वर्षः [varṣḥ] र्षम् [rṣam] र्षम् [वृष् भावे घञ् कर्तरि अच् वा]
Raining, rain, a shower of rain; तपाम्यहमहं वर्षं निगृह्णाभ्युत्सृजामि च
[Bg.9.19;] विद्युत्स्तनितवर्षेषु
[Ms.4.13;] [Me.37.] Sprinkling, effusion, throwing down, a shower of anything; सुरभि सुरविमुक्तं पुष्पवर्षं पपात
[R.12.12;] so शरवर्षः, शिलावर्षः, लाजवर्षः &c.
Seminal effusion.
A year (usually only n.); इयन्ति वर्षाणि तया सहोग्रमभ्यस्यतीव व्रतमासिधारम्
[R.13.67;] न ववर्ष वर्षाणि द्वादश दशशताक्षः Dk.; वर्षभोग्येण शापेन
[Me.1.] A division of the world, a continent; (nine such divisions are usually enumerated: 1 कुरु; 2 हिर- ण्मय; 3 रम्यक; 4 इलावृत; 5 हरि; 6 केतुमाला; 7 भद्राश्व; 8 किंनर; and 9 भारत); यस्मिन् नव वर्षाणि
[Bhāg.5.16.6.] एतदूढगुरुभारभारतं वर्षमद्य मम वर्तते वशे
[Śi.14.5.] India (= भारतवर्ष).
A cloud (only m. according to Hemachandra).
A day; अप्राप्तयौवनं बालं पञ्चवर्षसहस्रकम्
[Rām.7.73.5.] (com. वर्षशब्दोऽत्र दिनपरः).
A place of residence; वर्षमस्य गिरेर्मध्ये रामेण श्रीमता कृतम्
[Mb.3.] 13.12. -Comp.
-अंशः, -अंशकः, -अङ्गः a month.-अम्बु n. rain-water.
-अयुतम् ten thousand years.-अर्चिस् m. the planet Mars.
-अवसानम् the autumn or Śarat season.
-आघोषः a frog.
-आमदः a peacock.
उपलः hail stone
a kind of sweetmeat ball; घनैरमीषां परिवेषकैर्जनैरवर्षि वर्षोपलगोलकावली
[N.16.1.] -करः a cloud. (-री) a cricket.
-कालः the rainy season.-केतुः a red-flowering Punar-navā.
कोशः, षः a month.
an astrologer.
-गणः (pl.) a long series of years; बहून् वर्षगणान् घोरान्
[Ms.12.54.] -गिरिः, -पर्वतः 'a Varṣa mountain', i. e. one of the mountain-ranges supposed to separate the different divisions of the world from one another; (they are seven: हिमवान् हेमकूटश्च निषधो मेरुरेव च । चैत्रः कर्णी च शृङ्गी च सप्तैते वर्षपर्वताः).
-घ्न a. a. protecting from rain.
-ज a. a. (वर्षेज also)
produced in the rainy season.
one year old.
-त्रम् an umbrella; छायां ते दिनकरभाः प्रबाधमानं वर्षत्रं भरत करोतु मूर्ध्नि शीताम्
[Rām. 2.17.18.] धरः a cloud.
a eunuch, an attendant on the women's apartments; (वर्षधर्ष in the same sense). See वर्षवर.
the ruler of a Varṣa; वर्षधराभिवादिताभि- वन्दितचरणः
[Bhāg.5.3.16;] also वर्षप-पति.
a mountain bounding a Varṣa.
-पदम् a calender.
-पाकिन् m. m. the hog-plum.
-पूगः a series or collection of years.
-प्रति- बन्धः a drought.
-प्रवेगः a heavy shower of rain; वर्ष- प्रवेगा विपुलाः पतन्ति
[Rām.4.28.45.] -प्रियः the Chātaka bird.
-रात्रः the rainy season; वर्षरात्रे स्थितो रामः
[Rām. 4.3.1.] -वरः a eunuch, an attendant on the women's apartments; वर्षवराभ्यागारिकैः
[Kau.A.1.21;] ये स्वल्पसत्त्वाः प्रथममात्मीयाः स्त्रीस्वभाविनः । जात्या न दुष्टाः कार्येषु ते वै वर्षवराः स्मृताः ॥ Ak.;
[M.4.4] /5;
[Rām.2.65.7;] [Mb.9.62.5.] -वृद्धिः f. birth-day.
-शतम् a century, one hundred years.
-सहस्रम् a thousand years.