|
पृथक् [pṛthak] ind.
Severally, separately, singly; शङ्खान् दध्मुः पृथक् पृथक् [Bg.1.18;] [Ms.3.26;7.57.]
Different, separate, distinct; सांख्ययोगौ पृथग् बालाः प्रवदन्ति न पण्डिताः [Bg.5.4;13.4;] अवतीर्णोऽसि भगवन् स्वेच्छोपात्तपृथग्वपुः [Bhāg. 11.11.28;] रचिता पृथगर्थता गिराम् [Ki.2.27.]
Apart, aside, alone; इति च भवतो जायास्नेहात् पृथक्स्थितिभीरुता [V. 4.39.]
Apart from, except, with the exception of, without; (with acc., instr., or abl.); पृथग् रामेण-रामात्- रामं वा Sk.; [Bk.8.19.] (पृथक् कृ
to separate, divide, sever, analyse.
to keep off, avert.)
Comp. आत्मता severalty, separateness.
distinction, difference.
discrimination, judgment.
-आत्मन् a. a. distinct, separate. -m. the individual spirit or soul (जीवात्मा); (opp. to universal spirit or soul); [Mb.13.] 12.8; [Bhāg.8.24.3.]
-आत्मिका individual existence, individuality.
करणम्, क्रिया separating, distinguishing.
analysing.
-कार्यम् a separate or private affair; तेषां ग्राम्याणि कार्याणि पृथक् कार्याणि चैव हि [Ms. 7.12.]
-कुल a. a. belonging to a different family.-क्षेत्राः m. (pl.) children of one father by different wives, or by wives of different classes.
-चर a. a. going alone or separately.
जनः a low man, an unenlightened, vulgar man, the mob, low people; न पृथग्- जनवच्छुचो वशं वशिनामुत्तम गन्तुमर्हसि [R.8.9;] [Ki.1.4.24.]
a fool, a block-head, an ignorant man; विविनक्ति न बुद्धिदुर्विधः स्वयमेव स्वहितं पृथग्जनः [Śi.16.39.]
a wicked man, sinner.
-धर्मिन् a. a. one holding 'dual' (द्वैत) doctrine; [Mb.12.232.33.]
-पर्णी N. N. of a plant, Hemionitis Cordifolia (Mar. पिठवण).
-पिण्डः a distant relation who offers the funeral rice-ball separately and not together with other relations; [Ms.5.78.]
-बीजः the marking-nut (Mar. बिब्बा).
-भावः separateness, individuality; (so पृथक्त्वम्).
-योगकरणम् the separation of a grammatical rule into two.
-रूपः a. a. of different shapes or kinds.
-विध a. a. of different kinds, diverse, various.
-शय्या sleeping apart.
-स्थितिः f. f. separate existence.
|