|
अन्त्य [antya] a. a. [अन्ते भवति वसति &c., अन्ताय हितः; अन्त-यत्]
Last, final (as a letter, word &c.); last (in time, order or place) [P.I.1.47;] as ह of letters, Revatī of asterisms, Mīna of the zodiacal signs. &c.; अन्त्ये वयसि in old age [R.9.79;] अन्त्यं ऋणम् [R.1.71] last debt; ˚मण़्डनम् 8.71 last funeral decoration, [Ku.4.22.]
Immediately following (in comp.); अष्टम˚ ninth.
perishable, transitory; देहाद्यपार्थमसदन्यमभिज्ञमात्रं (विन्देत) [Bhāg.12.8.44.]
Lowest (in rank, degree or position), undermost, worst, inferior, base, vile, wretched; ˚अवस्थां गतः [Pt.4.11] reduced to the worst plight; अन्त्यासु दशासु [Pt.1.336] at perilous (critical) times; belonging to the lowest caste; चण्डाल ˚स्त्रियःMs.11.175; ˚स्त्रीनिषेविणः 12.59; अन्त्यादपि वरं रत्नं स्त्रीरत्नं दुष्कुलादपि; शूद्राश्च सन्तः शूद्राणामन्त्यानामन्त्ययोनयः (साक्ष्यं कुर्युः) 8.68, 3.9; 4.79; [Y.1.148,] 2.294.
न्त्यः A man of the lowest caste; see above.
N. N. of a plant (मुस्ता Mar. नागर- मोथा) (f. also) (the roots of which are prescribed for colic).
The last syllable of a word.
The last lunar month i. e. Fālguna.
A Mlechcha, foreigner, barbarian. अन्त्येषु स विनिक्षिप्य पुत्रान् यदुपुरोगमान् [Mb.1.86.12.]
(In Vaiśeṣika Phil.) A name for the category विशेष; अन्त्यो नित्यद्रव्यवृत्तिर्विशेषः परिकीर्तितः [Bhāṣā P.]
न्त्या A technical name for त्रिज्या in astronomy.
A woman of the lowest tribe.
न्त्यम् A measure of number; 1 billions (1,,,,.)
The 12th sign of the zodiac.
The last member or term of a progression (series), the last figure; स्थाप्योन्तवर्गो द्विगुणान्त्यनिघ्नः Līlā. -Comp.
-अनुप्रासः see under अनुप्रास.
-अवसायिन् m. m., f. (˚यी, ˚यिनी) a man or woman of the lowest caste, begotten by a chāṇḍāla on a Niṣādī woman; निषादस्त्री तु चाण्डालात्पुत्रमन्त्यावसा- यितम् । स्मशानगोचरं सूते बाह्यानामपि गर्हितम् ॥ [Ms.1.39;] the following 7 are regarded as belonging to this class; चाण्डालः श्वपचः क्षत्ता सूतो वैदेहकस्तथा । मागधायोगवौ चैव सप्तैतेऽ- न्त्यावसायिनः ॥ सोऽहमन्त्यावसायानां हराम्येनां प्रतिगृहात् [Mb.12.141.41.] see अन्तेवसायिन्.
-आश्रमिन् m. m. one who belongs to the last or mendicant order.
-आहुतिः -इष्टिः f. f.
-कर्मन्, -क्रिया last or funeral oblations, sacrifices or rites; ˚कर्म [Ms.11.197,5.168;] अन्त्याहुतिं हावयितुं सविप्राः [Bk.]
-ऋणम् the last of the three debts which every one has to pay, i. e. begetting children; see अनृण.-गमनम् intercourse by a woman of the higher caste with a man of the lowest caste.
-ज. a
latest born, younger
belonging to the lowest caste; ˚जैर्नृभिः [Ms.4.61;] ˚स्त्री 8.385.
(जः) a śūdra (अन्त्यः सन् जायते, वर्णमध्ये शेषभवत्वात्).
one of the 7 inferior tribes; chāṇḍāla &c.; रजकश्चर्मकारश्च नटो वरुड एव च । कैवर्तमेदभिल्लाश्च सप्तैते चान्त्यजाः स्मृता ॥ Yama; also [Ms.8.279;] [Y.1.273.] (-जा) a woman of the lowest caste; [Ms.11.59.171;] [Y.3.231.]
-जन्मन्, -जाति, -जातीय a.
one belonging to the lowest caste; प्रतिग्रहस्तु क्रियते शूद्रादप्यन्त्यजन्मनः [Ms.1.11.]
a Śūdra; ˚तिता [Ms.12.9.]
a chāṇḍāla.
-धनम् the last term of a progression or series.
-पदम्, -मूलम् the last or greatest root (in a square).
भम् the last lunar mansion रेवती.
the last sign of zodiac; मीन Pisces..
-युगम् the last or Kali age.
-योनि. a. a. of the lowest origin; अन्त्याना- मन्त्ययोनयः (साक्ष्यम्) [Ms.8.68.] (-निः) the lowest source or origin.
-लोपः dropping of the last letter or syllable of a word.
-वर्णः, -वर्णा a man or woman of the lowest caste, a śūdra male or female.
-विपुला N. N. of a metre.
|