|
PAIN , s.दुःखं, पीडा, वेदना -नं, व्यथा, आर्त्तिःf., तापः, सन्तापः, परि-तापः, बाधा, विबाधा, आबाधा, यातना, कृच्छ्रं, कष्टं, क्लेशः, खेदः,उद्वेगः, यन्त्रणं, दुष्खं, दुःखितं, असुखं, तोदः -दनं, रायणं, विधानकं,विराधानं, प्रसूतिजं, आमनस्यं, आमानस्यं, अमानस्यं, आभीलं; ‘bodily pain as opposed to mental,’ शरीरपीडा, वेदना, कृच्छ्रं, व्याधिःm.; ‘pain in the head,’ शिरोवेदना, शिरःपीडा, शिरोर्त्तिःf.; ‘in the teeth,’ दन्तवेदना; ‘sharp pain.’ शूलः -लं, तीव्रवेदना; ‘creep- ing or flying pain,’ वेगः; ‘rheumatic pains in the bones,’ अस्थिशूलः -लं; ‘in the loins,’ कटिवेदना; ‘pains of hell,’ यातना, कारणा, याम्ययातना; ‘of labor,’ प्रसववेदना, गर्भवेदना,प्रसवव्यथा; ‘of death,’ प्राणान्तवेदना; ‘suffering pain,’ दुःखभागी-गिनी -गि (न्), दुःखभोगी &c., दुःखी &c.,; ‘accession of pain,’ दुःखसंयोगः; ‘causing pain,’ पीडाकरः -रा -रं, दुःखकरः &c.; ‘act of causing pain,’ पीडाकरणं, पीडनं; ‘freed from pain,’ दुःखातीतः -ता -तं. —
(Mental pain, disquietude) मनोदुःखं, मनः-पीडा, मनस्तापः, मनोव्यथा, मानसी व्यथा, चित्तवेदना, चित्तोद्वेगः,आधिःm. —
(Pains, toil, effort) यत्नः, प्रयत्नः, कष्टं, आयासः,प्रयासः, उद्योगः, उत्साहः, व्यवसायः, चेष्टा, उद्यमः, श्रमः, परिश्रमः,क्लेशः, आस्था; ‘to take pains,’ यत् (c. 1. यतते -तितुं), प्रयत्,व्यवसो (c. 4. -स्यति -सातुं), उद्यम् (c. 1. -यच्छति -यन्तुं), चेष्ट् (c. 1. चेष्टते -ष्टितुं), विचेष्ट्, घट् (c. 1. घटते -टितुं), उद्योगं कृ, यत्नं कृ, उत्साहंकृ. —
(Penalty) दण्डः, साहसं, शिष्टिःf., शिक्षा. ROOTS: दुखंपीडावेदनानंव्यथाआर्त्तितापसन्तापपरिबाधाविबाधाआबाधायातनाकृच्छ्रंकष्टंक्लेशखेदउद्वेगयन्त्रणंदुष्खंदुखितंअसुखंतोददनंरायणंविधानकंविराधानंप्रसूतिजंआमनस्यंआमानस्यंअमानस्यंआभीलंशरीरपीडाव्याधिशिरोवेदनाशिरपीडाशिरोर्त्तिदन्तवेदनाशूललंतीव्रवेदनावेगअस्थिशूललंकटिवेदनाकारणायाम्ययातनाप्रसववेदनागर्भवेदनाप्रसवव्यथाप्राणान्तवेदनादुखभागीगिनीगि(न्)दुखभोगीदुखीदुखसंयोगपीडाकररारंदुखकरपीडाकरणंपीडनंदुखातीततातंमनोदुखंमनमनस्तापमनोव्यथामानसीचित्तवेदनाचित्तोद्वेगआधियत्नप्रयत्नआयासप्रयासउद्योगउत्साहव्यवसायचेष्टाउद्यमश्रमपरिश्रमआस्थायत्यततेतितुंप्रयत्व्यवसोस्यतिसातुंउद्यम्यच्छतियन्तुंचेष्ट्चेष्टतेष्टितुंविचेष्ट्घट्घटतेटितुंउद्योगंकृयत्नंउत्साहंदण्डसाहसंशिष्टिशिक्षा
To PAIN , v. a.पीड् (c. 10. पीडयति -यितुं), आपीड्, उपपीड्, दुःख् (c. 10. दुःखयति -यितुं), व्यथ् (c. 10. व्यथयति -यितुं), तप् (c. 10. तापयति -यितुं), सन्तप्, परितप्, उपतप्, बाध् (c. 1. बाधते -धितुं), उद्विज् (c. 10. -वेजयति -यितुं), क्लिश् (c. 9. क्लिश्नाति, क्लेशितुं, क्लेष्टुं), अर्द् (c. 10. अर्दयति -यितुं), दुःखं कृ or दा, पीडां कृ, व्यथां कृ. ROOTS: पीड्पीडयतियितुंआपीड्उपपीड्दुख्दुखयतिव्यथ्व्यथयतितप्तापयतिसन्तप्परितप्उपतप्बाध्बाधतेधितुंउद्विज्वेजयतिक्लिश्क्लिश्नातिक्लेशितुंक्लेष्टुंअर्द्अर्दयतिदुखंकृदापीडांव्यथां
|