३३१
तुज जाणावया जाय देवा ।
तंव आठवे इंद्रियांचा हेवा ।
मनें करुनियां ठेवा ।
स्थान एक निर्मिलें ॥१॥
मग इंद्रियें भजती मना ।
अल्प जाली पै वासना ।
स्वरुप देखावया मना ।
मन नयन एकरुपें ॥२॥
तुझें ध्यान आवडे कान्हा ।
रुप न्याहाळी नयना ।
निजीं निरंतर वासना ।
कृष्ण ध्यानीं तत्पर ॥३॥
ऐसें तुझें रुप चोखडें ।
मनें निवडिलें पै कोडें ।
जें योगियां नसंपडे ।
ध्यानरुपीं रया ॥४॥
या रुपाचा सोहळा देई ।
हेंचि मागतुसे पाही ।
आणिक न मागे गा कांहीं ।
तुजवांचोनि स्वामिया ॥५॥
जरी स्वार्थ करुं कल्पनेचा ।
हरि हाचि विस्तारु प्रपंचाचा ।
काय यासि वर्णु वाचा ।
तूं दीनाचा स्वामी होसी ॥६॥
नको हा संसार व्यर्थ ।
भक्ति ज्ञान वैराग्य परमार्थ ।
हाचि देई मानीं स्वार्थ ।
नलगे अर्थ मायेचा ॥७॥
माझ्या मनें ध्यान केलें ।
रुपीं रुप हिरोनि घेतलें ।
थितें मीपणहि नेलें ।
मज आपुलें म्हणवें ॥८॥
गोंवी ज्ञान पदविये ।
ज्ञानाग्नि दावी मांडवीये ।
दृश्य द्रष्टा सर्वज्ञ सोये ।
अवघा होये दातारा ॥९॥
विश्व हें तूंचि क्षरलासि ।
आत्मा जगदाकारें होसी ।
सवेंचि क्षरलें मोडिसी ।
तदां शेखी एकत्त्व ॥१०॥
बापरखुमादेवीवरध्यान ।
वृत्तिसी साधलें पूर्ण ।
ज्ञानदेव म्हणे निधान ।
विठ्ठलीं मन स्थिरावलें ॥११॥
३३२
तुज पासाव जन्मलों हरी पुढती सामावलों तुझ्या उदरीं ।
तुझिया व्यापकपणें चाले सत्कर्माची दोरी ।
सायीखडियाचें बाहुलें कैसें हावभाव धरी ।
सूर्यकांत वेधें अग्नीच प्रसवे सहजे समंधु ऐसा धरी रया ॥१॥
तुझें तुज देवा सांगता निकें । समर्थेसि केवी बोलावें रंकें ॥ध्रु०॥
अहंकार महदादि भूतें गुणेंसि आलीं ।
तें चैतन्यनयनीं अधिष्ठिलीं ।
सर्व शरिरीं वायो व्यापिला कीं पृथ्वींसि मिळोनि आकाशा भरोवरी जाली ।
ते हे स्थूळ लिंग कारण तिहीं तत्त्वेंसी प्रकृति अथिली रया ॥२॥
सर्व होणें तुज एकाचें ।
दुजेपण तेथें आणावें कैचे ॥ध्रु०॥
चंद्रमा मन चक्षुसूर्योदिशा श्रोत्र आकार उकार मकार प्रणव मन बुध्दि चित्त अहंकार ।
ब्रह्मा विष्णु महेश राजस तामस सात्विक माया ब्रह्मीचा दावि
पाड पावो तुज वेगळे काय आहे तें सांग पां तरि मज कां म्हणवितासि जिऊ रया ॥३॥
जेथें पाहें तेथें तूंचि दिससी ।
लपोनिया अबोला कासया धरिसी ॥ध्रु०॥
रसना रस सेवावें हे तो जीव आत्म्याची स्थिति ।
श्रवणीं ऐकणें की नेत्री देखणें हे तो तुझीच नाद श्रुती ।
घ्राणासि परिमळ घेणें कीं हस्तपादाचि कां चरगती ।
हे तो तुझींच पांचै तत्त्वें तरीं तूं मज कां भोगावितांसि यातायाती रया ॥४॥
लाजेसि ना तूं देवा माझें ह्मणतां । संन्यासावें कैंचीरे कांता ॥ध्रु०॥
इंद्रियें दारुणे जीव आत्मयासी कैंचीरे कांता ॥ध्रु०॥
इंद्रिकें दारुणे जीव आत्मयासी हे तो सुखदु:ख प्राप्ती ।
तेणें हें कारण कीं आत्मा पाव यातायाती ।
इंद्रियें दंडून तप जें करावें ऐसें बोलती वेद श्रुती ।
साहीजणासि तो वेवाद लाविला हे तो तुझीच करणी सांगती रया ॥५॥
दुजेविंण एकला खेळतो स्वारी ।
कवणातें जय कवणा आली हरी ॥ध्रु०॥
अंगे ब्रह्मा जालासि उप्तत्ती करावया सृष्टी ।
ते समयीं तो रचिली विषयाची कसवटी ।
ऐसें तुझें वालभ मिरऊं जाय सृष्टि ।
तंव सुखदु:ख लागतसे पाठीं ।
येथें काय माझा अपराध जाणसी तरि शस्त्रेंसि
मान निवटीं रया ॥६॥
सगुण रचना वोजा विस्तारली ।
भुजंगी व्याली तिची काय झालीं पिलीं ॥ध्रु०॥
वेद प्रमाण करावया कारण
कीं कृष्णमूर्तिची बुंथी घेणें ।
अनंतब्रह्मादिकांसि आदिवंद्य तो तूं
राखसी गौळियाची गोधनें ।
अंबऋषीकारणें गर्भवास साहिले कीं
अजामिळादिकांसि उध्दारणें ।
वैरियां भक्तां येकिचि मुक्ती मा
सम्रर्थु नाहीं येणें माने रया ॥७॥
अनंत ब्रह्मांडे घडिसी मोडिसी ।
अकर्तेपणें जैसा तैसा अससी ॥ध्रु०॥
एक विरा माया मारावी कीं
गणिका उध्दारावी हे कवण प्रकृती ।
दशरथापिता रौरवीं कीं वैरिया
सायुज्यता मुक्ती ।
कर्मभ्रष्ट पांडव सरते केले की
अज्ञानासी मोक्षप्राप्ती ।
शास्त्रें पुराणें वारुं जाय तंव अधिकचि गुंती रया ॥८॥
सुताचें गुंडाळें उगवीं पा वहिलें ।
खंडूनियां सांडी देवा एकाचि बोले ॥ध्रु०॥
मिथ्या हा प्रपंच कीं दर्पणीचें दुजे
जळीं बिंब प्रकाशे ।
एक साचें दुजें दिसें तैसेंचि ।
दुसरे का प्रतिभासे ।
लटिकें म्हणों जाय तंव तेथें
मन का विश्वासे ।
सगुण निर्गुण हे तों तुझीच माया तुझी
तुजमाजी दिसे रया ॥९॥
अर्धनारी सोंग पाहतां निकें ।
साच लपऊनि दावितो लटिकें ॥ध्रु०॥
सिध्दासी साधन हे तों कष्टचि वायांविण ।
अनंत प्रत्यक्ष जाणोन कायसें परिमाण ।
स्वयंभासि प्रतिष्ठा करणें हे तों
देखतचि अज्ञानपण ।
निजबिंबामाजी प्रतिबिंब बिंबलें तैसें
सगुण निर्गुण तुजमाजी रया ॥१०॥
सहजसिध्द तें तूं आपणपें पाहीं ।
बाहिजु भीतरी ये दोन्हीं नाहीं ॥ध्रु०॥
विश्वरुप अळंकारलें कीं मुसें आटली भांगारे ।
अथवा घटमटादिकीं अभावीं परिपूर्ण असिजे अंबरें ।
उदकी पडिला काश्मिरा तो नागवे निरा न सरे ।
दुसरेपणें तैसा आदि मध्य अंतीं ह्रदयींचा
जाणोनि पूर्णबोधेंविण द्वैत न सरे रया ॥११॥
सच्चिदानंदरुप तत्त्वता ।
लटिकेंचि बंधन बंधना मुक्ता ॥ध्रु०॥
म्हणसी माझा संकल्प फळला तरि
म्या दु:ख नाहीं इच्छिलें ।
अवघा तुझा खेळ बहुरुप असें विस्तारलें ।
जाणसीं तें करी देवातें तुझें तुज पुढां सांगितलें ।
तेथ काय माझा अपराध देखसी
तरी देह कां खंडिले रया ॥१२॥
पुरे पुरे आतां जड जालें जिणें ।
उरी नाहीं देवा लाजिरवाणें ॥ध्रु०॥
ऐसीं इंद्रियें वासनेसी आणीजती ते
तुझी तुजमाजीं सामावती ।
समस्त जीव हे तों तुझे
आकारलें येरी ते लटकीच भ्रांती ।
जाणसी तें करी देवा तेचि
तें सागों किती ।
दग्धबीज तरु बीजीं सामावला तैसा
तुजमाजी श्रीगुरुनिवृत्ति रया ॥१३॥
ऐक्य जालें तेथें नित्य दिवाळी ।
सहज समाधि तेथें कायसिरे टाळि ॥ध्रु०॥