृपंजय राजा का पुत्र था ।

A dictionary, Marathi and English

मृदुल a S Soft. 2 Tender, pliant, flexile. 3 fig. Mild, bland, gentle, easy.

Aryabhushan School Dictionary

a   Soft; tender. Fig. Mild.

महाराष्ट्र शब्दकोश

वि.  

• मऊ ; नरम ; खरखरीत नसलेला .
• कोमल ; नाजुक , लवचीक ; नम्रता ; शिथिलावयव .
• ( ल . ) सौम्य ; सोपें ; साधें ; शांत ; न लागणारें ; गोड , नम्र ; कठोर नसलेलें ( भाषण इ० ). [ सं . ]

०काय  पु. अपृष्ठवंश प्राणिसंघांतील मृदुकाय हा एक संघ आहे . गोगलगाय , पिकूळ , खुबडी , कवडी , कालवे , शिंप वगैरे प्राणी या संघांत मोडतात . - ज्ञाको ( म ) १९० .
०वर्ण  पु. वर्णांचा एक वर्ग ; कठोर नव्हे असा वर्ण . ग , द , ज , वगैरे .
मृदुली , मृदोली , -ळी   स्त्री . मऊ गिरदी . विचित्रु घातलीं आसनें । सुकुमार मृदुपणें । गाद्यापडगाद्या टेंकणें । वोठंगणें मृदोळिया । - एरुस्व १५ . ४० .

A Sanskrit English Dictionary

मृदु  mfn.  a mf( उ॑ or वी॑)n. soft, delicate, tender, pliant, mild, gentle, [VS.] &c., &c.
weak, feeble, [AV.]
slight, moderate, [Suśr.]
slow (gait), [MBh.]; [Kāv.] &c.
(in astron.) situated in the upper apsis, [Gaṇit.]
मृदु  m.  m. the planet Saturn, [VarBṛS.]
ग्    N. of a king and various other men, [VP.] ( cf.. बिदा-दि)
मृदु  f. ( उ) f. Aloe Perfoliata, [L.]
मृदु  m.  n. softness, mildness, gentleness, [MBh.]; [Kāv.] &c. (also m., [Pāṇ. 2-2, 8], Vārtt. 3, [Pat.])
मृदु   [ cf. Gk. βραδύς; Lat. mollis.]
मृदु    b &c. See col.2.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मृदु [mṛdu] a.  a. [मृद्-कु] (-दु or
-द्वी  f. f.; compar. म्रदीयस्; superl. म्रदिष्ठ)
Soft, tender, supple, pliant, delicate; मृदु तीक्ष्णतरं यदुच्यते तदिदं मन्मथ दृश्यते त्वयि [M.3.2;] अथवा मृदु वस्तु हिंसितुं मृदुनैवारभते प्रजान्तकः [R.8.45,57;] [Ś.1.1;] 4.11.
Soft, mild, gentle; न खरो न च भूयसा मृदुः [R. 8.9;] बाणं कृपामृदुमनाः प्रतिसंजहार 9.57 'with his mind softened with pity'; तं कृपामृदुरवेक्ष्य भार्गवम् 11.83; [Ś.6.1;] महर्षिर्मृदुतामगच्छत् [R.5.54] 'relented'; खातमूल- मनिलो नदीरयैः पातयत्यपि मृदुस्तटद्रुमम् 11.76 'even a soft or gentle breeze' &c.
Weak, feeble; सर्वथा मृदुरसौ राजा [H.3;] ततस्ते मृदवोऽभूवन् गन्धर्वाः शरपीडिताः [Mb.]
Moderate.
Blunt.
Slow.
(In astr.) Situated in the upper apsis.
-दुः   The planet Saturn.
-दु  n. n.
Softness, gentleness.
A kind of iron.
-दु   ind. Softly, gently, in a sweet manner; स्वनसि मृदु कर्णान्तिकचरः [Ś.1.23;] वादयते मृदु वेणुम् [Gīt.5.] -Comp.
-अङ्ग a.  a. of delicate limbs. (-ङ्गी) a delicate woman.
-अवग्रहः   a particular slight separation of the members of a compound.-उच्चम् (in astr.) the upper apsis of a planet's course.-उत्पलम् the soft i. e. blue lotus.
-कण्टकः   a kind of sheat-fish.
-कार्ष्णायसम्, -कृष्णायसम्   soft-iron, lead.-कोष्ठ a. having bowels which are relaxed or easily affected by medicines.
-गमन a.  a. having a gentle or lounging gait. (-ना) a goose, female swan.
-गिर् a.  a. soft-voiced.
-चर्मिन्, -छदः, -त्वच्, -त्वचः  m. m. a kind of birch tree.
-तीक्ष्णम्   the नक्षत्रs कृत्तिका and विशाखा.-पत्रः a rush or reed.
-पर्वकः, -पर्वन्  m. m. a reed, cane.-पुष्पः the Śir&imacrṣa tree.
-पूर्व a.  a. gentle at first, bland, coaxing.
-फलम्  N. N. of a plant (विकङ्कत).
-भाषिन् a.  a. sweet-speaking.
-युद्ध a.  a. fighting lazily.
-रोमन्  m. m.,-रोमकः a hare.
-वर्गः, -गणः   the group of the Nakṣatras अनुराधा, मृगशिरस्, चित्रा and रेवती.
-सारा, -रम्   Thespesia Populnea (Mar. पारसा पिंपळ).
-सूर्य). a.  a. (a day) on which the sun shines mildly; मृदुसूर्याः सुनीहाराः ...... दिवसा भान्ति सांप्रतम् [Rām.3.16.12.]
-स्पर्श a.  a. soft to the touch.
-हृदय a.  a. kind.

Shabda-Sagara

मृदु  mfn.  ( -दुः-द्वी-दु)
1. Soft.
2. Blunt, not sharp.
3. Gentle, mild.
4. Slow, weak.
 f.  ( -द्वी) The brown grape.
 m.  ( -दुः) The planet Saturn.
E. मृद् to rub, aff. कु, and the semi-vowel changed to its congener.

ROOTS:

मृद् कु

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

adjective  यद् परूषं कठिनं वा नास्ति।   Ex. तस्याः हस्तौ अतीव मृदू स्तः।

MODIFIES NOUN:

वस्तुः

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

अकठिन अरूक्ष अरूक्षित अरूक्ष्ण अलूक्ष आम पक्ष्मल मसृण

Wordnet:

asm কোমল

ben নরম

hin मुलायम

kan ಕೋಮಲವಾದ

kok मोव

mal മൃദുവായ

mar मऊ

mni ꯑꯊꯣꯠꯄ

nep नरम

ori ନରମ

pan ਮੁਲਾਇਮ

tel సున్నితమైన

urd ملائم , نرم , نازک , ڈھیلا , پلپلا

noun  परिस्थित्यनुसारेण यः आचरति ।   Ex. मुद्वि व्यक्तिः स्वल्पाम् असुविधाम् अनुभवति ।

MODIFIES NOUN:

वस्तुः मनुष्यः

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

नाम्य शिथिल शिथिर रध्र वङ्क्य

noun  अत्यन्तं कोमलम् ।   Ex. मातुः हस्यस्य मृद्वः मृद्वः रोटिकाः अधुना अपि स्मरणे आयान्ति ।

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

See : मुदु, सुकुमार