सूर्य जिकीन म्हणे खद्योत ॥ मक्षिका भूगोळ हालवूं इच्छीत ॥ वडवानळ धगधगित ॥ पतंग धांवे ग्रासावया ॥१॥
मजसी तैसा युद्धासी ॥ मानववंशी तूं आलासी ॥ माझे बाण केवीं साहसी ॥ समरांगणीं न कळे हें ॥२॥
यावरी बोले लक्ष्मण ॥ तुझें दृष्टीसी दिसतों लहान ॥ भस्में आच्छादिला हुताशन ॥ क्षणें कानन जाळील ॥३॥
दृष्टीसी न भरे केसरी ॥ परी क्षणें महागज विदारी ॥ वज्र धाकुटें परि करी ॥ चूर्ण सकळ नगांचें ॥४॥
खुजट दिसे वामन ॥ परी ढेंगेंत आटिलें त्रिभुवन ॥ घटोद्भवाची तनू सान ॥ परी सागर संपूर्ण प्राशिला ॥५॥
चिमणाच दिसे चंडांश ॥ परी मेदिनीभरी प्रकाशी ॥ तेवीं नरवीर राघवेश ॥ त्याचा दास मी असे ॥६॥
तुज आजि मी समरांगणीं ॥ खंड विखंड करीन बाणीं ॥ इंद्रादि देव पाहती गगनीं ॥ मनोरथ पुरवीन तयांचे ॥७॥
ऐकतां शोभला शक्रारि ॥ दिव्य बाण ते अवसरीं ॥ सोडी रामानुजावरी ॥ प्रळय चपळेसारिखा ॥८॥
जैसें सद्विवेकेंकरून ॥ ज्ञानी क्रोध टाकी खंडोन ॥ तैसा सौमित्रें तोडिला बाण ॥ निजशरेंकरूनियां ॥९॥
परम क्षोभला इंद्रजित ॥ बाणांचा पर्जन्य पाडित ॥ एके बाणेंच सुमित्रासुत ॥ पिष्ट करूनि टाकीतसे ॥११०॥
उगवतां वासरमणी ॥ भगणें लोपती जेवीं गगनीं ॥ कीं जलदजाल तत्क्षणीं ॥ प्रभंजन विध्वंसी ॥११॥
बोध प्रकटतां अंतरीं ॥ बहुत पातकें संहारी ॥ कीं आत्मज्ञान जेवी हरी ॥ संसारदुःखें अनेक ॥१२॥
तैसे इंद्रजिताचे शर पाहीं ॥ जो जनकाचा कनिष्ठ जावई ॥ बाण सर्व छेदूनि लवलाही ॥ पाडितसे एकीकडे ॥१३॥
सौमित्र सोडी एक शर ॥ त्यापासूनि बाण निघती अपार ॥ जैसा एकुलता एक पुत्र ॥ वाढे संतति बहु त्याची ॥१४॥
कीं तैलबिंदु जळीं पडतां ॥ पसरे चहूंकडे तत्वतां ॥ कीं सत्पात्रीं दान देतां ॥ कीर्ति प्रगटे सर्वत्र ॥१५॥
कुलवंतावरी उपकार करितां ॥ ते यश प्रगटें न सांगतां ॥ तैसा एक बाण सोडितां ॥ पसरती बहु चहूंकडे ॥१६॥
लक्षांचे लक्ष बाण ॥ सोडितसे सुमित्रानंदन ॥ इंद्रजित तितुके छेदून ॥ एकीकडे पाडी पैं ॥१७॥
इंद्रजित तुकावी मान ॥ म्हणे धन्य वीर लक्ष्मण ॥ रणधीर न ढळे ठाण ॥ योद्धा निपुण होय हा ॥१८॥
असो इंद्रजितें जपोनि मंत्र ॥ सोडिलें तेव्हां पर्जन्यास्त्र ॥ हस्तिशुंडेऐसी धार ॥ मेघ अपार वर्षती ॥१९॥
ऐसे देखोनि लक्ष्मण ॥ वातास्त्र जपोनि उडवी पर्जन्य ॥ जैसे वैराग्य प्रगटतां संपूर्ण ॥ संसारदुःखें वितुळती पैं ॥१२०॥
परी वात सुटला अद्भुत ॥ इंद्रजिताचें कटक उडत ॥ रावणीनें महापर्वत ॥ आड घातले वायूसी ॥२१॥
जैसें मायाजाळ अद्भुत ॥ तैसे आड दिसती पर्वत ॥ मग सौमित्रें वज्रें बहुत ॥ सोडोनि नग फोडिले ॥२२॥
करितां सारासार श्रवण ॥ काम क्रोध जाती वितळोन ॥ तैसे पर्वत फोडून ॥ पिष्टवत पैं केले ॥२३॥
मग तो सुलोचनावर ॥ सोडी वडवानळास्त्र ॥ त्यावरी दशरथी वीर ॥ सागरास्त्र सोडीतसे ॥२४॥
सागर अद्भुत देखोनी ॥ अगस्तिमंत्र जपे रावणी ॥ तत्काळ समुद्र आटोनी ॥ क्षणमात्रें टाकिला ॥२५॥
पापास्त्र सोडी इंद्रजित ॥ नाममंत्र जपे सुमित्रासुत ॥ माहेश्वर रावणी प्रेरित ॥ सौमित्र जपे ब्रह्मास्त्र ॥२६॥
ब्रह्मास्त्र श्रेष्ठ सर्वांत ॥ तेणें माहेश्वर ग्रासिलें समस्त ॥ जांबुवंत आणि हनुमंत ॥ तटस्थ कौतुक पाहती ॥२७॥
परम कोपा चढला रावणी ॥ पांच बाण काढी निवडोनी ॥ कीं पांचही सौदामिनी ॥ मेघाबाहेर निघाल्या ॥२८॥
ते अनिवार पांच बाण ॥ सोडिले आकर्णवरी ओढून ॥ अकस्मात येऊन ॥ सौमित्राचे हृदयीं भरले ॥२९॥
मेरु मांदार होती चूर्ण ॥ ऐसे ते कठोर पाच बाण ॥ भोगींद्रावतार लक्ष्मण ॥ तेणेंचि व्यथा साहिली ॥१३०॥
सवेंचि वीर लक्ष्मण ॥ सोडिता जाहला नव बाण ॥ इंद्रजिताचें कपाळ फोडून ॥ आंत संपूर्ण रूतले पैं ॥३१॥
इंद्रजित योद्धा दारुण ॥ बाल्यदशावेष्टित लक्ष्मण ॥ स्नेहें दाटोनि बिभीषण ॥ गदा झेलीत पुढें आला ॥३२॥
गदा फिरवूनि ते वेळीं ॥ इंद्रजिता वरी टाकिली ॥ येरे शर सोडोनि पाडिली ॥ एकीकडे आडवी ते ॥३३॥
मेघनादें सोडोनि पंचबाण ॥ हृदयीं खिळिला बिभीषण ॥ जांबुवंत ते दोखोन ॥ पुढें धांवे काळ जैसा ॥३४॥
पर्वतीं वज्र पडे अकस्मात ॥ तैसा रावणीवरी जांबुवंत ॥ हस्तचपेटें त्याचा रथ ॥ अश्वांसहित चूर्ण केला ॥३५॥
विरथ होऊन इंद्रजित ॥ भूमीवरी उभा युद्ध करित ॥ तों हनुमंतें विशाळ पर्वत ॥ रावणीवरी टाकिला ॥३६॥
नळ नीळ ऋृषभ अंगद ॥ शरभ गवय गवाक्ष कुमुद ॥ केसरी पावकलोचन मैंद ॥ एकदांचि उठावले ॥३७॥
शिळा पर्वत ते अवसरीं ॥ टाकिती बळेंचि शक्रारीवरी ॥ देव पाहती अंबरीं ॥ कौतुक परम युद्धाचें ॥३८॥
इंद्रजित चतुर बहुत ॥ परम पराक्रमी रणपंडित ॥ तितुक्यांचे फोडी पर्वत ॥ बाणजाळ घालूनियां ॥३९॥
तंव इंद्रजित उडाला ॥ मेघाआड जाऊनि ते वेळां ॥ तेथोनियां वर्षों लागला ॥ बाणजाळ फार कपींवरी ॥१४०॥
सौमित्राचें ठाण गोजिरें ॥ मग काय केलें वायुकुमरें ॥ तळहातीं सौमित्र त्वरें ॥ उभा करूनि उडाला ॥४१॥
द्वादश गांवे इंद्रजित ॥ शतयोजनें उंच हनुमंत ॥ संग्राम केला अद्भुत ॥ उतरे इंद्रजित पृथ्वीवरी ॥४२॥
खालीं उतरला लक्ष्मण ॥ तों समस्त देव ऋषिगण ॥ सौमित्रासी चिंतिती कल्याण ॥ विजयी पूर्ण हो आजी ॥४३॥
पाठीसी वानरांचे भार ॥ आवेशें गर्जती वारंवार ॥ मांडलें परम घनचक्र ॥ अनिवार वीर दोघेही ॥४४॥
सिंहनादेकरून ॥ दोघेही गर्जविती गगन ॥ महाआवेशें संपूर्ण ॥ ब्रह्मांड ग्रासूं भाविती ॥४५॥
दोघांचे अंगीं रुतले शर ॥ जैसी पिच्छें पसरिती मयूर ॥ कीं पर्वतासी फुटले तृणांकुर ॥ तैसे वीर दिसती ॥४६॥
याउपरी सौमित्रवीर ॥ तूणीरांतूनि काढी दिव्य शर ॥ जैसा तृतीय नेत्रींचा वैश्वानर ॥ अकस्मात प्रगटला ॥४७॥
जैसा माध्यान्हींचा गभस्ति ॥ तैसीं बाणांचीं मुखें दिसती ॥ तयांची किरणें प्रकाशलीं क्षितीं ॥ न लक्षवे कोणातें ॥४८॥
रामनाममुद्रांकित ॥ देदीप्यमान बाण समर्थ ॥ सुमित्रासुताचे मनोरथ ॥ पूर्णकर्ता निर्धारें ॥४९॥
तो बाण धनुष्यावरी ॥ सौमित्रें योजिला झडकरी ॥ आकर्ण ओढोनि अंतरीं ॥ काय चिंतिता जाहला ॥१५०॥