द्वादश स्कंध - अध्याय आठवा

श्रीगणेशायनमः । दक्षिणसागराचेंतीरी । दिव्यक्षेत्रशुचींद्रपुरी । ज्ञानारंण्यामाझारी । तपकरीपुरहर ॥१॥

स्थाणुनामासर्वेश्वर । दिव्यलिंगमनोहर । ब्रम्हविष्णुशिवाकार । मुर्तित्रयएकरुपें ॥२॥

सगुण अथवानिर्गुण । कोणजाणेयाचीखूण । स्वयेंस्वयंभुनिर्वाण । केरलीशोभनपरमात्मा ॥३॥

नित्यजयामध्यनिशीं । शक्रपूजितोभक्तीशी । अहल्याजारदोषाशीं । नाशिलेज्याच्यामहेश्वरें ॥४॥

सन्मुखजयाचेमहातरु । युगींयुगीरुपांतरुं । अश्वथ्थतुलसीबिल्वथोरु । राजवृक्षयायुगीं ॥५॥

पूर्वभागींसिद्धाचल । अनेक औषधीनिर्मल । हिंस्त्रजंतुकिंवाव्याल । नसतीवरीरंम्यतो ॥६॥

आग्नेयकोणीसिंधुतटीं । कन्याबाउभीगोमटी । रुपलावण्यातुळवटी । नाहींनाहींजियेच्या ॥७॥

दक्षिणेसींमधुसूदन । चतुर्भूजनारायण । ओवाळिजेकोटिमदन । मुखावरुनिजयाच्या ॥८॥

पश्चिमेसींअत्र्याश्रम । मनोहर असेंग्राम । विप्रसमाज उत्तम । वैदिकांचाशोभतसे ॥९॥

उत्तरेसींअतिपावन । प्रज्ञातीर्थअसेंशोभन । जयाचेकरितांस्नान । स्थीरताहोतबुद्धिसीं ॥१०॥

विक्रमाचीराजधानी । विख्यातजीउज्जयिनी । तेथूनकालिकाभवानी । आलीयेथेंप्रत्यक्ष ॥११॥

प्रत्ययदेउनीजनां । रक्षीतसेयास्थानां । भावेंकरितीपूजना । लोकजिच्यासाक्षेपें ॥१२॥

कौशिकगोत्रविष्णुनंदन । परशुरामानामेंब्राम्हण । ब्रम्हावर्तजन्मस्थान । मातारुक्मिणीजयाची ॥१३॥

याचाकेलास्वीकार । भारद्वाजकमलाकर । सावित्रीमातानिर्धार । केलेंपालनविधीनें ॥१४॥

प्रारब्धयोगेंकरितांभ्रमण । सहजलाधलेंनिधान । होतांदेवत्रयदर्शन । रमलेंमनयास्थळी ॥१५॥

सेविलासुखेंपर्वत । लाधलेंश्रीमतभागवत । अंबाचरित्र अदभुत । रंगलेंमनदेवीकृपें ॥१६॥

तेथेंबसवूनएकांती । परांबाप्रेरीवाचेप्रती । सारार्थजोभागवती । प्राकृतेंस्वयेंउकलिला ॥१७॥

वक्ताश्रोतालेखक । स्वयेंनटलीसंम्यक । परिसोतभोळेभावुक । तरोतसहजम्हणूनी ॥१८॥

षण्मासकरुनिव्रत । ग्रंथकरीसमाप्त । अक्षयय्यतृतीयामुहूर्त । अक्षय्यार्थसाधिला ॥१९॥

शालिवाहनशकवत्सर । आठराशेतेरानामखर । माधवतीजसोमवार । मृगऋक्षीपूर्णझाला ॥२०॥

ग्रंथहेंचिअमृतफळ । मधुररुचिररसाळ । सेवितीलजेप्रेमळ । नित्यतृप्तहोतीलते ॥२१॥

शोकमोहादिरोगप्रबळ । नासतीत्यांचेंतत्काळ । मृत्यूसीसुटेलपळ । भयपळेलभयानें ॥२२॥

ग्रंथ अध्यायशतक । विचित्रदेवीकौतुक । भाविकांसीभातूक । आशाभुकशमनहें ॥२३॥

ग्रंथरुपेंहाशूल । संशयदैत्यांशींसमूल । मननकरितांनाशील । सूर्यजेवींतमाते ॥२४॥

ग्रंथवज्रघेतांहाती । कामादिशत्रूकांपती । सामोरेकदांनठाकती । शरणयेतीसर्वस्वें ॥२५॥

देवीविजयपाश । बांधीवेगेंमानस । नासूनजायभवपाश । मुक्तकरीभाविकां ॥२६॥

हातीघेतांग्रंथांकुश । मनोगजराहेवश । स्वयेंहोवोनिसर्वेश । विहरेभक्त अंबेचा ॥२७॥

ग्रंथहेचिधनुर्बाण । एकाग्रकारतांभक्तेंठाण । करुनियालक्ष्यभेदन । अवलक्ष्यलाभेसुखावें ॥२८॥

ग्रंथहाचिदेवतरु । भक्त इच्छादानकरु । शिवापरीहाउदारु । आश्रयानेंओळखिजे ॥२९॥

ग्रंथहेचिगंगाजल । प्राशितांनिर्मलशीतल । तापत्रयांशीतत्काळ । शमनकरीनिश्चियें ॥३०॥

ग्रंथहाचिसुधासिंधु । देवीगीतापूर्ण इंदू । लाधेजईंबोधांमृतबिंदु । मृत्युभयमगकैचें ॥३१॥

शताघ्यायदिव्यकिरण । उगवतांसुर्यनारायण । दीर्घरात्रींजेंअज्ञान । समूळनाशहोतसे ॥३२॥

देवीविजयग्रंथ । मोक्षपुरीचामहापंथ । भक्तिज्ञानविश्वासयेथ । अवश्यलाभेपांथासी ॥३३॥

नवरात्रींकीजेव्रत । ब्रम्हचर्यवाचासत्य । अन्न आहारवर्जित । नित्यकर्मसर्वकिजे ॥३४॥

प्रथमदिवसींस्कंददोन । एकएकसप्तदिन । दशमादिसंपूर्ण । नवमीसपठनकीजे ॥३५॥

करुनीघटस्थापन । पूजाकीजेविधीन । दशमीस उद्वासन । करुनकीजेपारणा ॥३६॥

एवंकरितांआनुष्ठान । सर्वकामनेंचेंसाधन । भोगमोक्षादिनिधान । देवीकृपेंसांपडे ॥३७॥

भावबळेंभक्तजरी । नित्यपठनकरी । उणेंनाहींसंसारीं । एकमायसेवितां ॥३८॥

गातांचरित्रसोज्वळ । मनहोतसेंनिर्मळ । पापबुद्धितात्काळ । नासूनजायविवेकें ॥३९॥

मग आवडेंसदाचरण । उपजेंभक्तिआणिज्ञान । शमदमादिसाधन । सहजघडोंयेतसें ॥४०॥

कामक्रोधाचेंविंदाण । कळेंग्रंथकेलियापठण । अहंकारजायगळून । कर्तृत्वाचानिःशेषें ॥४१॥

शुद्धहोयतेणेंबुद्धी । सहजगळेउपाधी । संसारघोरमहोदधी । गोष्पदतुल्यहोतसे ॥४२॥

ऐसेंयाग्रंथाचेवचन । वेदांचेंतत्वविवेचन । भवभयाचेंमोचन । उपायसुलभजाणिजे ॥४३॥

विद्यायश आणिधन । त्रैवर्गिकांसींलाभेपूर्ण । शूद्राचेंमनोनुसंधान । देवीपडींजडेलपै ॥४४॥

याग्रंथाचेंमहिमान । कोणकरीलवर्णन । अंबुधीचेपैलगमन । केवींकोणीकरुंशके ॥४५॥

विश्वासजरीदृढ असे । तरीइच्छिलेंचिदेतसे । अनुभवेंचिकळतसे । कर्त्यांसीजाणासर्वदा ॥४६॥

एवंइच्छीतदाभवानी । ध्येइजेतींह्रदयभुवनी । मनकमलींबैस उनी । मानसोपचारेंपूजिजे ॥४७॥

तुरीयाजीवृत्ति । तिच अंबापरंज्योती । आसनकरितांमनांप्रती । सहजचीस्थिरावें ॥४८॥

वृत्तीहीचपरदेवता । गुणागुणासर्वमाता । वासनाहींअधिदेवता । नामजीयेचेंमंत्रिणी ॥४९॥

भ्रांतिदुजीदंडिणी । प्रत्यधिदेवीमोहिनी । जन्ममृत्यूजीपासूनी । प्रकटहोय उगाची ॥५०॥

अनेकहोतीकल्पना । परिवारदेवीह्याजाणा । देहचक्रीकीजेस्थापना । पूजनकरितांनबाधीती ॥५१॥

देहश्रीचक्रसुंदर । मंचककल्पिजेमनोहर । तयाचेजेखुरचार । सांगेन ऐकासदभक्त ॥५२॥

प्रथमजाणारजोगुण । दृढखूरब्रम्हाआपण । द्वितीयदेखणानारायण । सत्वगुणओळखावा ॥५३॥

रुद्रजाणिजेतृतीय । तमहाचीतिसरापाय । चौथामिश्रसदाशिव । तोजाणिजेभक्तजनीं ॥५४॥

पुरुषार्थचारीमांचवे । आशानिवारेविणावें । मच्छरदानेंशोभवावें । सचातुर्य उद्योग ॥५५॥

हंसतूलाच आस्तरण । शुद्धसत्वधराखूण । अहंकारब्रम्ह अनुभवण । कामेश्वरयेथींचा ॥५६॥

अंबात्याचेअंकावरी । सूक्ष्मत्वेंतीसुकुमारी । निश्चलत्वेंअतिसुंदरी । कुंकुमवर्णवस्तुत्वें ॥५७॥

अहंकृतीचाशोभेपाश । चित्ताचाचयेथेंअंकुश । बुद्धिइक्षुचेंधनुष्य । कुसुमशरमनहेंची ॥५८॥

एवंहीपरदेवता । मानोसोपचारेंपूजितां । भोगमोक्षाचीएकता । अनुभवासयेतसे ॥५९॥

यावृत्तीचीओळखण । तेचिईचेंआवाहन । निश्चलकीजेजैंमन । आसनहेंचतियेचें ॥६०॥

वृत्तीचेंजेंमनन । देवतेचेंतेंचीध्यान । बुद्धीचेजेमलशोधन । पाद्यकरावेंअंबेसी ॥६१॥

बुद्धींतजोशुद्धविचार । तोचअर्ध्यमनोहर । आचमनअतिसुंदर । सहिष्णुतामानसी ॥६२॥

कुसंकल्पाचेनिरसन । तेंचइचेंजलस्नान । मगपंचामृतस्नान । पंचविषयनिरिच्छता ॥६३॥

बुद्धीनेंजेंसदाचरण । तेंचदंतगपूजन । सहजजेंवर्तन । निरांजनअर्पिजे ॥६४॥

कल्पनेचेंनिरसन । तेनिर्माल्यविसर्जन । शुद्धबुद्धीचेंमनन । गंगोदकनिर्मलतें ॥६५॥

सततजोशास्त्रविचार । तीचयेथेंसंततधार । अभिषेकहानिरंतर । स्वाध्यायसूक्तेंकरावा ॥६६॥

एकाग्रकीजेधारणा । तेंचशंखोदकजाणा । सोहशब्दाचीखुणा । घंटानादजाणिजे ॥६७॥

शुन्यांतहोणेंलीन । हेंदेवतास्थापन । स्वसुखाचेआवरण । परिधानवस्त्रतियेचें ॥६८॥

शांतीचीघट्टकंचुकी । क्षमेचापदरझांकी । दुर्विचारमनटाकी । उपवस्त्रतेंचिपै ॥६९॥

तळमळींचेंआचमन । विश्वासाचेचंदन । कुंकुमतिलकजाण । यदृच्छालाभाचा ॥७०॥

भवजालसंभ्रम । हाचिअर्पिजेयक्षकर्दम । अज्ञानध्वांतपरम । अंजननेत्रींघालावें ॥७१॥

अनेकचमत्कृत आचार । तेचतुःषष्ठ्युपचार । पुष्पेंअतिमनोहर । नामोच्चरवाचेचे ॥७२॥

नवचक्रेंनवद्वारें । देवतांतेथेंसपरिवारे । प्राप्तविषय उपचारें । नवावरणेंअर्पावीं ॥७३॥

पंचतत्वेंपंचमकार । अर्पूनव्हावेंतदाकार । सुवासनासुगंधथोर । धुपजाळुंतियेपुढें ॥७४॥

वस्तुज्ञान उजळूंदीप । सर्वभोगजेअमूप । नैवेद्यठेऊंसमीप । पंचप्राणप्राणाहुती ॥७५॥

आतृप्तजेंभोजन । तेंचिनैवद्य अर्पण । तृप्तीसुखजेंमाझें ॥७६॥

दृश्यरुपहेंसकळ । ब्रम्हचभासेंकेवळ । रंगलामुखीतांबूल । वृंत्तीरुपदेवीचे ॥७७॥

नवप्राणनवार्तीं । प्राणहाकर्पुरज्योती । जीवहाचीचित्‍ ज्योती । कुलदीपप्रकाशूं ॥७८॥

इंद्रियांचेव्यापार । तोचिहोमसाचार । ज्ञानाग्नींमाझीनिर्धार । एकमनेंकरावा ॥७९॥

क्रोधपशुदेऊंबळी । विचारशस्त्रेंअंबेजवळी । तयाचेमगशिरकमळीं । कामकर्पूरपेटऊं ॥८०॥

तयाप्रकाशाचेसरी । पाहूंस्वरुपसुखलहरी । आनंदाचेनिर्भरी । स्तवनकरुंअलौकिक ॥८१॥

अनिर्वाच्यजीपदवी । वाचाकेवींतयास्तवी । मनहीजेथेनपवीं । कैसेंआतांस्तवावे ॥८२॥

स्तवावेंऐसेंवाटे । हेंचिपाहूकोठेंउमटे । पाहतांतोंमीचभेटे । मजलागीमाझ्यांत ॥८३॥

मीचएक उर्वरींत । मजवांचूननसेकिंचित । मीस्वयेंअद्वैत । द्वैतमीचसर्वत्र ॥८४॥

मीच आत्मास्वयंज्योती । मीचपुरुषप्रकृति । मीच आकृतिविकृती । अविद्याविद्यामीच असे ॥८५॥

मीचमहदहंकार । तमावरणमीचसाचार । आकाश आणिसमीर । मीचपावकजाहलो ॥८६॥

मीचवारीआणिधरा । शब्दस्पर्शमीचखरा । रुपरसगंधसारा । मीचझालोंगुणत्रय ॥८७॥

रजोगुणीमीचविधी । इच्छामीचतयामधीं । सत्पत्तीचेकार्यसाधी । माझामीचजगत्कर्ता ॥८८॥

सत्वगुणीमीहरी । ज्ञानशक्तीमीमाझारी । मीचमाझेंपालनकरी । मीचएकसर्वभर्ता ॥८९॥

तमोगुणीमीचहर । क्रियामीचनिर्धार । मीचमाझासंहार । लीलामात्रेंकरीतसे ॥९०॥

पूर्वीमीचझालोंपरा । पश्यंतीमीच अवधारा । मध्यमामीचविस्तारा । वैखरींरुपेंपावलों ॥९१॥

मीचप्रणवजाहलों । पंचदेवमीनटलो । पंचाशद्वर्णझालों । मीझालोंदेवीप्रणवा ॥९२॥

पंचरुपेंमीचप्रकृती । गायत्रीमीचव्याह्रंती । वेदशास्त्रेंमीचस्मृती । पुराणेमीचसर्वभाषा ॥९३॥

मीचयज्ञेश्वर । मीचप्राणप्राणेश्वर । मीच अव्यक्तसर्वेश्वर । व्यक्तमीचसर्वत्र ॥९४॥

पांचाचेंपंचीकरण । मीचकेलेमिश्रण । दशेंद्रियाचागण । तद्देवतांझालोंमी ॥९५॥

देवराक्षस असुर । यक्षचारणकिन्नर । गंधर्वपुरुषविद्याधर । अप्सरागणमीचझालों ॥९६॥

मनुष्यसर्पभूतगण । चतुर्धाजंगम आपण । वृक्षऔशधीपाषाण । तस्तुमात्रमीच असे ॥९७॥

जड आणिचैतन्य । मजहूनकोठेंअन्य । मीचसर्वत्रमान्य । सेव्यसेवकमीच असे ॥९८॥

शक्तीआणिशक्त । मीच असेंव्यक्ताव्यक्त । मीचसेवकमीचभक्त । शक्तीशिवएकमी ॥९९॥

मीजमजकल्पिलें । मीचपुन्हांमजगिळिलें । एकलामीचकल्पांती ॥१००॥

ऐसामीसर्वेश्वर । आत्मामीकामेश्वर । भुवनेशीशक्तीअंकावर । माझेंमीचघेतली ॥१०१॥

शक्तीसहमीईश्वर । पृथकत्वेंमीनिराकार । एकत्वेंहीनिर्विकार । आश्चर्यकरमाझामी ॥१०२॥

शक्तीशींजेव्हांभिन्न । रुपेंकरितांमीदोन । तैचहेंसर्वनिर्माण । व्यक्तझालोंमीचप्रपंची ॥१०३॥

शक्तीसींजेव्हांअभिन्न । अव्यक्ततेव्हांचिदघन । एवंमाझेंमीचस्तवन । करणेंकेवीं ॥१०४॥

ऐसाठसणेंविचार । हाश्रीगुरुउपकार । अंबेहूनिगुरुथोर । जेणेंनिजरुओपिले ॥१०५॥

श्रीगुरुशींम्हणूशंकर । तरीसांम्यतानेनेहर । भक्तवरदशत्रूहर । भेदकार्यतयाचे ॥१०६॥

ऐसानसेसदगुरु । सुष्टादुष्टाचेहेंतारुं । दर्शनमात्रेंपरात्परु । प्राप्तहोयसर्वासी ॥१०७॥

विष्णुम्हणूश्रीगुरुशी । तोनतुळेउपमेसी । निरिच्छ आवडेतयासी । आवडनिवडनसेयेथें ॥१०८॥

विरंचिसमम्हणोकेवी । तोकर्मभोगदाखवी । मित्र आयुष्यहरवी । तो उपमेसीअयोग्य ॥१०९॥

कामधेनुकल्पतरु । परिसकेवींउपमाकरुं । एसामाझाश्रीगुरु । स्वस्वरुपदेतसे ॥११०॥

अनुपम्यहीगुरुमूर्ति । स्वयेंहाचत्रिमूर्त्रि । शक्तीमानहाच अमूर्ति । नमितांयाशीसर्वनमिले ॥१११॥

देवीविजयग्रंथसुंदर । फलश्रुतीचाविस्तार । आत्मपूजेचाप्रकार । वर्णिलायेथेंअंबेनें ॥११२॥

श्रीदेवीविजयेद्वादशस्कंदेअष्टमोऽध्यायः समाप्तः ॥८॥

शुभंभवतु ॥