स्मृ

{ smṛ }

A Sanskrit English Dictionary

स्मृ    1. v.l. for √ स्पृ q.v.
स्मृ    2. cl. 1. P. ( [Dhātup. xxii, 35]) स्म॑रति ( mc. also °ते; pf. सस्मार, सस्मर्थ, सस्मरुः, [MBh.]; [R.] &c.; aor. अस्मार्षीत्, °षुः, ib.; fut. स्मर्ता, स्मरिष्यति, ib.; inf. स्मर्तुम्, ib.; ind.p. स्मृत्वा, [GṛŚrS.]; स्मरित्वा, [MBh.]; -स्मृत्य, स्मारम् [ q.v.] ib. &c.),

to remember, recollect, bear in mind, call to mind, think of, be mindful of ( gen. or acc.; the action remembered is expressed by a p.p. or an impf. with यद्, ‘that’, or by a fut. without यद्; the fut. may stand with यद्, if there are two actions; cf. [Pāṇ. 2-3, 52; 3-2, 112 &c.]), [RV.] &c. &c.;

to remember or think of with sorrow or regret, [MBh.];

to hand down memoriter, teach, declare, [RPrāt.]; [Kāś.]; [Pañcat.];

to recite, [Hcat.] :

Pass. स्मर्य॑ते ( aor. अस्मारि; Prec. स्मृषीष्ट or स्मरिषीष्ट),

to be remembered or recorded or declared (as a law) or mentioned in the स्मृति (with न, ‘to be passed over in silence’), [Br.]; [Rājat.]; [Sarvad.];

to be declared or regarded as, pass for ( nom. or loc.), [Āpast.]; [Kāś.] :

Caus. स्मारयति (rarely स्मरयति; mc. also Ā.; aor. असस्मरत्; Pass. स्मार्यते),

to cause to remember or be mindful of or regret, [MBh.]; [R.] &c. ( cf. [Pāṇ. 1-3, 67] Sch.);

to remind any one of (two acc. or acc. and gen. or rarely gen. of person), [MBh.]; [Kāv.] &c.:

Desid. सुस्मूर्षते ( [Pāṇ. 1-3, 57]), to wish to remember, [Bhaṭṭ.] :

Intens. सास्मर्यते or सास्मर्ति Gr.
स्मृ   [ cf. Gk. μέρμερος; Lat. memor, mora.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

स्मृ [smṛ]   I. 5 P. (स्मृणोति)
To please, gratify.
To protect, defend.
To live. -II. 1 P. (Ātm. also in epic poetry) (स्मरति, स्मृत; Pass. स्मर्यते)
(a) To remember, bear or keep in mind, recollect, call to mind, be aware of; स्मरसि सुरसनीरां तत्र गोदावरी वा स्मरसि च तदुपान्तेष्बावयोर्वर्तनानि [U.1.26.] (b) To call to mind, call upon mentally, think of; स्मरात्मनोऽभीष्टदेवताम् [Pt.1;] [R.15.45.]
To recite mentally or call upon the name of a deity &c.; यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं सबाह्याभ्यन्तरः शुचिः.
To lay down or record in a Smṛiti; तथा च स्मरन्ति.
To declare, regard, consider; निरतिशयं गरिमाणं तेन जनन्याः स्मरन्ति विद्वांसः [Pt.1.3.]
To remember with regret, yearn after, long or desire for (oft. with gen.); स्मर्तुं दिशन्ति न दिवः सुरसुन्दरीभ्यः [Ki.5.28;] कच्चिद्भर्तुः स्मरसि रसिके त्वं हि तस्य प्रियेति [Me.87;] [Mu.5.14;] भवत्याः स्मरता- त्यर्थमर्पितः (अङ्गुलीयकः) सादरं मम [Bk.8.118.]
To teach.-Caus. (स्मारयति-ते, but स्मरयति-ते in the last sense)
To cause to remember, remind, put in mind of, call to mind; अनेन मत्प्रियाभियोगेन स्मारयसि मे पूर्वशिष्यां सौदामिनीम् [Māl.1;] sometimes with two acc.; अपि चन्द्रगुप्तदोषा अतिक्रान्तपार्थिव- गुणान् स्मारयन्ति प्रकृतीः [Mu.1;] य एव दुःस्मरः कालस्तमेव स्मारिता वयम् [U.6.34.]
To give information.
To cause to remember with regret, cause to long or desire for; वरतनोः स्मरयत्यनिलोऽन्यदा [Śi.6.56;8.64.] -Desid. (सुस्मूर्षते) To wish to recollect.

Shabda-Sagara

स्मृ   r. 1st cl. ( स्मरति)
1. To remember, to recollect, to call to mind.
2. To remember with regret, to miss, (with a genitive.)
3. To record in a Smriti.
4. To recite mentally the name of a deity.
r. 5th cl. ( स्मृणोति)
1. To please or delight.
2. To guard, to protect, to cherish.
3. To breathe or live.
With वि prefixed, To forget. With सम्, To remember.
With अप, To forget.
With अनु, To remember.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  कथनस्य पूर्वानुभूतस्य वा स्मरणानुकूलव्यापारः।   Ex. न स्मरामि अहं कुत्र दृष्टः भवान् पूर्वम्।

HYPERNYMY:

कृ

ONTOLOGY:

ऐच्छिक क्रिया (Verbs of Volition) ➜ क्रिया (Verb)

Wordnet:

asm মনত পেলোৱা

bd गोसोखां

guj યાદ કરવું

hin याद करना

kan ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಬರು

kas ژٮ۪تَس تھاوُن

kok याद करप

mal ഓര്മ്മിക്കുക

mar आठवणे

nep सम्झिनु

ori ମନେ ପକାଇବା

pan ਯਾਦ ਕਰਨਾ

tam யோசி

tel జ్ఞాపకంచేయు

urd یاد کرنا , خیال کرنا , حافظہ کرنا

noun  पूर्वं घटितायाः कस्याश्चित् घटनायाः चर्चितस्य विषयस्य वा अभिज्ञानानुकूलः व्यापारः ।   Ex. तस्य नाम अहं स्मरामि ।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

होना क्रिया (Verb of Occur) ➜ क्रिया (Verb)