संस्कृत सूची|संस्कृत साहित्य|व्याकरणः|व्याकरणमहाभाष्य|अध्याय १|पाद १| खण्ड १० पाद १ खण्ड १ खण्ड २ खण्ड ३ खण्ड ४ खण्ड ५ खण्ड ६ खण्ड ७ खण्ड ८ खण्ड ९ खण्ड १० पाद १ - खण्ड १० व्याकरणमहाभाष्य म्हणजे पाणिनि लिखीत अष्टाध्यायीतील काही निवडक सूत्रांवर पतञ्जलिने केलेले भाष्य. या ग्रंथाची रचना ई.पू २०० ते ई.पू १४० मध्ये केली गेली, असे मत व्याकरण पंडितांचे आहे. Tags : grammerpaninivyakaranamahabhashyaपाणिनिव्याकरणव्याकरणमहाभाष्य खण्ड १० Translation - भाषांतर १ - ३० - वृद्धिग्रहणम् किमर्थम्. यस्य अचाम् आदिः तत् वृद्धम् इति इयति उच्यमाने दात्ताः, राक्षिताः अत्र अपि प्रसज्येत ।२ - ३० - वृद्धिग्रहणे पुनः क्रियमाणे न दोषः भवति ।३ - ३० - अथ यस्यग्रहणम् किमर्थम् ।४ - ३० - यस्य इति व्यपदेशाय ।५ - ३० - अथ अज्ग्रहणम् किमर्थम् ।६ - ३० - वृद्धिः यस्य आदिः तत् वृद्धम् इति इयति उच्यमाने इह एव स्यात् ऐतिकायनीयाः, औपगवीयाः ।७ - ३० - इह न स्यात् गार्गीयाः, वात्सीयाः इति ।८ - ३० - अज्ग्रहणे पुनः क्रियमाणे न दोषः भवति ।९ - ३० - अथ आदिग्रहणम् किमर्थम् ।१० - ३० - वृद्धिः यस्य अचाम् तत् वृद्धम् इति इयति उच्यमाने सभासन्नयने भवः साभसन्नयनः इति अत्र प्रसज्येत ।११ - ३० - आदिग्रहणे पुनः क्रियमाणे न दोषः भवति ।१२ - ३० - वृद्धसञ्ज्ञायाम् अजसन्निवेशात् अनादित्वम् ।१३ - ३० - वृद्धसञ्ज्ञायाम् अजसन्निवेशात् आदिः इति एतत् न उपपद्यते ।१४ - ३० - न हि अचाम् सन्निवेशः अस्ति ।१५ - ३० - ननु च एवम् विज्ञायते अच् एव आदिः अजादिः ।१६ - ३० - न एवम् शक्यम् ।१७ - ३० - इह एव प्रसज्येत औपगवीयाः ।१८ - ३० - इह न स्यात् गार्गीयाः इति ।१९ - ३० - एकान्तादित्वम् तर्हि विज्ञायते ।२० - ३० - एकान्तादित्वे च सर्वप्रसङ्गः ।२१ - ३० - इह अपि प्रसज्येत सभासन्नयने भवः साभसन्नयनः इति ।२२ - ३० - सिद्धम् अजाकृतिनिर्देशात् ।२३ - ३० - सिद्धम् एतत् ।२४ - ३० - कथम् ।२५ - ३० - अजाकृतिः निर्दिश्यते ।२६ - ३० - एवम् अपि व्यञ्जनैः व्यवहितत्वात् न प्राप्नोति ।२७ - ३० - व्यञ्जनस्य अविद्यमानत्वम् यथा अन्यत्र ।२८ - ३० - व्यञ्जनस्य अविद्यमानवद्भावः वक्तव्यः यथा अन्यत्र अपि भवति व्यञ्जनस्य अविद्यमानवद्भावः ।२९ - ३० - क्व अन्यत्र ।३० - ३० - स्वरे ।१ - १३ - वा नामधेयस्य ।२ - १३ - वा नामधेयस्य वृद्धसञ्ज्ञा वक्तव्या देवदत्तीयाः, दैवदत्ताः, यज्ञदत्तीयाः, याज्ञदत्ताः ।३ - १३ - गोत्रोत्तरपदस्य च ।४ - १३ - गोत्रोत्तरपदस्य च वृद्धसञ्ज्ञा वक्तव्या कम्बलचारायणीयाः, ओदनपाणिनीयाः, घृतरौढीयाः ।५ - १३ - गोत्रान्तात् वा असमस्तवत् ।६ - १३ - गोत्रान्तात् वा असमस्तवत् प्रत्ययः भवति इति वक्तव्यम् एतानि एव उदाहरणानि ।७ - १३ - किम् अविशेषेण ।८ - १३ - न इति आह ।९ - १३ - जिह्वाकात्यहरितकात्यवर्जम् ।१० - १३ - जिह्वाकात्यम् हरितकात्यम् च वर्जयित्वा जैहवाकाताः, हारितकाताः ।११ - १३ - किम् पुनः अत्र ज्यायः ।१२ - १३ - गोत्रान्तात् वा असमस्तवत् इति एव ज्यायः ।१३ - १३ - इदम् अपि सिद्धम् भवति पिङ्गलकाण्वस्य छात्त्राः पैङ्गलकाण्वाः ।१ - १५ - यस्याचामादिग्रहणम् अनुवर्तते उताहो न ।२ - १५ - किम् च अतः ।३ - १५ - यदि अनुवर्तते इह च प्रसज्येत त्वत्पुत्रस्य छात्त्राः त्वात्पुत्राः, मात्पुत्राः इह च न स्यात् त्वदीयः, मदीयः इति ।४ - १५ - अथ निवृत्तम् एङ् प्राचाम् देशे यस्याचामादिग्रहणम् कर्तव्यम् ।५ - १५ - एवम् तर्हि अनुवर्तते ।६ - १५ - कथम् त्वापुत्राः, मात्पुत्राः इति ।७ - १५ - सम्बन्धम् अनुवर्तिष्यते ।८ - १५ - वृद्धिः यस्य अचाम् आदिः तत् वृद्धम् ।९ - १५ - त्यदादीनि च वृद्धसञ्ज्ञानि भवन्ति ।१० - १५ - वृद्धिः यस्य अचाम् आदिः तत् वृद्धम् ।११ - १५ - एङ् प्राचाम् देशे ।१२ - १५ - यस्याचामादिग्रहणम् अनुवर्तते ।१३ - १५ - वृद्धिग्रहणम् निवृत्तम् ।१४ - १५ - तत् यथा कः चित् कान्तारे समुपस्थिते सार्थम् उपादत्ते ।१५ - १५ - सः यदा निष्कान्तारीभूतः भवति तदा सार्थम् जहाति१ - १ - एङ् प्राचाम् देशे शैषिकेषु इति वक्तव्यम् सैपुरिकी सैपुरिका स्कौनगरिकी स्कौनगरिका इति । N/A References : N/A Last Updated : January 17, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP