ध्वज

{ dhvajḥ }

हिन्दी (hindi) WN

   See : झंडा

प्राचीन चरित्रकोश

ध्वज n.  प्रधान राजा का नाम (सांब ३. देखिये) ।

A dictionary, Marathi and English

   pop. ध्वजा f A flag, an ensign, a banner. ध्वज लावणें To signalize one's self by feats of valor, display of learning &c.: also to become infamously notorious.

Aryabhushan School Dictionary

  m 
ध्वजा  f  A flag, an ensign, a banner.
ध्वज लावणें   To signalize one's self by feats of valour, display of learning &c.; to become infamously notorious.

मराठी (Marathi) WN

 noun  उंच स्तंभ उभारून त्यावर विशिष्ट चिन्हाने युक्त असे वस्त्र   Ex. राजादिकांच्या स्वारीपुढे असलेला ध्वज म्हणजे त्यांचे यशचिन्ह होय

HYPONYMY:

राष्ट्रध्वज काळा झेंडा युद्धपताका युद्ध विराम ध्वज इंद्रध्वज निशाण साहेब तिरंगी ध्वज भगवा

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

झेंडा पताका ध्वजा निशाण

Wordnet:

asm পতাকা

bd फिरफिला

ben পতাকা

guj ઝંડો

hin झंडा

kan ಧ್ವಜ

kas جَھنٛڑٕ

kok बावटो

mal പതാക

mni ꯐꯤꯔꯥꯜ

nep झन्डा

ori ଝଣ୍ଡା

pan ਝੰਡਾ

san ध्वजः

tam தேசியக்கொடி

tel జెండా

urd پرچم , جھنڈا , علم , نشان

   See : गुढी

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. देवालय , राजवाडा इ० कांपुढे उंच स्तंभ उभारुन त्याजवर विशिष्ट चिन्हाने युक्त असे वस्त्र लावतात तो ; राजादिकांच्या स्वारीपुढे यश चिन्ह म्हणून चालविला जाणारा विशिष्ट चिन्हांकित वस्त्राने युक्त असा लहान , मोठा स्तंभ ; झेंडा ; पताका ; निशाण . ' तया ही वरी अष्टादशु । तो आपैसा मांडला वळसु । उपरी गीतादिकी व्यासु । ध्वजे लागला । - ज्ञा १८ . ४१ . [ सं . ]
०लावणे   १ विद्या , शौर्य इ० कांनी मोठी कीर्ति संपादन करणे ; नांव गाजविणे , कमाविणे . २ ( उप . ) कुप्रसिद्धि पावणे ; अपकिर्ति मिळविणे . सामाशब्द -
०पात   भंग पु . पुंशक्तीचा , पौरुषाचा , अभाव ; क्लीबत्व ; षंढपणा ; नपुंसकत्व . [ ध्वज = लिंग + सं . पात = पडणे + भंग = मोडणे ]
०स्तंभ  पु. ध्वजाचा स्तंभ ; खांब ; निशाणाची काठी . [ ध्वज + सं . स्तंभ = खांब ] ध्वजाय पु . घराच्या जमीनीच्या लांबी - रुंदीवरुन आठ प्रकारचे आय सांगितले आहेत त्यापैकी एक . आय अर्थ ४ पहा .

A Sanskrit English Dictionary

ध्वज  f.  m. ( n. only, [Hariv. 9245] and g. अर्धर्चा-दि; fr. 2. ध्वज्) a banner, flag, standard ( ifc. f( आ).), [RV.] &c. &c.
   a flag-staff, [W.]
   mark, emblem, ensign, characteristic, sign, [MBh.]; [Hariv.]
मकर   attribute of a deity ( cf.-, वृषभ- &c.)
   the sign of any trade ( esp. of a distillery or tavern) and the business there carried on [Mn. iv, 85]
   a distiller or vendor of spirituous liquors, [L.]
कुल-ध्वज   ( ifc.) the ornament of ( e.g.), [L.]

ROOTS:

कुल ध्वज

पुं   the organ of generation (of any animal, male or female), [Suśr.]; [L.] ( cf.-, स्त्री-)
   a skull carried on a staff (as a penance for the murder of a Brāhman, [W.]; as a mark of ascetics and योगीs, [MW.])
-वृक्ष    N. of a tree (= ), [Cat.]

ROOTS:

वृक्ष

   a place prepared in a peculiar way for building, [L.] (in pros.) an iambic
   (in Gr.) a partic. kind of क्रम-पाठ
   (in astrol.) N. of a योग
   pride, arrogance, hypocrisy, [L.]
    N. of a ग्राम, [Pāṇ. 4-2, 109] Sch.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

ध्वजः [dhvajḥ]   [ध्वज्-अच्]
   A flag, banner, standard, ensign; [R.7.4;17.32;] आरोहति न यः स्वस्य वंशस्याग्रे ध्वजो यथा [Pt.1.26;] ध्वजं चक्रे च भगवानुपरि स्थास्यतीति तम् [Mb.]
   A distinguished or eminent person, the flag or ornament (at the end of comp.); as in कुलध्वजः 'the head, ornament, or distinguished person of a family'.
   A flagstaff.
   A mark, emblem, sign, a symbol; वृषभ˚, मकर˚ &c.
   the attribute of a deity.
   The sign of a tavern.
   The sign of a trade, any trademark.
   The organ of generation (of any animal, male or female).
   One who prepares and sells liquors; [Ms.4.85;] सुरापाने सुराध्वजः [Ms.]
   A house situated to the east of any object.
   Pride.
   Hypocrisy.
   A skull carried on a staff (as a mark of ascetics) or as a penance for the murder of a Brāhmaṇa; see खट्वाङ्ग.
   (In prosody) An iambic foot. (ध्वजीकृ to hoist a flag; (fig.) to use as a plea or pretext.)
   part of a sword; श्रेष्ठखड्गाङ्गयोरपि Nm. -Comp.
-अंशुकम्, -पटः, -टम्   a flag; तमाधूतध्वजपटं व्योमगङ्गोर्मिवायुभिः [R.12.85.]
-आरोपणम्, -आरोहणम्   raising a flag.
-आरोहः   a kind of ornament on a flag; काञ्चना मणिचित्राङ्गा ज्वलन्त इव पावकाः । अर्चिष्मन्तो व्यरोचन्त ध्वजारोहा सहस्रशः ॥ [Mb.6.16.12.] (v. l.).-आहृत a. seized on the battle-field; [Ms.8.415.] -उच्छ्रयः hypocrisy; [Mb.3.3] /3.1.
-उत्थानम्   a festival in honour of Indra.
-गृहम्   a room in which banners are kept.
-द्रुमः   the palm tree.
-प्रहरणः   air, wind.-भङ्गः,
-पातः   inability to beget children.
-यन्त्रम्   any contrivance to which a flag-staff is fastened.
-यष्टिः   a flag-staff; संक्रमध्वजयष्टीनां प्रतिमानां च भेदकः [Ms.9.285.]

Shabda-Sagara

ध्वज   r. 1st cl. ( ध्वजति) also (इ) ध्वजि
   r. 1st cl. ( ध्वंजति) To go, to move. भ्व० पर० सक० सेट् .
ध्वज  mn.  ( -जः-जं)
   1. A flag or banner.
   2. A mark, a sign or symbol. 3. The penis.
   4. The upper part of a skull carried on a stick, as a penance for the murder of a Brāhman.
   5. A house situated to the east of any object.
   6. A flag-staff.
   7. (In Prosody,) An Iam- bic.
  m.  ( -जः)
   1. A distiller.
   2. Pride.
   3. Hypocrisy, fraud.
    E. ध्वज to go, affix अच् .

ROOTS:

ध्वज अच् .