Dictionaries | References

उषा

   { uṣā }
Script: Devanagari

उषा     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
UṢĀ I   The daughter of Bāṇāsura and the wife of Aniruddha.
1) Genealogy.
Descended from Viṣṇu in the following order:-Brahmā-Kaśyapa-Hiraṇyakaśipu-Prahlāda- Virocana-Mahābali-Bāṇa-Uṣā.
2) Marriage of Uṣā.
See under Aniruddha.
UṢĀ II   The daughter of a hermit. The king of Śālva once attacked Satyaratha, the king of Vidarbha, and killed him. The queens of the king of Vidarbha went to the forest. One of them who was pregnant gave birth to a child on the bank of a river. When she got down into the river to drink water, a crocodile swallowed her. Then a hermit's daughter named Uṣā brought up the child. [Śiva Purāṇa] .
UṢĀ III   The night is called Uṣā and the day, Ghuṣṭi. The time between Uṣā and Ghuṣṭi is called Sandhyā. [Viṣṇu Purāṇa, Aṁ a 2, Chapter 8] .

उषा     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  वाणासुर की एक कन्या जिसका विवाह कृष्ण के पोते अनिरुद्ध के साथ हुआ था   Ex. उषा अनिरुद्ध की पत्नी थी ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
ऊषा बाणसुता अर्जुनी
Wordnet:
benউষা
gujઉષા
kasاُوشا
kokउषा
malഉഷ
marउषा
oriଉଷା
panਊਸ਼ਾ
sanउषा
tamஉஷா
urdاوسا , ارجنی , بان سوتا , اوثا
See : पौ, सुबह, गाय

उषा     

उषा n.  बलिदैत्य का पुत्र बाणासुर की कन्या । यौवनावस्था में आने के बाद, एक बार जब सखियों सहित रात्रि के समय अपने मंदिर में सोई थी तब स्वप्न में एक सुंदर तथा तरुण पुरुष से इसका समागम हुआ । जागृत होने के पश्चात् इसकी विरहयुक्त चर्या देख कर चित्रलेखा ने कारण पूछा । इसने उसे स्वप्न की संपूर्ण हकीकत बताई तथा स्वप्न के उस पुरुष को लाने के लिये कहा । तब चित्रलेखा ने त्रैलोक्य में प्रसिद्ध पुरुषों के चित्र क्रमशः उतार कर उसे दिखाये । यादव वंश दिखाते समय प्रद्युम्न का चित्र देख कर यह लज्जित हुई तथा अनिरुद्ध का चित्र देख कर लज्जा से अधोमुख हो गई । इससे चित्रलेखा ने स्वप्न का पुरुष जान लिया । चित्रलेखा में योगसामर्थ्य था अतएव तीसरे दिन वह शोणितपुर से द्वारका योगसामर्थ्य से एक क्षण में गई वहॉं उसे अपने काबू में ले कर तथा कृत्रिम अंधकार में ढॉंक कर ले आई [शिव. रुद्र. यु. ५३] । रात्रि में निद्रिस्त अनिरुद्ध को वह पर्यकसहित लायी तब उषा को अत्यंत आनंद हुआ तथा उसने चित्रलेखा के योगसामर्थ्य के प्रति आश्चर्य प्रगट किया । बाद में इसने अनिरुद्ध से गंधर्वविवाह किया तथा गुप्त रुप से इसके साथ चार माह तक सुख से रही । बाणासुर द्वारा इसकी रक्षा के लिये नियुक्त सेवकों ने एक बार देखा तथा सब बाणासुर को बताया । यह जानते ही उषा के महल में आया । उसने देखा कि, उषा तथा अनिरुद्ध द्यूत खेल रहे हैं । तब बाणासुर अत्यंत क्रोधित हुआ तथा उसका अनिरुद्ध से युद्ध हुआ । युद्ध में नागपाश डाल कर बाण ने अनिरुद्ध को कैद किया । इधर यादवों ने अनिरुद्ध को खुब ढूंढा परंतु वह मिल न सका । तब नारद ने, अनिरुद्ध का स्थान तथा बाणासुर ने उसकी की हुई दशा बताई । बाणासुर तथा कृष्ण का तुमुल युद्ध हुआ । बाण की करीब करीब सारी सेना नष्ट हो गई तथा बाण के चार हाथ छोड कर बाकी सारें हाथ कृष्ण ने तोड डाले । तब बाणमाता कोटरा तथा रुद्र का प्रार्थनानुसार कृष्ण ने बाणासुर को जीवनदान दिया । आगे चल कर बडे समारोह से बाण ने उषा को अनिरुद्ध को दिया । तब सब यादव द्वारका लौट आये [पद्म. उ. २५०] ;[भा. १०. ६२-६३] ;[शिव. रुद्र. यु. ५१-५९]
उषा II. n.  त्वाष्ट्री संज्ञा का नामान्तर [ब्रह्म. १६५.२]

उषा     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  जिचें लग्न कृष्णाचो नातू अनिरुद्धा कडेन जाल्लें अशी वाणासुराची एक धूव   Ex. उषा अनिरुद्धाची बायल आशिल्ली
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benউষা
gujઉષા
hinउषा
kasاُوشا
malഉഷ
marउषा
oriଉଷା
panਊਸ਼ਾ
sanउषा
tamஉஷா
urdاوسا , ارجنی , بان سوتا , اوثا

उषा     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  वाणासुरची एक कन्या जिचा विवाह श्रीकृष्णाचा नातू अनिरुद्धशी झाला होता   Ex. उषा अनिरुद्धची पत्नी होती.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
बाणसुता अर्जुनी
Wordnet:
benউষা
gujઉષા
hinउषा
kasاُوشا
kokउषा
malഉഷ
oriଉଷା
panਊਸ਼ਾ
sanउषा
tamஉஷா
urdاوسا , ارجنی , بان سوتا , اوثا

उषा     

 स्त्री. 
उशी अने० पहा . खाशा वैर्‍यावाणी पाठि लागते आणखी उषा उसोशा । - सला ८५ .
संधिप्रकाश .
उष : काल ; प्रभात ; पहांट . उघडि नयन रम्य उषा , हंसत हंसत आली । - रेंदाळकर . [ सं . ]

उषा     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
उषा  f. af. See below
उषा  f. bf. morning light, dawn, morning, [RV.] ; [AV. xii, 2, 45] ; [VS.] &c.
night, [VP.] ; [Car.]
a cow, [L.]
N. of a daughter of बाण and wife of अ-निरुद्ध, [AgP.]
burning, scorching, [Suśr.]
उषा  n. ind. at daybreak, [L.]
at night, [L.]

उषा     

उषा [uṣā]   [ओषत्यन्धकारम् उष्-क]
Early morning, dawn; उषामुषां श्रेयसीं धेह्यस्मै [Av.12.2.45.]
Morning light.
Twilight.
Saline earth.
A cow.
Night.
A boiler, cooking vessel (स्थाली); cf. उखा.
 N. N. of a wife of Bhava (who was a manifestation of Rudra).
 N. N. of a daughter of the demon Bāṇa and wife of Aniruddha. [She beheld Aniruddha in a dream and became passionately enamoured of him. She sought the assistance of her friend Chitralekhā, who advised her to have with her the portraits of all young princes living round about her. When this was done, she recognized Aniruddha and had him carried to her city, where she was married to him; see अनिरुद्ध also]. ind. Early in the morning.
At night. -Comp.
-कलः   a cock.
-पतिः, -रमणः, -ईशः  N. N. of Aniruddha, husband of Uṣā.

उषा     

noun  बाणासुरस्य एका कन्या यस्याः विवाहः कृष्णस्य पौत्रेण अनिरुद्धेन सह अभवत्।   Ex. उषा अनिरुद्धस्य पत्नी आसीत्।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
ऊषा बाणसुता अर्जुनी
Wordnet:
benউষা
gujઉષા
hinउषा
kasاُوشا
kokउषा
malഉഷ
marउषा
oriଉଷା
panਊਸ਼ਾ
tamஉஷா
urdاوسا , ارجنی , بان سوتا , اوثا
See : प्रभातम्

Related Words

उषा   उषा-काल   اُوشا   ഉഷ   உஷா   ਊਸ਼ਾ   ଉଷା   ઉષા   উষা   ऊषा   बाणसुता   अख्येत   कयार   मोहोरे   म्हणीजे   लागा   रुठणे   वाव्य   वाउरुळ   वेहाळ   सवया   वींदान   अंत्राटणें   ससु   सस्त्र   आटास   आठाळें   आणेआन   असुद   असुध   तीउर   ठाव सरणें   उदरीं रिगणें   उनंत   उपसामी   अल्होट   मोटको   मौळला   त्रीपण   थें   धांवगडी   धिंधी   लाहोजाळ   वीधोळणें   वीभाडणें   सदमुख   सदमुषु   समाइणें   श्रीस्टी   संघारणें   संवसारणें   वडूवा   उषापति   उषेश   धाविका   सांफोटी   सांफोडी   आडासन   आधाटी   आरोरा   अनिरुद्धभाविनी   अस्फुर   अस्वपात   अहना   आंगुठ   तातवेळा   तातवेळां   कानी कवाडे पडणें   उंचश्रवा   उका   उतरी   अवस्वर   उषाकल   उषारमण   ऐतुलें   भुईस हात घालणें   मनुक्ष   त्रीपदा   थीरु थीरु   दखीण   पञ्चयाम   पोटीं पाय सूदणें   रोषणे   लेषावळी   रिगणें   संघारणी   सीक   आपुलेन   अणिया   चिटुकली   उरुष्यति   उष्य   उस्तें   केंही   मनूख   पाष   वास्तवोषा   संज   वलाणी   वागारा   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP