गणेश स्थापना - भाग ३

१५) वंदन
वक्रतुंड महाकाय सूर्यकोटिसमप्रभ ।
निर्विघ्नं कुरु मे देव सर्वकार्येषु सर्वदा ॥
( अक्षता वाहाव्यात. नमस्कार करावा. )
१६) ध्यान
ॐ एकदन्ताय विद्महे वक्रतुंडाय धीमहि ।
तन्नो दन्ती प्रचोदयात् ॥
एकदन्तं शूर्पकर्णं गजवक्त्रं चतुर्भुजम् ।
पाशांकुशधरं देवं ध्यायेत् सिद्धिविनायकम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । ध्यायामि ।
ध्यानं समर्पयामि ॥
( फूल, दूर्वाकुर वाहावे. नमस्कार करावा. )
१७) आवाहन
आगच्छ देवदेवेश तेजोराशे जगत्पते ।
क्रियामाणां मया पूजां गृहाण गणनायक ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
आवाहनार्थे दूर्वांकुरान् पुष्पांजलि समर्पयामि ॥
( आवाहनार्थ दूर्वाकुर, फुले वाहावीत. नमस्कार करावा. )
१८) आसन
नानारत्‍नसमायुक्तं कार्तस्वरविभूषितम् ।
आसनं देवदेवेश प्रीत्यर्थ प्रतिगृह्यताम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
आसनार्थे दूर्वांकुरान् अक्षतान् समर्पयामि ॥
( दूर्वांकुर, अक्षता गणपतीच्या चरणावर वाहाव्यात.)
१९) पाद्य
सर्वतीर्थसमानीतं पाद्य गन्धादिसंयुतम् ।
विघ्नराज गृहाणेदं भगवन् भक्तवत्सल ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
पाद्यो पाद्यं समर्पयामि ।
( गणपतीच्या चरणावर दूर्वांकुराने पाणी शिंपडावे.)
२०) अर्ध्ये
अर्ध्ये च फलसंयुक्तं गंधपुष्पाक्षतैर्युतम् ।
गणाध्यक्ष नमस्तेऽस्तु गृहण करुणानिधे ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
हस्तयोः अर्ध्येः समर्पयामि ॥
तदर्थे गंधाक्षतपुष्पजलं समर्पयामि ॥
( गणपतीवर गंधाक्षतापुष्प वाहावे. पळीत पाणी घेऊन त्यात गंध, अक्षता, फूल, दूर्वांकुर व सुपारी घालून गणपतीच्या हातावर अर्घ्य द्यावे. अर्घ्य ताम्हनात सोडावे. )
२१) आचमन
विनायक नमस्तुभ्यं त्रिदशैरभिवंदित ।
शुद्धोदकेन तोयेन शीघ्रमाचमनं कुरु ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
आचमनीयं समर्पयामि ॥
( पळीभर पाणी ताम्हनात सोडावे )
२२) स्नान
गंगादिसर्वतीर्थेभ्य आनीतं तोयमुत्तमम् ।
भक्त्या समर्पितं तुभ्यं स्नानायाभीष्टदायक ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । स्नानं समर्पयामि ॥
( फुलाने गणपतीवर किंचित शुद्धोदक शिंपडावे.)
२३) पंचामृतस्नान
पंचामृत एकत्र करून किंवा दूध, दही, तुप, मध, साखर या क्रमाने निरनिराळी अर्पण करावी. एकत्र केलेली असल्यास म्हणावे-
पयो दधि घृतं चैव मधुशर्करया युतम् ।
पंचामृतेन स्नपनं क्रियतां परमेश्वर ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
पंचामृतस्नानं समर्पयामि ॥
पंचामृत स्नानांतरेण शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
सकलपूजार्थे अक्षतान् समर्पयामि ।
( दूध, दही, तूप, मध व साखर वाहणे. मध्ये शुद्धोदक देणे. )
२४) दूध
कामधेनो समुदभूतं देवर्षिपितृतृप्तिदम् ।
पयो ददामि देवेश स्नानार्थ प्रतिगृह्यताम् ।
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
पयःस्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
२५) दही
चंद्रमंडलसंकाशं सर्वदेवाप्रियं दधि ।
स्नानार्थ ते मया दत्तं प्रीत्यर्थ प्रतिगृह्यताम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
दधिस्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
२६) तूप
आज्यं सुराणामाहार आज्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम् ।
आज्यं पवित्रं परमं स्नानार्थ प्रतिगृह्यताम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
घृतस्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
२७) मध
सर्वविधिसमुत्पन्नं पीयूषसदृशं मधु ।
स्नानार्थ ते प्रयच्छामि गृहाण परमेश्वर ॥
श्रीसिद्धिविनायकाय नमः ।
मधुस्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
२८) साखर
इक्षुदण्डसमुद्भूतं दिव्यशर्करया शुभम् ।
स्नापयामि सदा भक्त्या प्रीतो भव सुरेश्वर ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
शर्करास्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥
२९) गंधोदकस्नान
( पळीत पाणी घेऊन गंध घालावे व ते पाणी वाहावे. )
कर्पूरैलासमायुक्त सुगंधिद्रव्यसंयुतम् ।
गंधोदकं मया दत्तं स्नानार्थ प्रतिगृह्यताम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । गंधोदकस्नानं समर्पयामि ।
गंधोदकस्नानंतरे शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
सकलपूजार्थे अक्षतान् समर्पयामि ।
३०) मांगलिक स्नान
( अत्तर, सुगंधी द्रव्ये देवाच्या अंगाला लावून स्नान घालावे. )
अंगोद्वर्तनकं देव कस्तुर्यादिविमिश्रितम् ।
स्नानार्थ ते प्रयच्छामि स्वीकुरुष्व दयानिधे ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
मांगलिक स्नानं समर्पयामि ।
शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
सकलपूजार्थे अक्षतान् समर्पयामि ।
३१) पूर्वपूजा
( गणपतीला नाममंत्रानी पंचोपचार करावे. ही पूर्वपूजा होय. )
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । विलेपनार्थे चंदन समर्पयामि । ( गंध लावावे.)
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । पूजार्थे पुष्पाणि समर्पयामि । ( फुले वाहावी. )
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । धूपं समर्पयामि । ( धूप दाखवावा. )
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । दीपं समर्पयामि । ( नीरांजन ओवाळावे. )
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । नैवेद्यार्थे पंचामृतशेषनैवेद्यं समर्पयामि ।
( पंचामृताचा नैवेद्य दाखवावा. )
ॐ प्राणाय स्वाहा । ॐ अपानाम स्वाहा ।
ॐ व्यानाय स्वाहा । ॐ उदानाय स्वाहा ।
ॐ समानाय स्वाहा । ॐ ब्रह्माणे स्वाहा । नंतर
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । उत्तरापोशनं समर्पयामि ।
हस्तप्रक्षालनं समर्पयामि । मुखप्रक्षालनं समर्पयामि ।
पाणी सोडावे आणि दोन विड्याची पाने त्यावर सुपारी व दक्षिणा यांसह गणपतीसमोर ठेवून त्यावर पाणी सोडून म्हणावे-
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
मुखवासार्थे पूगीफलतांबूलं दक्षिणां च समर्पयामि ।
आणि मग उजव्या हाताने ताम्हनात पळीने पाणी सोडून गणपतीला नमस्कार करावा.
अनेन पूर्वाराधनेन श्री सिद्धिविनायकाः प्रीयताम् ।
उत्तरे निर्माल्यं विसृज्य । अथ अभेषेकं कुयात् ।
गणपतीवर वाहिलेली फुले काढून उत्तरेकडे ठेवावी आणि अभिषेक करावा.
३२) अभिषेक
( गणपतीवर फुलाने किंवा दूर्वांकुराने पाणी शिंपडावे. )
ॐ भूर्भुवः स्वः अमृताभिषेकोऽस्तु । शांतिः पुष्टिस्तुष्टिश्चास्तु ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । महाअभिषेकस्नानं समर्पयामि ।
महाअभिषेक स्नानानंतरे शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
सकलपूजार्थे अक्षतान् समर्पयामि ॥
गृहा वै प्रतिष्ठासूक्तं तत्प्रतिष्ठिततमया वाचा शंस्तव्यं तस्माद्यद्यपि दूर इव पशूंल्लभते ।
गृहानेवैनानाजिगमिषति गृहा हि पशूनां प्रतिष्ठा प्रतिष्ठा ॥
सुप्रतिष्ठितमस्तु । सुमुहूर्तमस्तु ॥
३३) वस्त्र
( गणपतीला कापसाची वस्त्रे वाहावीत.)
सर्वभूषाधिके सौम्ये लोकलज्जानिवारणे ।
पयोपपादिते तुभ्यं वाससी प्रतिगृह्यताम् ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । वस्त्रोपवस्त्रे समर्पयामि ।
३४) जानवे ( यज्ञोपवीत )
( गणपतीला जानवे घालावे. )
देवदेव नमस्तेऽस्तु त्राहि मां भवसागरात् ।
ब्रह्मसूत्रं सोत्तरीयं गृहाण पुरुषोत्तम ॥
श्री सिद्धिविनायकाय नमः ।
उपवस्त्रारर्थे यज्ञोपवीतं समर्पयामि ।
३५) तांबडे गंध
( गणपतीला तांबडे गंध लावावे. )
श्रीखंड चंदनं दिव्यं गंधाढ्यं सुमनोहरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम् ।
श्री सिद्धिविनायकाय नमः । चन्दनं समर्पयामि ।