माया [māyā] [मा-यः बा˚ नेत्वम्]
Deceit, fraud, trick, trickery; a device, an artifice; रथचर्यास्त्रमायाभिर्मोहयित्वा परंतप
[Mb. 7.46.24;] यो मायां कुरुते मूढः प्राणत्यागे धनादिके
[Pt.1.] 359.
Jugglery, witchcraft, enchantment, an illusion of magic; स्वप्नो नु माया नु मतिभ्रमो नु
[Ś.6.1;] मायायोगविदां चैव न स्वयं कोपकारणात्
[Kau.A.1.19.] (Hence) An unreal or illusory image, a phantom, illusion, unreal apparition; मायां मयोद्भाव्य परीक्षितोऽसि
[R.2.62;] विकृतिः किं नु भवेदियं नु माया
[Ki.13.4;] [R.12.74;] oft. as the first member of comp. in the sense of 'false', 'phantom', 'illusory'; e. g. मायावचनम् false words; मायामृग &c.
A political trick or artifice, diplomatic feat.
(In Vedānta phil.) Unreality, the illusion by virtue of which one considers the unreal universe as really existent and as distinct from the Supreme Spirit; मायां तु प्रकृतिं विद्यान्मायिनं तु महेश्वरम् Śvet.
[Up.] (In Sāṅ. phil.) The Pradhāna or Prakṛiti.
Wickedness.
Pity, compassion.
N. N. of the mother of Buddha.
Ved. Extraordinary power, wisdom (प्रज्ञा).
(With Śaivas) One of the four snares (पाश) which entangle the soul.
N. N. of the city Gayā.
N. N. of Lakṣmī.
N. N. of Durgā; देवीं मायां तु श्रीकामः
[Bhāg.2.3.3.] Skill, art; दधारैको रणे राजन् वृषसेनोऽस्त्रमायया
[Mb.7.16.1.] -Comp. -आचारa. acting deceitfully.
-आत्मक a. a. false, illusory.
-उप- जीविन् a. a. living by fraud; बहवः पण्डिताः क्षुद्राः सर्वे मायो- पजीविनः
[Pt.1.288.] -कारः, -कृत्, -जीविन् m. m.) a conjurer, juggler.
-चण a.
noted for juggling.
deceptive.
-जलम् artificial water; स्निग्धत्वमायाजललेपलोपसयत्न- रत्नांशुमृजांशुकाभाम्
[N.1.93.] -दः a crocodile.
-देवी N. N. of the mother of Buddha. ˚सुतः Buddha.
-धर a. a. deceitful, illusive.
-पटु a. a. skilled in deception, fraudulent, deceitful.
प्रयोगः deceitfulness, employment of tricks or fraud; मायाप्रयोगः प्रिये
[Pt. 1.19.] employment of magic.
-फलम् a gall-nut.
-मृगः a phantom deer, an illusory or false deer.
-यन्त्रम् an enchantment.-योगः
-योधिन् a. a. fighting deceitfully.
-रसिक, -वसिक a. a. deceitful.
-वचनम् false or deceitful words.
-वादः the doctrine or illusion, (a term applied to Buddhism).
-विद् a. a. skilled in deception or magical arts.
-सुतः an epithet of Buddha.