हरि [hari] a. a. [हृ-इन्]
Green, greenish-yellow; हरिता हरिभिः शष्पैरिन्द्रगोपैश्च लोहिताः
[Bhāg.1.2.11.] Tawny, bay, reddish-brown (कपिल); हरियुग्यं रथं तस्मै प्रजिघाय पुरंदरः
[R. 12.84;3.43.] Yellow; महोरगवराहाद्य हरिकेश विभो जय
[Mb.6.65.52;3.42.7.] रिः N. of Viṣṇu; हरिर्यथैकः- पुरुषोत्तमः स्मृतः
[R.3.49.] N. N. of Indra; प्रजिधाय समाधि- भेदिनीं हरिरस्मै हरिणीं सुराङ्गनाम्
[R.8.79;3.55,68.] N. N. of Śiva.
N. N. of Brahman.
N. N. of Yama.
The sun; एवं स्तुतः स भगवान् वाजिरूपधरो हरिः
[Bhāg.12.] 6.73.
The moon.
A man.
A ray of light.
Fire.
Wind; तासां तु वचनं श्रुत्वा हरिः परमकोपनः । प्रविश्य सर्वगात्राणि बभञ्ज भगवान् प्रभुः ॥
[Rām.1.32.23.] A lion; करिणामरिणा हरिणा हरिणाली हन्यतां नु कथम्
[Bv.1.] 5,51.
A horse; ततः कदाचिद्धरिसंप्रयुक्तं महेन्द्रवाहं सहसोपयातम्
[Mb.3.165.1;] [Śukra.4.946.] A horse of Indra; सत्यमतीत्य हरितो हरींश्च वर्तन्ते वाजिनः
[Ś.1;7.7.] An ape, a monkey; व्रयर्थं यत्र कपीन्द्रसख्यमपि मे वीर्यं हरीणां वृथा
[U.3.45;] शत्रुर्वर्जधरात्मजेन हरिणा घोरेण घानिष्यते
[Mv. 4.6;] [R.12.57.] The cuckoo.
A frog.
A parrot.
A snake.
The tawny green or yellow colour.
A peacock.
N. N. of the poet Bhartṛihari.
The sign of the zodiac, Leo.
An organ of sense (इन्द्रिय); युक्ता ह्यस्य हरयः शता दशेति
[Bṛi. Up.2.5.] 19.
द्रवः a green fluid.
powder of the blossoms of the Nāgakeśara tree.
-द्रुः a tree.
-द्वारम् N. N. of a celebrated Tīrtha or sacred bathing-place.
नेत्रम् the eye of Viṣṇu.
the white lotus. (-त्रः) an owl.-पदम् the vernal equinox.
-पर्णम् a radish.
प्रियः the Kadamba tree.
a conch-shell.
a fool.
a madman.
Śiva.
(यम्) the root Uśīra.
a sort of sandal.
प्रिया Lakṣmī.
the sacred basil.
the earth.
the twelfth day of a lunar fortnight.-बीजम् yellow orpiment.
-भक्तः a worshipper of Viṣṇu.
-भुज् m. m. a snake.
-मन्थः, -मन्थकः a chick-pea;
[Śukra.4.969.] -मेधः, -मेधस् m. m. N. of Viṣṇu; नमो विशुद्धसत्त्वाय हरये हरिमेधसे
[Bhāg.4.3.24;11.29.45.] -रोमन् a. having fair hair on the body, very young; सुवर्णशिरसोऽप्यत्र हरिरोम्णः प्रगायतः
[Mb.5.11.] 12 (com. हरिरोम्णः अपलितस्य नित्यतरुणस्येत्यर्थः).
लोचनः a crab.
an owl.
-वंशः N. N. of a celebrated work by Vyāsa supplementary to the Mahābhārata.
-वर्षः N. N. of one of the nine divisions of Jambudvīpa.
वल्लभा Lakṣmī.
-वासरः 'Viṣṇu's day', the eleventh day of a lunar fortnight (एकादशी).
वाहनः Garuḍa.
Indra.
N. N. of the sun. ˚दिश् f. the east; अलकसंयमनादिव लोचने हरीत मे हरिवाहनदिङ्मुखम्
[V.3.6.] -वीजम् yellow orpiment.
-शरः> an epithet of Śiva (Viṣṇu having served Śiva as the shaft which burnt down 'the three cities' or cities of the demon Tripura).-सखः a Gandharva; सपदि हरिसखैर्वधूनिदेशाद्ध्वनितमनो- रमवल्लकीमृद्गैः
[Ki.1.18.] -संकीर्तनम् repeating the name of Viṣṇu.
-सुतः, -सूनुः N. N. of Arjuna.
हयः Indra; रक्षसां रुवतां रावं श्रुत्वा हरिहयानुजः
[Rām.7.7.41;] हरिहयाग्रसरेण धनुर्भृता
[R.9.12.] the sun.
N. N. of Skanda.
of Gaṇeśa.
-हरः a particular form of deity consisting of Viṣṇu and Śiva conjoined; see हरेश्वरः. ˚आत्मकः
N. N. of Garuḍa.
of Śiva's bull.-हेतिः f.
Comp. अक्षः a lion. ...... हर्यक्षसमविक्रमान्
[Śiva.B.31.53.] N. N. of Kubera.
of Śiva; सशूलमिव हर्यक्षं वने मत्तमिव द्विपम्
[Mb.9.12.3.] N. N. of an Asura (हिरण्याक्ष); एवं गदाभ्यां गुर्वीभ्यां हर्यक्षो हरिरेव च
[Bhāg.3.18.] 18.
the rain-bow; कथमवलोकयेयमधुना हरिहेतिमतीः (ककुभः)
[Māl.9.18.] the discus of Viṣṇu. ˚हूतिः the ruddy goose; हरिहेतिहूति मिथुनं पततोः
[Śi.9.15.] अश्वः Indra; हयाश्च हर्यश्वतुरंगवर्णाः
[Bhāg.8.15.5.] -कान्त a.
dear to Indra.
beautiful as a lion.
-केलीयः the country called वङ्ग q. v.
-केशः N. N. of Śiva; हरिकेशस्तथेत्युक्त्वा भूतानां दोषदर्शिवान्
[Mb.1.] 17.11.
-गणः a troop of horses.
-गन्धम् a kind of sandal.
-गोपकः cochineal.
चन्दनः, नम् a kind of yellow sandal (the wood or tree); ततः प्रकोष्ठे हरिचन्दना- ङ्किते
[R.3.59;6.6;] [Ś.7.2;] [Ku.5.59.] one of the five trees of paradise; पञ्चैते देवतरवो मन्दारः पारिजातकः । संतानः कल्पवृक्षश्च पुंसि वा हरिचन्दनम् ॥
[Ak.] (नम्) moonlight.
saffron.
the filament of a lotus.
-चापः, -पम् a rainbow.
-तालः (by some regarded as derived from हरित) a kind of yellow-coloured pigeon. (-लम्) yellow orpiment; अचल एष भवानिव राजते स हरितालसमान- नवांशुकः
[Śi.4.21;] [Ku.7.23,33;] पारदं हारतालं च ......
[Siva.B.3.19;] [H. D.1.] (ली) the Dūrvā grass.
a streak or line in the sky.
= हरितालिका (1).-तालकः a kind of yellow-coloured pigeon.
(कम्) yellow orpiment.
a theatrical decoration.
तालिका the third day of the bright half of Bhādrapada.
the Dūrvā plant.
-तुंरगमः N. N. of Indra.
-दासः a worshipper or votary of Viṣṇu.
-दिनम् the 11th day (एकादशी) in a fortnight sacred to Viṣṇu.
-दिश् f. f. 'Indra's quarter', the east.
-देवः the asterism Śrāvaṇa.