कृत्रिम

{ kṛtrima }

हिन्दी (hindi) WN

 adjective  मानव द्वारा निर्मित या बनाया हुआ   Ex. कुर्सी,मेज आदि कृत्रिम वस्तुएँ हैं ।

HYPONYMY:

कुर्सी गूझा

MODIFIES NOUN:

मानव कृति

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

मानव कृत मानवकृत मानव-कृत मानवनिर्मित मानव-निर्मित मानव निर्मित मानव रचित आर्टिफिशल आर्टीफिशल आर्टिफेशल आर्टीफेशल

Wordnet:

asm মানৱ সৃষ্ট

bd मानसिया बानायनाय

ben মানবকৃত

guj માનવકૃત

kan ಕೃತಕ

kas اِنسان دٔسۍ بَنٲوِتھ

kok मनीस निर्मीत

mal മനുഷ്യ നിര്മ്മിത

mar मानवनिर्मित

mni ꯃꯤꯑꯣꯏꯕꯅ꯭ꯁꯦꯝꯕ

nep मानवकृत

ori ମାନବ ନିର୍ମିତ

pan ਮਾਨਵ ਰਚਿਤ

san मानवनिर्मित

tam மன்தனால் உருவாக்கப்பட்ட

tel మానవ నిర్నతమైన

urd انسانی تخلیق شدہ , انسانی تعمیر کردہ , مصنوعی

   See : दिखावटी, खोटा

A dictionary, Marathi and English

   Falsity, guile, deceit.
   Made, factitious, artificial.

Aryabhushan School Dictionary

 n   Guile, falsity.
 a   Made, artificial.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 वि.  अनैसर्गिक , खोटे , बनावट , मानवनिर्मित .

मराठी (Marathi) WN

   See : दिखाऊ, मानवनिर्मित

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. खोंटेपणा ; लबाडी ; कपट ; कावा . ' कृत्रिम अवघेंचि खुंटलें । ' - दा १९ . ९ . ५ . - वि . १ बनावट ; करणीचें ; कृतीचें समासांत - कृत्रिम - वेष - रूप इ० २ मनुष्यांनें केलेलें ; नैसर्गिकनव्हें असें ; अनैसर्गिक सामाशब्द -
०नाणें  न. खोटें जाणें ; कमीं किंमतीचें नाणें . ' असलें कृत्रिम नाणें करुन शेतकर्‍यांचें व नेटिव्ह व्यापार्‍याचें म्हणजे आपल्या बहुतेक सर्व प्रजेचें नुकसान करण्यास कोणत्याहि दुसर्‍या देशांतील सरकार तयार झालें असतें असें आम्हांस वाटत नाहीं .' - टि १ . १५१ .
०पुत्र  पु. मानलेला मुलगा ; दत्तक मुलगा . हा आपल्या मातापिरांचें और्ध्वदेहिक करणारा , वारा वारसदारांपैकीं एक आहे . ( सं .)
०पुत्रिका  स्त्री. मुलींच्या खेळींतील बाहुली आणि चिरेंसरस कृत्रिमपुत्रिकांशी । ' - वामन विराट ५ . १३३ .
०भूमि  स्त्री. ओटा ; कट्टा ; गच्ची ; घरांतील चोपून तयार केलेली जमीन . ( सं .)
०मित्र  पु. १ उपकारामुळें झालेला मित्र फायद्यासाठीं झालेला दोस्त . २ ( ल .) खोटा मित्र . ( सं .)
०युद्ध   न १ डावपेंचाचें युद्ध ; गनिमी कावा . २ लाटकी लढाई . ( सं .) रूपाया - पु . १ खोटा रुपाया ; बनावट रुपाया . २ ज्यांत सोळा आण्यांची चांदी निघत नाहीं पण जो सरकारी कायद्यानें सोळा आणे किंमतीचा मानला जातो असा रुपाया . ( इं .) टोकन कॉईन . ' हिंदुस्थानांत हल्लीं कृत्रिम रुपयाचा प्रसार आहे .' - भारतीय चलन पद्धति ९३ .
०वन  न. बाग ; आगर ; राई ; उपवन ; उद्यान . ( सं .)
०शत्रु  पु. १ आपल्या कृत्यांनीं तयार केलेला शत्रु . २ वरुन शत्रुत्व पण आंतून मित्रत्व असा माणुस . ( सं .)

नेपाली (Nepali) WN

   See : देखावटी, मानवकृत

A Sanskrit English Dictionary

कृत्रिम  mfn.  a mf( आ)n. made artificially, factitious, artificial, not naturally or spontaneously produced, [RV.]; [AV.] &c.
   falsified, [Yājñ. ii, 247]; [Kathās.]
   not natural, adopted (as a son), [Mn.]; [Yājñ. ii, 131]; [MBh.]; [Kathās.]
   assumed, simulated
   not necessarily connected with the nature of anything, adventitious, [Pañcat.]
कृत्रिम  m.  m. incense, olibanum, [L.]
   an adopted son, [L.]
कृत्रिम  n.  n. a kind of salt (the common Bit Noben, or Bit Lavan [ विड्-लवण], obtained by cooking), [L.]
जवदि   a kind of perfume (= ), [L.]
   sulphate of copper (used as a collyrium), [L.]
कृत्रिम    b &c. See, ib.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

कृत्रिम [kṛtrima] a.  a. [कृत्या निर्मितम्; cf. [P.IV.4.2] ]
   Artificial, fictitious, not spontaneous, acquired; ˚मित्रम्, ˚शत्रुः &c.; न स्यन्दनैस्तुलितकृत्रिमभक्तिशोभाः [R.13.75;14.17.]
   Adopted (as a child); see below.
   Adorned, ornamented; तदप्रमेयप्रतिकारकृत्रिमं कृतं स्वयं साध्विति विश्वकर्मणा [Rām.5.8.2.] -मः, ˚पुत्रः an artificial or adopted son; one of the 12 kinds of sons recognised by the Hindu law; he is a grown up son adopted without the consent of his natural parents; ˚पुत्रिका adopted daughter; अद्यैव नर्मणा सा हि कृतकृत्रिमपुत्रिका [Ks.24.29;] cf. कृत्रिमः स्यात्स्वयं कृतः [Y.2.131;] cf. also [Ms.9.169.]
   Incense. olibanum.
   Benzoin.
   मम् A kind of salt.
   A kind of perfume. -Comp.
-धूपः, -धूपकः   incense, a kind of perfume.
-पुत्रः   see कृत्रिमः,
-पुत्रकः   a doll, puppet; मन्दाकिनीसैकतवेदिकाभिः सा कन्दुकैः कृत्रिमपुत्रकैश्च (रेमे) [Ku.1.29]
-भूमिः  f. f. an artificial floor.
-वनम्   a park, garden.

Shabda-Sagara

कृत्रिम  mfn.  ( -मः-मा-मं) Made, factitious, artificial, the reverse of what is naturally or spontaneously produced.
  m.  ( -मः)
   1. Incense, olibanum. 2. An adopted son, used for कृत्रिमपुत्र.
  n.  ( -मं) A kind of salt, the common Bit Noban or Bit Lavan.
    E. कृ to make, क्त्रि Unadi affix, and मम् added.

ROOTS:

कृ क्त्रि मम्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

   See : कल्पित