श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसीतारामचंद्राभ्यां नमः ॥
हातीं घेऊनि चार शर ॥ उभा मंगलभगिनीचा कुमर ॥ तंव मागूनि चतुरंग दळभार ॥ अति गर्जरें पातलें ॥१॥
सवें सकळ पृथ्वीचे नृपवर ॥ मध्यें शत्रुघ्न प्रचंड वीर ॥ तों तेणें ऐकिली मात सुंदर ॥ घोडा धरिला म्हणोनि ॥२॥
भू्रसंकेत दावी शत्रुघ्न ॥ अपार लोटलें तेव्हा सैन्य ॥ तंव कर्दळीस श्यामकर्ण ॥ वस्त्रेंकरून बांधिला असे ॥३॥
ऋषींचीं मुंजियें बाळे खेळती ॥ जे वीर आले ते पुसती ॥ वारू कोणी बांधिला म्हणती ॥ लेकुरें बोलती भिऊनियां ॥४॥
कानावरी हात ठेविती ॥ आम्हीं नाहीं धरिला आण वाहती ॥ पैल दिसे धनुष्य हातीं ॥ कलागती करितो तो ॥५॥
तेणें बांधिला श्यामकर्ण ॥ तंव वीर बोलती हांसोन ॥ म्हणती लेकुरें नेणोन ॥ घोडा बांधिला कौतुकें ॥६॥
सोडा रे सोडा श्यामकर्ण ॥ जवळ उरलें आतां अयोध्यापट्टण ॥ वाट पाहतसे रघुनंदन ॥ सत्वर जावें वेगेंसी ॥७॥
घोडा सोडावया धांवले वीर ॥ तंव तो बोले जानकीकुमर ॥ कोण रे तुम्ही तस्कर ॥ घोडा सोडूं पातलां ॥८॥
घोडा धरिला तोचि मी एथ ॥ उभा लक्षित युद्धपंथ ॥ तुमचा कोण आहे रघुनाथ ॥ त्यासी जाऊन सांगा रे ॥९॥
मज म्हणतां तुम्ही बाळ ॥ परी सर्वांचा मी आहें काळ ॥ तुमचीं गर्वांची कवचें सकळ ॥ फोडीन आज समरांगणीं ॥१०॥
तटस्थ पाहती सकळ वीर ॥ म्हणती हा बाळ सुकुमार ॥ लीलाचाप घेऊनि परिकर ॥ धीट गोष्टी बोलतो ॥११॥
यावरी शस्त्र धरिता निश्चिंती ॥ सकळ योद्धे आम्हां हांसती ॥ तरी वारु सोडून त्वरितगती ॥ पुढें चला सत्वर ॥१२॥
घोडा सोडूं धांवले वीर ॥ लहू चाप ओढी सत्वर ॥ शतांचीं शतें सोडूनि शर ॥ तोडिले कर तितुक्यांचे ॥१३॥
जैसीं वटपत्रें तुटोनि पडती ॥ तैसीं मणगटें पडलीं क्षितीं ॥ तों मागुती बहु वीर धांवती ॥ घे घे शब्देंकरूनियां ॥१४॥
खर्गासहित भुजदंड ॥ लहूनें पाडिले उदंड ॥ जैसे शाखारहित तरू प्रचंड ॥ जैसे वीर उभे तेथे ॥१५॥
जाहला एकचि हाहाकार ॥ सेना लोटली तेव्हां समग्र ॥ लक्षांचे लक्ष वीर ॥ धांवते जाहले ते काळीं ॥१६॥
जैसा धारा वर्षे जलधर ॥ तैसे शर सोडी भूमिजाकुमर ॥ शिरांच्या राशी अपार ॥ पाडिल्या तेव्हां पुरुषार्थे ॥१७॥
दुरोनि पाहती वीर सकळ ॥ बारा वर्षांचा दिसे बाळ ॥ परी प्रचंड वीर समोर काळ ॥ उभा ठाकूं न शकेची ॥१८॥
एक म्हणती गुरु समर्थ ॥ याचा असेल हा यथार्थ तरीच एवढे सामर्थ्य ॥ कवणासही नाटोपे ॥१९॥
तंव सोळा पद्में दळभार ॥ एकदांचि लोटले समग्र ॥ परी त्या वीरांचे संधान थोर ॥ खिळिले समग्र बाणांनीं ॥२०॥
मयूरपिच्छें पिंजारती ॥ तैसे वीर सकळ दिसती ॥ मग हांक देऊनि महारथी ॥ शत्रुघ्न पुढें लोटला ॥२१॥
गजकलेवरें पडलीं सदट ॥ चालावया नाहीं वाट ॥ वीर पडिले महासुभट ॥ नामांकित पुरुषार्थी ॥२२॥
सकळ प्रेतें मागे टाकून ॥ पुढें धांवला शत्रुघ्न ॥ बाळ पाहिला विलोकून ॥ तंव रघुनंदन दुसरा ॥२३॥
म्हणे कोणाचा तूं किशोर येथ ॥ दळ पाडिलेंस असंख्यात ॥ आतां शिक्षा लावीन तुज बहुत ॥ पाहें पुरुषार्थ पैं माझा ॥२४॥
लहू म्हणे सिंहदरींत वारण ॥ आला मदभरेंकरून ॥ परी तो क्षेम स्वस्ति वांचून ॥ केवीं जाईल माघारा ॥२५॥
विष्णुवहनाचे कवेंतून ॥ उरग केवीं जाय वांचून ॥ ऐसें ऐकतां शत्रुघ्न ॥ लावी बाण चापासी ॥२६॥
आकर्णवरी ओढी ओढून ॥ लहूवरी सोडिला बाण ॥ सीतापुत्रें न लागतां क्षण ॥ तोडोनियां टाकिला ॥२७॥
आणीक सोडिले पांच बाण ॥ तेही तत्काळ टाकिले तोडून ॥ सवेंचि शत शर शत्रुघ्न ॥ मोकलीत अति रागें ॥२८॥
तेही लहू तोडी सत्वर ॥ मग काय करी सीतापुत्र ॥ बाणजाळ घातलें अपार ॥ झांकिलें अंबर प्रतापें ॥२९॥
सेनेसहित कैकयीनंदन ॥ बाणीं नजर जर्जर केला पूर्ण ॥ जें जें शस्त्र प्रेरी शत्रुघ्न ॥ तें तें सवेंच लहू छेदी ॥३०॥
मग निर्वाण बाण जो शत्रुघ्नाते ॥ दिधला होता रघुनाथें ॥ परम संकट देखोनि तेथें ॥ तृणीरांतून ओढिला ॥३१॥
वीज निघे मेघाबाहेर ॥ तैसा झळक तसे दिव्य शर ॥ तो धनुष्यीं योजून सत्वर ॥ लहूवरी सोडिला ॥३२॥
दृष्टीं देखतां सीताकुमर ॥ म्हणे बाण आला दुर्धर ॥ याचें निवारण समग्र ॥ कुश एक जाणतसे ॥३३॥
फळें आणावया कुश गेला ॥ माझा पाठिराखा दुरावला ॥ बाणापुढें यावेळां ॥ न वांचेंचि सर्वथा ॥३४॥
परम धैर्यवंत सीतानंदन ॥ वेगीं सोडिला दिव्यबाण ॥ तेणें शत्रुघ्नाचा निर्वाणबाण ॥ अर्ध खंडिला अंतराळीं ॥३५॥
अर्ध शर जे का उरला ॥ तो लहूचे हृदयीं भेदला ॥ मूर्च्छना येऊनि पडिला ॥ बाळ तेव्हां धरणीवरी ॥३६॥
भडाभडा चालिले रुधिर ॥ आरक्त नेत्र जाहले वक्र ॥ श्वासोच्छास कोंडले समग्र ॥ शेंडी रुधिरें थबथबली ॥३७॥
लहूपासोनि वांचले वीर ॥ त्याणीं सिंहनाद केला थोर ॥ पडिला पडिला किशोर ॥ म्हणोनि समग्र धांवले ॥३८॥
दुरोनि पाहती ते वेळे ॥ एक म्हणती मीस घेतले ॥ मग शत्रुघ्न रथाखालें ॥ उतरूनि जवळी पातला ॥३९॥
शत्रुघ्न जवळी बैसोन ॥ पाहे बाळ विलोकून ॥ धन्य जननी प्रसवली रत्न ॥ म्हणोनि उचलूनि घेतला ॥४०॥
श्यामसुंदर आकर्ण नयन ॥ आजानुबाहु सुहास्यवदन ॥ शत्रुघ्नें उदक आणून ॥ मुखींचें अशुद्ध धूतलें ॥४१॥
आश्चर्य करिती अवघे वीर ॥ म्हणती दुजा अवतरला रघुवीर ॥ आतां याची माता अपार ॥ शोक करील यालागीं ॥४२॥
स्नेहाचा पूर अत्यंत ॥ शत्रुघ्नाचे हृदयीं दाटत ॥ नयनीं आले अश्रुपात ॥ बाळक दृष्टीं विलोकितां ॥४३॥
रामचंद्रासी दाखवूं म्हणून ॥ रथी घातला त्वरेंकरून ॥ घेऊनियां श्यामकर्ण ॥ शत्रुघ्न त्वरेनें चालिला ॥४४॥
लागला वाद्यांचा एकचि नाद ॥ मनीं न सामाये आनंद ॥ महासिद्धि साधूनि सिद्ध ॥ घवघवीत परते जैसा ॥४५॥
इकडे लेकुरें धांवोनी ॥ जानकीस सांगती जाउनी ॥ माते तुझा लहू मारूनी ॥ नेला घालोनि रथावरी ॥४६॥
ऐकतां सर्व वर्तमान ॥ जानकी पडिली मूर्च्छा येऊन ॥ जैसें लोभियांचें धन गेलें हारपोन ॥ तैसे प्राण सर्व एकवटती ॥४७॥
जैसी काष्ठाची बाहुली ॥ तैसी निचेष्टित सीता पडली ॥ पुढती आक्रंदत उठिली ॥ वक्षःस्थळ बडवित ॥४८॥
मी अनाथ दुर्बळ ॥ परदेशी भणंग केवळ ॥ माझें धरूनियां बाळ ॥ कोणी निर्दय नेले पैं ॥४९॥
माझी दुर्बळाची दोन बाळें ॥ त्यांत एक धरूनि नेलें ॥ पूर्वकर्म फळास आलें ॥ अहाहा जाहले ओखटें ॥५०॥