पद ९१
चाल -त्यजि भक्तासाठी लाज०
आरुढ होउनि आरुढ पद पाव ।
रिद्धिसिद्धीचे सोडुनि नांव ॥ध्रृ०॥
निश्चलपदी आरुढस्वामी गार ।
अखंड स्थितीवरती स्वार ॥
जन उद्धरावयाची धांव ।
येथे कांही न चले उपाय ॥१॥
भोळा असे जनसमुदाव ।
धरुनी नानापरींची हांव ॥
अगणित करिती भाव ।
करि भक्तीची बहु भाव ॥२॥
करि स्थूल देही अपार सेवा ।
चौभवती मंडप ऊभा ॥
चुलीभांड्यांची जिथेतिथे शोभा ।
द्रव्याचि असे बहु येवा ॥३॥
जन हो ऐसा आला मोका ।
त्यासी तुम्ही दवडूं नका ॥
चुकविण्या चौर्‍यायशींच्या खेपा ।
हिर्‍यापासून हिरा पारखून घ्यावा ॥४॥
भागिरथी जोडुनी कर ।
विनवी मातपिता बंधुजन ॥
पर परते लक्ष तुम्ही लावा ॥५॥
अभंग ९२
अहो बाई म्हणतां आम्ही ब्राह्मण कैसे ॥
वर्म कैसे ठावे करुनी घ्यावे ॥१॥
ब्राह्मणाची पत्नी आम्ही ऐसे म्हणतां ॥
शिवूं नका म्हणतां तुच्छ करिती ॥२॥
ब्राह्मणांची पत्नी आम्ही ऐसे म्हणतां ॥
कर्माचा उलगडा उकलेना की ॥३॥
कर्म कोणकोणते कैसे समजावे ॥
कैसे आचरावे कोण्या रीती ॥४॥
याचा तो विचार सद्गुरुंशी पुसूं ॥
मग क्रीया करुं स्वानुभावे ॥५॥
सद्गुरु बलभीम बोलती अभेद ॥
करीती निर्मूळ संशय तो ॥६॥
ठकू म्हणे बहिणी सद्गुरु दयाळू ॥
आहे तो कृपाळू मुमुक्षांवरी ॥७॥
अभंग ९३
सद्गुरु म्हणती ब्राह्मणपण शोधा ।
गृहाशी पाहूं या साम्यता करुनी ॥१॥
इतरांची गृहे ब्राह्मणासारीखी ।
नाही तेथे वार्ता ब्राह्मणपणाची ॥२॥
काळागोरा वर्ण ब्राह्मणां लावीतां ।
अठरा जातींतही तो दिसतसे ॥३॥
वर्णांमध्ये वर्ण न दिसे ब्राह्मणपण ।
म्हणाल गौर वर्ण जरी ब्राह्मणा ॥४॥
यहुदि मुसलमान काश्मिरी पारशी ।
युरोपिअन फार गौर दिसती ॥५॥
केस पाहूं जातां सारखे असती ।
अवयवी श्रेष्ठता वसे कोठे ॥६॥
ब्राह्मणपणाची खूण नखाबोटां आगळी ।
इंद्रिया वेगळे ब्राह्मणपण ॥७॥
ठकु म्हणे बाई ब्राह्मणाची क्रिया पाही ।
बलभिमवचनी राही विश्वासोनी ॥८॥
अभंग ९४
ईश्वरी हे सूत्र जानवे जरी असते ।
तेथोनि ब्रह्मगांठ आली असती ॥१॥
सूत -कापसाचा वळोनिया दोरा ।
त्रिसुते करुनी गांठ देती ॥२॥
गळां घालोनीया म्हणती आम्ही द्वीज ।
घेवोनी अहंकार फिरती जगी ॥३॥
गारगोटे पुजुनी म्हणती आम्ही ब्राह्मण ।
अठराही वर्ण करिती पूजा ॥४॥
तुळशीवृंदावने असती ज्यांचे द्वारी ।
त्यासीच ब्राह्मण म्हणती जन ॥५॥
चांभाराचे घरी तुळशीवृंदावने ।
तरी काय चांभार ब्राह्मण होती ॥६॥
ठकु म्हणे यासी न म्हणो ब्राह्मण ।
याचे वर्म जाण वेगळेची ॥७॥
अभंग ९५
जानव्यासह मनुष्यासी जरी म्हणतां ब्राह्मण ।
तरी परिणाम विपरीत ॥१॥
बाप मरुनी गेला जानव्यासह जाळीला ।
पुत्रासि ब्रह्महत्या लागेलची ॥२॥
येणे रीती ब्रह्महत्या लागतसे ।
न जळितां होय धर्महानि ॥३॥
धर्म आणि ब्रह्म नसती एकदेशी ।
ऐशा रीती जगी नासावया ॥४॥
ठकु म्हणे ऐशी ब्राह्मीक्रिया नोहे ।
ब्राह्मणाचे वर्म वेगळेची ॥५॥
अभंग ९६
पांच तत्त्वांपासोनि झाले चराचर ।
ब्राह्मणपण त्याहुनी वेगळेची ॥१॥
पंचतत्त्वे मिळुनी झाले तीन देह ।
ब्रह्मा , विष्णु , शिव अभिमानी ॥२॥
जागृती अवस्था ब्रह्मा अभिमानी ।
नेत्रस्थानी क्रिया करवीतसे ॥३॥
जागृती अवस्था कर्दम मिळोनी ।
कैसेनी म्हणावे तेथे ब्राह्मणपण ॥४॥
ठकू म्हणे माई ब्राह्मण्य पहावे ।
चिद चिद ग्रंथी सोडोनिया ॥५॥
अभंग ९७
सतरा तत्त्वांचा लिंग देह झाला ।
आकस हा बनला विराटाचा ॥१॥
त्याचे स्थान कंठ स्वप्न ही अवस्था ।
विष्णू अभिमानी मध्यमा वाचा ॥२॥
अंतःकरण चतुष्ट्य आणि पंचप्राण ।
जीव हा कूटस्थ नांदे तेथे ॥३॥
हिरण्यगर्भ कल्पना तैजस अभिमानी ।
विकार तेथोनि उठताती ॥४॥
ठकु म्हणे येथे ब्राह्मणपण नाही ।
ब्रह्मरुप सदा निर्विकार ॥५॥
अभंग ९८
माया व कारण मिळोनी सुषुप्ती ।
प्राज्ञ शंकर तेथे अभिमानी ॥१॥
पश्यंति हे वाचा हृदय हे स्थान ।
याहूनी ब्राह्मणपण वेगळेची ॥२॥
ऋगयुजः साम वेद येथुनी झाले ।
तीन गुणे जग झाले असे ॥३॥
रक्त , श्वेत , शाम पडदे आले तीन ।
अविद्येने जाण गोंधळ केला ॥४॥
ठकु म्हणे अक्का धोका खाऊं नका ।
यासी ब्राह्मण म्हणतां चांभार व्हाल ॥५॥
अभंग ९९
मूळ माया तूर्या मिळोनि नाभिस्थान ।
परावाचा जाण अथर्व वेद ॥१॥
तूर्येपासोनिया झाल्या सर्व विद्या ।
कलाकौशल्यता साधुसंत ॥२॥
प्रणवाचा धागा त्रिपदा गायत्री ।
प्रवृत्ती निवृत्ती अविद्या ती ॥३॥
जीव शीव कूटस्थ नांवे आली तीन ।
ब्राह्मण नाही जाण कोणी तेथे ॥४॥
ठकु म्हणे यासी न म्हणो ब्राह्मण ।
ब्राह्मणाची खूण वेगळीच ॥५॥
अभंग १००
ताई म्हणे ब्राह्मण कोणासी म्हणावे ।
चारी वर्ण देवा समजवावे ॥१॥
चारी वर्ण कोणते सांगते मी आतां ।
द्विज , क्षत्रिय , वैश्य आणि शूद्र ॥२॥
ठकू म्हणे ताई आइकावे कानी ।
ब्राह्मणाचे वर्म सांगते मी ॥३॥
ब्रह्म ते शाश्वत निर्मळ निश्चळ ।
नसे ते चंचल कदा काळी ॥४॥
ठकू म्हणे ब्रह्म नाही एक देशी ।
सर्वत्र परिपूर्ण भरले असे ॥५॥