धूम

{ dhūmḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  तालों में पायी जाने वाली एक प्रकार की घास   Ex. वे धूम इकट्ठे कर रहे हैं ।

ONTOLOGY:

जलीय वनस्पति (Aquatic Plant) ➜ वनस्पति (Flora) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

   See : हुल्लड़, धूमकेतु, धुआँ, चहल-पहल, उल्कापात, धूम ऋषि, धुआँयँध

कोंकणी (Konkani) WN

   See : धूम रुशी

A dictionary, Marathi and English

   Situate at the distance of one run or stretch.
   Smoke.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A run, a race. Spirit.
 ad   Impetuously, vehemently.
  m  A smoke.

मराठी (Marathi) WN

   See : धूम ऋषी

महाराष्ट्र शब्दकोश

  स्त्री. १ धांव ; दौड ; शर्यत ; पळ . ( क्रि० मारणे ; ठोकणे ). थाट चाले गाई गोपाळांची धूम । पुढे कृष्ण राम तया सोयी । - तुगा ३२ . २ . ( ल . ) उत्सुकता ; धाडस ; धैर्य ; साहस . ३ चैन ; चंगळ ; रेलचेल ; अतिशयता ( हा शब्द फार व्यापक अर्थाने वापरतात . ) आंब्याची - लाडवांची - तुपाची - उदमाची - धूम . पावसाने धूम केली . पेंढार्‍यांनी मुलखांत धूम मांडली . क्षणभर पंतोजी गेला म्हणजे पोरे धूम मांडतात . दरोड्याची अथवा चोरांची धूम . पाहुण्यांची धूम . गाण्याची - नाचण्याची - खेळण्याची - धूम . ४ हल्ला ; गर्दी . एकदम हत्यारे उपसून आमच्यावर धूम केली . वज्राघात ९७ . ५ संहार ; बंडाळी ; दंगा ; गोंधळ ; गर्दी ; गडबड . हरि करिकुळी परबळी करि तो अतुल प्रभाव कवि धूम । - मोशल्य २ . ५० . - क्रिवि . कडाक्याने ; झपाट्याने ; तल्लखीने ; जोराने ; कांही विचार न करतां . पाऊस धूम पडतो . धूम काम चालले . जरीमरीने धूम माणसे मरुं लागली . तो धूम लोकांस मारतो - तोडतो - शिव्या देतो . धूम फौज पळाली - घोडा निघाला - तोफा सुटल्या . [ हिं . ]
  स्त्री. ( कु . ) मळणीच्या वेळी खांब्यांत दावण अडकविण्यासाठी एका वाटोळे विणलेले वेलीचे कडे .
  स्त्री. १ गाण्यांत पखवाज , मृदंग , संबळ इ० कांच निघणारा खर्ज सूर ; असा सूर निघण्याचे स्थान ; वाद्याचा असा अवयव . धुमा पहा . २ गर्जना ( तोफांची , सिंहाची ). [ ध्व . ]
  पु. धूर ; वाफ . तोय तेज धुमू । ययां वायूसी संगमू । - ज्ञा १८ . ३०८ . [ सं . धूम ; ग्री . थूमॉस ; लॅ . फ्यूमुस ; प्राज . दौम , तौम ; लिथु . दुमै ; स्ला . दमू ; हिब्रयू , धुलुइम्ह = ढग ]
०ठोकणे   पळ काढणे ; सूं बाल्या करणे .
०केतु  पु. शेंडे नक्षत्र . गगनी उगवले त्रिविध केतु । दंडकेतू धूमकेतू । - एभा ३० . ५९ . [ सं . ]
०पाहणे   पाणी , बल पाखरणे ; कसोटीस लावणे ( आटोप , मर्यादा , शक्ति , धाडस इ० ). एका धुमावरचा ( गांव इ० ) - एका धांवेच्या अंतरावर असलेला .
०धडक   क्रिवि . धीटपणाने ; झपाट्याने ; सपाट्याने ; तडाख्याने ; रगडून ; कचकावून ( जाणे , करणे , बोलणे ).
०धडाका   खा पु . १ झपाट्याचा , जोराचा , सपाट्याचा , तडाख्याचा , व्यापार , कार्य . प्रपंच अवघा धूमधडाका । - टिक १७५ . २ ( सामा . ) ओरडणे ; दणदणणे ; गर्जना करणे ; एखादा मोठा गलबला ; गंभीर घुमणारा आवाज , गोंगाट . ( क्रि० करणे ; लावणे ; मांडणे ; चालणे ; लागणे ). तोफांचा धूमधडाका
०धाम  स्त्री. धामधूम ; गडबड ; आरडाओरड - घाको १८३ . [ हिं . ]
०योनि  पु. मेघ .

A Sanskrit English Dictionary

धूम  m.  a m. (√ धू or 1. ध्वन्) smoke, vapour, mist, [RV.] &c. &c.
   smoke as a sternutatory (in 5 forms), [Suśr.] : a place prepared for the building of a house, [Jyot.]
   wheat, [L.]
   a kind of incense, [L.]
   a saint, [W.]
गर्गादि    N. of a man g.
धूम   [ cf. Lat. fumus.]
धूम    b See above.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

धूमः [dhūmḥ]   [धू-कम्पे मक्]
   Smoke, vapour; शिरांस्यपातयत्त्रीणि वेगवद्भिस्त्रिभिः शरैः । सधूमशोणितोद्गारी रामबाणाभिपीडितः ॥ [Rām. 3.27.18.] धूमज्योतिःसलिलमरुतां सन्निपातः क्व मेघः [Me.5.]
   Mist, haze.
   (a) A meteor. (b) The fall of a meteor.
   A cloud.
   Smoke inhaled (as a sternutatory).
   Belch, eructation.
   A place prepared for the building of a house. -Comp.
-आभ a.  a. of a smoky appearance, smoke-coloured. (-भः) purple.
-आवलिः  f. f. a wreath or cloud of smoke.
-उत्थम्   ammoniac.
   उद्गारः issuing of smoke or vapour; धूमोद्गारानुकृतिनिपुणा जर्जरा निष्पतन्ति [Me.71.]
   eructation, belch.
-उपहत   a suffocated by smoke.
-ऊर्णा  N. N. of the wife of Yama. ˚पतिः an epithet of Yama.
   केतनः, केतुः fire; कोपस्य नन्दकुलकाननधूमकेतोः [Mu.1.1;] [R.11.81.]
   a meteor, comet, falling star; धूमकेतुमिव किमपि करालम् [Gīt.1;] धूम- केतुरिवोत्थितः [Ku.2.32.]
   Ketu.
   a kind of horse; पृष्ठवंशे यदावर्त एकः संपरिलक्ष्यते । धूमकेतुरिति ख्यातः स त्याज्यो दूरतो नृपैः ॥ Aśvachikitsā.
  N. N. of the sun; [Mb.]
-ग्रहः   Rāhu; दुर्दर्शनेन घटतामियमप्यनेन धूमग्रहेण विमला शशिनः कलेव [Māl.2.8.]
-जः   a cloud. ˚अङ्गजम् ammoniac.
-ध्वजः   fire.-निर्गमनम् a chimney.
-प a.  a. inhaling only smoke as a sort of penance; इन्द्रेण सहिताः सर्वे आगता यज्ञभागिनः । ऊष्मपाः सोमपाश्चैव धूमपा आज्यपास्तथा [Mb.12.284.8.]
   पथः a sacrifice.
   seeking salvation by religious works; (कर्ममार्ग); जगर्ह सामर्षविपन्नया गिरा शिवद्विषं धूमपथश्रमस्मयम् [Bhāg.4.4.1.]
   an air-hole, a window.
-पानम्   inhaling smoke or vapour.
-प्राश a.  a. feeding only on smoke (as a hermit).
-महिषी   fog, mist. योनिः a cloud; cf. [Me.5.]
-लता   a mass of curling smoke; कोपानलबहुल- लोलधूमलताम् (शिखाम्) [Mu.1.9.]

Shabda-Sagara

धूम  m.  ( -मः)
   1. Smoke.
   2. Scent.
    E. धू to agitate, Unādi affix मक्.

ROOTS:

धू मक्