मंगलाचरण

श्रीगणेशाय नमः। श्रीसरस्वत्यै नमः। श्रीगुरुभ्यो नमः।
श्रीकुलदेवताभ्यो नमः। श्रीमातापितृभ्यां नमः।
करदर्शन
कराग्रे वसते लक्ष्मीः करमध्ये सरस्वती।
करमूले तु गोविन्दं प्रभाते करदर्शनम॥ १ ॥

भूमिवन्दन
समुद्रवसने देवि पर्वतस्तनमन्डले।
विष्णुपत्नि ! नमस्तुभ्यं पादस्पर्शं क्षमस्व मे॥ २ ॥

प्रातःस्मरण
गणनाथसरस्वतीरविशुक्रबृहस्पती‌‌‍न् ।
पंञ्चैतान्संस्मरेन्नित्यंवेदवाणीप्रवृत्तये॥ ४ ॥
विनायकं गुरुं भानुं ब्रम्हविष्णुमहेश्र्वरा‌न्
सरस्वतीं प्रणौम्याद्यौ सर्वकार्यार्थसिध्दये॥ ५ ॥
अभीप्सितार्थसिंध्दयर्थं पूजितो यः सुरासुरैः।
सर्वविघ्नहरस्तस्मै गणाधिपतये नमः॥ ६ ॥
गुरुर्ब्रम्हा गुरर्विष्णु गुरुर्देवो महेश्वरः ।
गुरुः साक्षात्परब्रह्म तस्मै श्रीगुरुवे नमः ॥ ७ ॥
पुण्यश्लोको नलो राजा पण्यश्लोको युधिष्ठिरः ।
पुण्यश्लोको च विदेहश्र्च पुण्यश्लोको जनार्दनः ॥ ८ ॥
कर्कोटकास्य नागस्य दमयन्त्या नलस्य च ।
ऋतुपर्णस्य राजर्षेः कीर्तनं कलिनाशनम् ॥ ९ ॥
अश्र्वत्थामा बलिर्व्यासो हनुमांश्र्च बिभीषणः ।
कृपः परशुरामश्र्च सप्तैते चिरजीवनः ॥ १० ॥
सप्तैतान संस्मरेनित्यं मार्कण्डेयमथाष्टम‍म् ।
जीवेव्दर्षशतं साग्रमपमृत्युविवर्जितः ॥ ११ ॥
बलिर्बिभीषणो भीष्मो प्रल्हादो नारदो ध्रुवः ।
षडैते वैष्णवास्तेषां स्मरणं पापनाशनम‌‌ ॥ १२ ॥
अहल्या द्रोपदी सीता तारा मन्दोदरी तथा ।
पञ्चकन्याः स्मरेन्नित्यं महापातकनाशनम ॥ १३ ॥
अयोध्या मथुरा माया काशी कञ्ची अवन्तीका ।
पुरी द्वारावती चैव सप्तैता मोक्षदायिकाः ॥ १४ ॥
कृष्णाय वासुदेवाय हरये प्रमात्मने ।
प्रणतक्लेशनाशाय गोविन्दाय नमो नमः ॥ १५ ॥
वसुदेवसुतम देवं कंसचाणूरमर्दनम ।
देवकीपरमान्दं कृष्णं वन्दे जगदगुरुम ॥ १६ ॥
उत्तिष्ठिउत्तिष्ठ गोविन्द उत्तिष्ठ गरुडध्वज‌ः ।
उत्तिष्ठ कमलाकान्त त्रैलोक्यं मङ्गलं कुरुः ॥ १७ ॥
मङ्गलं पुण्डरीकाक्षो मङ्गलायतनं हरिः ॥ १७ ॥
विश्र्वेशम माढवं ढुण्ढिं दण्डपाणिं च भैरवम ।
वन्दे कशीम गुहां गग्ङां भवानीं मणिकार्णिकाम ॥ १८ ॥
प्रातः स्मरामि गननाथमनाथबन्धुं । सिन्दूरपूरपरिशोभितगण्ड्युग्मम ।
उद्द्ण्ड्विघ्नपरिखण्डचण्डद्ण्डमाखण्डलादिसुरनायकवृन्दवन्द्यम ॥ २० ॥
प्रातः स्मरामि भवभितिहरं सुरेशं गंगाधरं वृषभवाहनमम्बिकेशम ।
खट्वांगशूलवरदाभयहस्तमीशं संसाररोगहरमौषध्मद्वितीयम ॥ २१ ॥
ब्रम्हा मुरारिस्त्रिपरन्तकारिर्भानुः शशी भूमिसुतो बुध्श्र्च ।
गुरुश्र्च शुक्रः शनिराहुकेतवः कुर्वन्तु सर्वे मम सुप्रभातम ॥ २२ ॥

देवांच्याभूपाळ्या
कांकडआरती १
कांकडआरती २

मुखप्रक्षालन
कांकडा झाला आतां मुख प्रक्षाळा ।
नवनीत शर्करा घेउनि आली वैधर्भीबाळा ॥ ध्रु . ॥
उठले श्रीहरी नवरत्न चवरंगी ।
भाळी रेखिला कस्तुरी टिळा चंदनसर्वांगी ।
सुवासिक तुळशीची माळा शिंरीं मुगूट नवरंगी ॥ १ ॥
रत्नखचित तबकीं भरल्या नवनवीत शर्करा ।
तांबुल घेउन सवें चालिले वारिती चामरा ।
तयेवेळीं वर्णिती चारी साही आठरा ॥ २ ॥
आपापल्या जागीं बैसली भक्तसभा दाट ।
आनंदे गर्जती परी ठेवुनी लल्लाट ।
शुकसनकदिक वसिष्ठ नारद भेंटूं आले नीलकंठ ॥ ३ ॥
उध्दव अक्रूर उभे राहिले जोडुनियां करां ।
याचक आले दान मागण्या द्यावें सर्वेश्र्वरा ।
तुकया दासा भजन दे उचित निरंतरा ॥ ४ ॥
स्नानविधी
दररोज सकाळी , दुपारी व संध्याकाळी याप्रमाणे त्रिकाळ्स्नान करणे उत्तम . तथापि त्यांतही दररोज सकाळी सूर्योदयापूर्वी स्नान करणे सर्व दॄष्टीनी अत्यंत आवश्यक आहे . आपण दररोज तीर्थचे ठिकाणी जाऊन स्नान करु शकत नाही . यासाठी स्नान चालू असता पुढिल श्लोक म्हणून तीर्थ - स्नानाचे पुण्य संपादन करावे .
स्नानकरतानाम्हणावयाचेश्लोक
गंगे च यमुने चैव गोदावरि सरस्वती ।
नर्मदे सिंधु कावेरि जलेऽस्मिन सन्निधिं कुरु ॥
नमामि गंगे तव पादपक्ङ्जं , सुरासुरैरर्वन्दितदिव्यरुपम् ।
भुक्तिं च मुक्तिं च ददासि नित्यं , भावानुसारेण सदा नराणाम् ।
गंगागंगेतियो ब्रूयात् योजनानां शतैरपि ।
मुच्यते सर्वपापेभ्यो विष्णुलोकं स गच्छति ॥
गंगाद्वारे कुशावतें बिल्वले निलपर्वते ।
स्नात्वा कनखले तीर्थे पुनर्जन्म न विद्यते
पापोऽहं पापकर्माऽहं पापात्मा पापसंभवः ।
त्राहि मां कृपया गंगे सर्वपापहरा भव ।
पुष्कराद्यानि तीर्थानि गंगाद्याः सरितस्तथा ।
आगच्छतु पवित्राणि स्नानकाले सदा मम ॥
त्वं राजा सर्वतीर्थानां त्वमेव जगतः पिता ।
याचितं देहि मे तीर्थं तीर्थराज नमोऽस्तुते ।
अपामधिप्तिस्त्वं च तीर्थेषु वसतिस्तव ।
वरुणाय नमस्तुभ्यं स्नानानुज्ञां प्रयच्छ मे ॥
अधिष्ठत्र्यश्र्च तीर्थानां तीर्थेषु विचरन्ति याः ।
देवतास्ताः प्रच्छन्तु स्नानअज्ञां मम सर्वदा॥
सूर्यनमस्कार
स्नान केल्यावर शास्त्रोक्त पध्द्तीने सूर्य नमस्कार घालावे . सूर्य ही तेजस्वी देवता असून तिची उपासना केली असता आरोग्य लाभते . आरोग्य हाच आपल्या जीवनाचा पाया आहे . प्रथम आचमन , प्राणायाम करावा . त्यानंतर नमस्कार घालावे . सुरवात पढीलप्रमाणे करावी .
ध्येयःसदा सीवतॄमण्डलमध्यवर्ती , नारयणःसरजासनसंनिविष्टः ।
केयूरवान् मकरकुण्डलवान् किरीटी , हारी हिरण्मवपुर्धॄतशंखचक्रः ।
सूर्याचीबारानावे
१ . ॐ मित्राय नमः
२ . ॐ रवये नमः
३ . ॐ सूर्याय नमः
४ . ॐ भनवे नमः
५ . ॐ खगाय नमः
६ . ॐ पूष्णे नमः
७ . ॐ हिरण्यगर्भाय नमः
८ . ॐ मरीचये नमः
९ . ॐ आदित्याय नमः
१० . ॐसवीत्रए नमः
११ . ॐ अकर्य नमः
१२ . ॐ भास्कराय नमः
ॐ श्रीसवितृसूर्यनारायणाय नमः ।
मित्ररविसूर्यभानुखगपूषहिरण्यगर्भरीच्यादित्यसवित्रर्कभास्केरेभ्यो नमो नमः ॥
नमस्कार घालून झाल्यावर खालील श्लोक म्हणावे व तीर्थ घ्यावे :
आदित्यस्य नमस्कारान् ये कुर्वन्ति दिने दिने ।
जन्मान्तरसहस्त्रेषु दरिद्र्यं नोपजायते ॥ १ ॥
अकालमृत्युहरणं सर्वव्याधिविनाशनम्।
सूर्यपादोदकं तीर्थं जठरे धार्याम्यहम् ॥ २ ॥
अनेन सूर्यनमस्काराख्येन कर्माणा श्रीसवितॄसूर्यनारयणः प्रीयताम् ।