अध्याय १ - भाग ४

महर्षि पाणिनी द्वारा रचित अष्टाध्यायी हा संस्कृत व्याकरणावरील एक अत्यंत प्राचीन ग्रंथ आहे, जो ई.पू. ५००व्या शतकात रचला गेला.


००१ आ कडारात्-एका संज्ञा
००२ विप्रतिषेधे परम् कार्यम्
००३ यू स्त्री-अख्यौ नदी
००४ न-इयङ्-उवङ्-स्थानौ-अ-स्त्री
००५ वा-आमि
००६ ङित्-इ ह्रस्वश् च
००७ शेषो घि-अ-सखि
००८ पतिः समासे-एव
००९ षष्ठी-युक्तश् छन्दसि वा
०१० ह्रस्वम् लघु
०११ संयोगे गुरु
०१२ दीर्घं च
०१३ यस्मात् प्रत्यय-विधिस् तद्-आदि प्रत्यये-अङ्गम्
०१४ सुप्-तिङ्-अन्तम् पदम्
०१५ नः क्ये
०१६ स्-इत्-इ च
०१७ सः-आदिषु-अ-सर्वनामस्थाने
०१८ य्-अचि भम्
०१९ त-सौ मतु-अर्थे
०२० अयस्मय-आदीनि छन्दसि
०२१ बहुषु बहु-वचनम्
०२२ द्वि-एकयोर् द्वि-वचन-एक-वचने
०२३ कारके
०२४ ध्रुवम् अपाये-अपादानम्
०२५ भी-त्रा-अर्थानाम् भय-हेतुः
०२६ परा-जेर् अ-सोढः
०२७ वारण-अर्थानाम् ईप्सितः
०२८ अन्तर्धौ येन अ-दर्शनम् इच्छति
०२९ आख्याता-उपयोगे
०३० जनि-कर्तुः प्रकृतिः
०३१ भुवः प्रभवः
०३२ कर्मणा यम् अभि-प्रैति स सम्प्रदानम्
०३३ रुचि-अर्थानाम् प्रीयमाणः
०३४ श्लाघ-ह्नुङ्-स्था-शपाम् ज्ञीप्स्यमानः
०३५ धारेर् उत्तमर्णः
०३६ स्पृहेर् ईप्सितः
०३७ क्रुधः-द्रुहः-ईर्ष्यः-असूयान् आम्
०३८ क्रुधः-द्रुहोर् उपसृष्टयोः कर्म
०३९ राध्-ईक्ष्योर् यस्य विप्रश्नः
०४० प्रति-आङ्भ्यां श्रुवः पूर्वस्य कर्ता
०४१ अनु-प्रति-गृणश् च
०४२ साधकतमम् करणम्
०४३ दिवः कर्म च
०४४ परि-क्रयणे सम्प्रदानन् अन्यतरस्याम्
०४५ आधारः-अधिकरणम्
०४६ अधि-शीङ्-स्था-आसां कर्म
०४७ अभि-नि-विशश् च
०४८ उप-अनु-अधि-आङ्-असः
०४९ कर्तुर् ईप्सिततमम् कर्म
०५० तथा-युक्तं च-अन्-इप्सीतम्
०५१ अ-कथितं च
०५२ गति-बुद्धि-प्रत्यवसान-अर्थ-शब्द-कर्म-अ-कर्मकाणाम् अणि कर्ता स णौ
०५३ हृ-क्रोर् अन्यतरस्याम्
०५४ स्वतन्त्रः कर्ता
०५५ तत्-प्रयोजको हेतुश् च
०५६ प्राक्-इश्वरात्-निपा तः
०५७ च-आदयो-अ-सत्त्वे
०५८ प्र-आदयः
०५९ उपसर्गाः क्रिया-योगे
०६० गतिश् च
०६१ ऊरी-आदि-च्वि-डाचश् च
०६२ अनुकरणम् च-अन्-इति-परम्
०६३ आदर-अन्-आदरयोः सत्-असत्-ई
०६४ भूषणे-अलम्
०६५ अन्तर् अ-परिग्रहे
०६६ कणे-मनस्-ई श्रद्धा-प्रतीघाते
०६७ पुरस्-अव्ययम्
०६८ अस्तं च
०६९ अच्छ गति-अर्थ-वदेषु
०७० अदः-अन्-उप-देशे
०७१ तिरः-अन्तर्धौ
०७२ विभाषा कृञ्-इ
०७३ उपाजे-अन्वाजे
०७४ साक्षात्-प्रभृतीनि च
०७५ अन्-अत्याधाने-उरसि-मनसी
०७६ मध्ये-पदे-निवचने च
०७७ नित्यं हस्ते पाणौ-उपयमने
०७८ प्राध्वम् बन्धने
०७९ जीविका-उपनिषदौ-औपम्ये
०८० ते प्राग् धातोः
०८१ छन्दसि परे-अपि
०८२ व्यवहिताश् च
०८३ कर्म-प्रवचनीयाः
०८४ अनुर् लक्षणे
०८५ तृतीया-अर्थे
०८६ हीने
०८७ उपः-अधिके च
०८८ अप-परी वर्जने
०८९ आङ् मर्यादा-वचने
०९० लक्षण-इत्थम्-भूत-आख्यान-भाग-वीप्सासु प्रति-परि-अनवः
०९१ अभिर् अ-भागे
०९२ प्रतिः प्रतिनिधि-प्रतिदानयोः
०९३ अधि-परी अनर्थकौ
०९४ सुः पूजायाम्
०९५ अतिर् अतिक्रमणे च
०९६ अपिः पदार्थ-सम्भावन-अन्ववसर्ग-गर्हा-समुच्चयेषु
०९७ अधिर् ईश्वरे
०९८ विभाषा कृञ्-इ
०९९ लः परस्मैपदम्
१०० तङ्-आमौ-आत्मनेपदम्
१०१ तिङस् त्रीणि त्रीणि प्रथम-मध्यम-उत्तमाः
१०२ तानि-एकवचन-द्विवचन-बहुवचनानि एकशः
१०३ सुपः
१०४ विभक्तिश् च
१०५ युष्मदि-उपपदे समान-धिकरणे स्थानिन्य्-अपि मध्यमः
१०६ प्रहासे च मन्य-उपपदे मन्यतेर् उत्तम एकवत्-च
१०७ अस्मद्य् उत्तमः
१०८ शेषे प्रथमः
१०९ परः संनिकर्षः संहिता
११० विरामः अवसानम्

N/A

References : N/A
Last Updated : January 17, 2018

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP