भागवतमाहात्म्य - अध्याय १ ला

१
नमो वासुदेवा देवा । सर्व ऐश्वर्याचा ठेवा ॥१॥
सच्चिदानंदस्वरुपा । अखिल विश्वाचिया बापा ॥२॥
त्रिविधतापनिवारणा । नमन असो तुजसी कृष्णा ॥३॥
सर्बभूतहृदयासी । वंदूं आतां शुकदेवासी ॥४॥
पूर्वाचार्यांसी स्मरुनि । प्रवर्तावें पुण्यकर्मीं ॥५॥
महत्कार्यसिद्धीस्तव । सकलां वंदी वासुदेव ॥६॥

२
कथामृतास्वादकुशल शौनक । नैमिषारण्यांत सूतांलागीं ॥१॥
वंदूनियां, म्हणे अज्ञाननाशका । ज्ञानप्रकाशका सूतश्रेष्ठा ॥२॥
पवित्र जे कर्णरसायनरुप । भक्तिज्ञानयुक्त विवेकासी ॥३॥
वाढवील, तेचि कथा मज कथीं । मायामोहाप्रति नाशील जे ॥४॥
वासुदेव म्हणे शौनक सूतासी । वाट कल्याणाची पुशिती प्रेमें ॥५॥

३
या युगीं बव्हंशी जन हे असुर । तयांचा उद्धार कैसा व्हावा ॥१॥
श्रेयाचें जें श्रेय पावनापावन । होई नारायणकृपा जेणें ॥२॥
सूत म्हणे कालव्याल मुखांतूनि । वांचवील झणी भागवत ॥३॥
शुक्तोक्त या शास्त्रावीण कलीमाजी । साधन जनांसी अन्य नसे ॥४॥
अनंतजन्मीचें पुण्य फळा येई । सुलभ तैं होई भागवत ॥५॥
वासुदेव म्हणे अमृतासी तुच्छ । लेखूनि विबुध ऐकती हें ॥६॥

४
कोठें भागवत कोठें तें अमृत । हिरा आणि कांच एक केंवी ॥१॥
अमृतमोलेंही देवांसी न लाभे । केवळ भक्तांतें प्राप्त होई ॥२॥
परिक्षितिमोक्षें विस्मयें तो ब्रह्मा । करुनि तुलना हर्ष पावे ॥३॥
सकल साधनांमाजी हें वरिष्ठ । पाहूनि विस्मित ऋषि-मुनि ॥४॥
कलिमाजी साक्षात्‍ हेंचि कृष्णरुप । पठणें वैकुंठ श्रवणें किंवा ॥५॥
सप्ताहश्रवणें होई मोक्षप्राप्ति । वासुदेव चित्तीं हर्ष पावे ॥६॥

५
सूत म्हणे मुनि सनकादि, शौनका । पातले एकदां हिमाचलीं ॥१॥
सत्संगार्थ गेले बदरिकाश्रमीं । पाहिलें त्या स्थानीं नारदासी ॥२॥
बोलले तयासी कां रे खिन्न ऐसा । द्रव्यनाशें जैसा प्रापंचिक ॥३॥
मुनि म्हणे भूमि मानूनि पवित्र । हिंडलों सर्वत्र अत्यादरें ॥४॥
पुष्कर, प्रयाग, काशी, गोदावरी । गेलों रामेश्वरीं परी व्यर्थ ॥५॥
घोर कलीनें या व्यापिली धरणी । धर्म सत्य जनीं न दिसे दया ॥६॥
वासुदेव म्हणे तप, शौच, दान । माजतां अधर्म केंवी घडे ॥७॥

६
केवळ उदरंभरणार्थी जन । कपट भाषण करिती क्षुद्र ॥१॥
मंदमती मंदभाग्य ते पाखंडी । शालक जयांसी बुद्धिदाता ॥२॥
तरुणीप्रभुत्व सदनीं जयांच्या । विक्रय कन्येचा करिती घोर ॥३॥
यवनक्रांत तीं झालीं पुण्यस्थानें । देवतायतनें भ्रष्ट होती ॥४॥
अन्नविक्रयी ते होती सर्व जन । वेदांसी ब्राह्मण विकिती हाय ॥५॥
शीलाचा विक्रय करिती कामिनी । खिन्न होई मनीं वासुदेव ॥६॥

७
अवलोकूनियां क्रीडा हे कलीची । यमुनातीरासी प्राप्त झालों ॥१॥
पाहिली त्या स्थानीं सुंदर युवती । निश्चेष्ट पुढती वृद्ध दोन ॥२॥
घालूनियां वारा सांत्वन तियेचें । करिती मृदुशब्दें दासी बहु ॥३॥
कुतुहलें गेलों तियेच्या सन्निध । पाहूनियां मज वदली बाला ॥४॥
नारदा, भाग्येचिं साधूंचें दर्शन । दु:खनिवारण करीं माझें ॥५॥
नाम माझें भक्ति; ज्ञान, वैराग्य हे । पुत्र दोन माझे क्षीण झाले ॥६॥
वासुदेव म्हणे प्रभाव कलीचा । युवती ते माता, वृद्ध बाळें ॥७॥

८
कलिसंसर्गे हे वृद्ध झाले पुत्र । दासी सेवारत महानद्या - ॥१॥
देवही मजसी साह्य होतां शांति । न लाभे चित्तासी काय करुं ॥२॥
द्रविडदेशीं मी उप्तन्न जाहलें । आनंदें वाढलें कर्नाटकीं ॥३॥
क्वचित्संगोपन झालें महाराष्ट्रीं । जाहलें गुर्जरीं जीर्ण अंग ॥४॥
यौवन लाभलें यमुनातीरासी । क्षीणत्व पुत्रांसी आलें परी ॥५॥
आतां कैसा तरी सोडावा हा देश । नारदा, न मार्ग गवसे कांहीं ॥६॥
वासुदेव म्हणे नारद ‘भक्तीसी’ प्रेमें धीर देती संकटीं त्या ॥७॥

९
नारद तियेसी म्हणे नारायण । करील कल्याण भिऊं नको ॥१॥
दारुण हा कलि, लोपलें सत्कर्म । योग, जप, ध्यान न करी कोणी ॥२॥
दुष्कर्मनिरत पावती आनंद । पावताती खेद संत सदा ॥३॥
राहिला न कोठें पुण्यकर्मलेश । पृथ्वी भारभूत शेषाप्रती ॥४॥
मंगलकर्माचें न घडे दर्शन । वार्धक्य हें जाण तेणें पुत्रां ॥५॥
वृंदावनीं निद्रा लाभली यांप्रती । लाभेल एथेंचि सौख्य तुज ॥६॥
यद्यपि न भोक्ते, द्वेष्टेही न तरी । यास्तव अंतरीं आशा बहु ॥७॥
वासुदेव म्हणे सनकादिकांसी । नारद कथिती ऐसें वृत्त ॥८॥

१०
भक्ति म्हणे केंवी परीक्षिती नृपें । रक्षिलें कलीतें मुने, कथीं ॥१॥
मुनि म्हणे यदा मुकुंदें भूमीसी । त्यागिलें, कलीसी हर्ष तदा ॥२॥
परीक्षिति त्याच्या उद्युक्त नाशासी । शरण तयासी जाई कलि ॥३॥
कलियुगीं एक केशवकीर्तन । अमोघ साधन सकलांप्रती ॥४॥
कुकुर्मे पदार्थ जाहले नि:सार । कथा हे नि:सार कणलोभें ॥५॥
नास्तिकसंसर्गे तीर्थेही नि:सार । तपही नि:सार कामक्रोधें ॥६॥
असंयम अनभ्यास तैं पाखंड । तेणें ध्यानयोग नि:सार तो ॥७॥
वासुदेव म्हणे कलीचा संसर्ग । उच्छिन्न हे मार्गं करी ऐसे ॥८॥

११
पंडित महिषासमान लंपट । मोक्षमार्गी दक्ष असतीचिना ॥१॥
शुद्ध संप्रदाय न उरे भक्तीचा । प्रभाव कलीचा ऐसा असे ॥२॥
दोष मग द्यावा कोणासी म्हणोनि । निकट असोनि साही देव ॥३॥
भक्ति म्हणे धन्य धन्य तूं नारद । नित्य सिद्धिप्रद संतभेटी ॥४॥
स्वल्पही त्वद्वच पाळितां कल्याण । लाभे अढळस्थान ध्रुवाप्रति ॥५॥
ऐशा हे नारदा, वंदन तुजसी । वासुदेव कथी प्रथमाध्याय ॥६॥