Dictionaries | References

त्व

   
Script: Devanagari

त्व     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
tva An affix to Sanskrit adjectives and nouns to form the noun abstract. All such formations are neuter. As they demand no interpretation, and no further notice than the following exhibition of the distinction betwixt these formations and those with the affix ता, they, with the exception of certain few pertaining to Heads ii and iii., do not appear in this dictionary. These two affixes, त्व & ता, are understood by Sanskrit grammarians and scholars to be, excepting only in gender, equivalent. But they are not thus equivalent:--they demand other exceptions. In being adjuncts for the formation of the abstract noun, and in being in some few instances justly interchangeable and in some other few laxly confounded, they agree; but they differ--First, In that, whilst ता forms the abstract from adjectives, त्व, although, likewise, forming it from adjectives, forms it mainly from nouns--concrete nouns: Secondly, In that, whilst ता forms abstracts of quality, त्व forms abstracts of office or function, state or condition, and of the stages or periods of life; ता thus answering to ness, त्व to ship and hood: Thirdly, In that, whilst ता & त्व both form abstract terms expressing attributes or properties, there pertains preferableness or greater eligibility to त्व: Fourthly, In that ता, even in the cases common to ता & त्व, is the popular or familiar affix, and त्व the scholastic or ornate affix. Of the first and second particulars of difference exemplification may be adduced in योग्यता, अर्हता, आर्द्रता, उष्णता--abstracts from adjectives, answering to fitness, wetness &c.; and in राजत्व, प्रधानत्व, पंडितत्व, शिष्यत्व, दासत्व, भृत्यत्व, पितृत्व, मातृत्व, पुत्रत्व, भ्रातृत्व, भर्तृत्व, पुरुषत्व, स्त्रीत्व, बालत्व, तरुणत्व, वृद्धत्व--abstracts from concretes, answering to kingship, childhood &c. Of the third particular illustration is found in लघुता as excelled by लघुत्व, महत्ता by महत्व, गुरुता by गुरुत्व, द्रवता by द्रवत्व, अज्ञानता by अज्ञानत्व, and in दातृता &c. im- measurably by दातृत्व, वक्तृत्व, कर्त्तृत्व, नियंतृत्व, भोक्तृत्व &c. &c. Of the last particular the verification is in दुष्टता, मिष्टता, आम्लता, तीक्ष्णता, कटुता, क्षारता &c. endlessly, as compared with दुष्टत्व, मिष्टत्व &c.

त्व     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
An affix to Sanskrit adjectives and nouns to form the noun abstract.

त्व     

भाववाचक नामे साधण्याकरिता संस्कृत नामे व विशेषणे यांना लावावयाचा प्रत्यय . त्व . प्रत्यय लागून झालेली भाववाचक नामे नपुसकलिंगी असतात . ता प्रत्यय लावून भाववाचक नामे साधण्याचाहि एक प्रकार आहे . परंतु ही दोन्ही प्रकारची नामे पुष्कळ अंशी पर्यायवाचक असली तरी त्यात कांही अपवाद आहेत व भाववाचक नामे साधताना कांही ठिकाणी ता तर कोठे त्व हाच प्रत्यय विशेषकरुन लावतात . भाववाचक नामाचा ता प्रत्यय विशेषतः विशेषणांसच लावतात आणि त्व हा प्रत्यय जरी विशेषणांसच लावतात तथापि मुख्त्यवेकरुन नामांस लावण्याचा प्रघात आहे . दुसरे असे की ता प्रत्यय लागून झालेली नामे गुणवाचक असतात जसे :- योग्यता , आर्द्रता , उष्णता इ० तर त्व लागून झालेल्या नामांसच विशेष प्राधान्य आहे हे पुढील उदाहरणांवरुन दिसून येईल . जसे :- लघुता , गुरुता , द्रवता , महत्ता , अज्ञानना , दातृता इ० रुपांपेक्षा लघुत्व , गुरुत्व , दातृत्व , महत्त्व , अज्ञानत्व , इ० रुपेच अधिक रुढ प्रत्यय आहे तर त्व हा अधिक भारदस्त प्रत्यय वाटतो . जसे :- दुष्टता , आम्लता , मिष्टता , तीक्ष्णता कटुता , क्षारता ही रुपे दुष्टत्व , आम्लत्व , मिष्टत्व इ० रुपांपेक्षा अधिक रुढ आहेत परंतु दुष्टत्व , आम्लत्व ही रुपे अधिक भारदस्त वाटतात .

त्व     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
त्व  mfn. 1mfn. (त्वद्). one, several, [RV.]
त्व-त्व   , one-the other, [RV.] ; [AV. viii, 9, 9]
ROOTS:
त्व त्व
त्वद्   , partly, [RV. x, 72, 9] ; [ŚāṅkhBr. xvii, 4]
त्वद्त्वद्   , partly-partly, [RV. vii, 101, 3] ; [ŚBr.]
त्व   2 base of the 2nd personal pron.: nom.त्व॑म्acc.त्वा॑म्instr.त्व॑या ([and त्वा॑, [RV.] , also in comp. See त्वा॑-दत्त, -दात, -वृध &c.]) dat.तु॑भ्यम् ([& °भ्य, [RV.] ; [PārGṛ. i, 6, 2] ]) abl.त्व॑त् or त्व॑द् ([and त्वत्-तस्, [MBh.] &c.]) gen.त॑वloc.त्वे॑ ([[RV.] ; cf.[RPrāt. i, 19 &] g.चा-दि]), त्व॑यि ([[AV.] &c.])
त्वा   enclitic forms are acc. ([[RV.] ; [AV.] ]) gen.dat.ते ([[RV.] &c.; = τοι]);
त्व   [cf.Lat.tu &c.]
त्व  mfn. 3mfn. thy, your, ii, 20, 2.

त्व     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
त्व  mfn.  (-त्वः-त्वा-त्वं) Other, different.
E. तन् to divide or spread, and substituted for the final letter of the radical.
ROOTS:
तन्

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP